• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

احمد بن یحیی عقیلی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: احمد بن یحیی عقیلی
مقالات مرتبط: ابن ابی‌جراده ابوالحسن احمد بن‌ یحیی.


احمد بن یحیی عقیلی (۳۸۰ ـ ۴۴۲ ه) مشهور به ابن ابی‌جراده در سال ۳۸۰ هجری قمری در حلب به دنیا آمد.
وی فقیه و قاضی شیعه‌ بود که به قضاوت شهر حلب منصوب شد.
ایشان حدیث را از عمویش ابوالفضل و فقه را از محمد سمعانی (سمنانی) قاضی حلب آموخت.
او کتابی درباره اختلاف‌نظر ابوحنفیه با پیروانش تألیف کرد.
وی در سال ۴۴۲ هجری قمری در حلب درگذشت.


ابوالحسن احمد بن یحیی بن زهیر عقیلی حلبی مشهور به ابن ابی‌جراده (۳۸۰ ـ ۴۴۲ه) روز چهارشنبه ذی‌حجّه سال ۳۸۰ هجری قمری در شهر حلب سوریه چشم به جهان گشود.
[۱] امین، سید حسن، اعیان الشیعه، ج۳، ص۲۰۶.    

او از خاندان ابوجراده از یاران امیر مؤمنان (علیه‌السلام) بود. خاندانی شیعی که به فضل و علم شهره‌اند.
[۲] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۵، ص۲۰۷۵.    
[۳] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۳۶۹.    
[۴] امین، سید حسن، اعیان الشیعه، ج۲، ص۲۱۷.    

این فقیه گران‌مایه بعد از استاد خود سمعانی، به قضاوت شهر حلب منصوب گشت. وی اولین نفر از خاندانش بود که قاضی حلب شد.
[۵] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۵، ص۲۰۷۵.    
[۶] امین، سید حسن، اعیان الشیعه، ج۳، ص۲۰۶.    

او در استنباط مشکلات قضایی و تنفیذ احکام، فرد موفقی بود.
[۷] ابن عدیم، عمر بن احمد، بغیه الطلب، ج۳، ص۱۲۲۴.    

وی همچون تبار خویش شیعه بود
[۸] امین، سید حسن، اعیان الشیعه، ج۳، ص۲۰۶.    
و با دیگر مسلمانان به نیکی رفتار می‌کرد. به همین علت در کتاب‌های اهل سنت از او و خاندانش به نیکی یاد شده است.
[۹] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۳۶۹.    

گویا به همین علت و همچنین تألیف او درباره اختلاف‌نظر ابوحنفیه با پیروانش، سبب شده قرشی او را حنفی بداند.
[۱۰] قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۱، ص۱۳۲.

ولی دلایلی وجود دارد که تشیع او را ثابت می کند.
[۱۱] امین، سید حسن، اعیان الشیعه، ج۲، ص۲۱۷.    

از حوادث زندگی او آن‌که هنگام اعزام به حج، به همراه گروهی از حلبیان در منطقه تبوک به دست اعراب اسیر شد.
[۱۲] قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۱، ص۳۵۰.
[۱۳] امین، سید حسن، اعیان الشیعه، ج۳، ص۲۰۶.    
دیگر آن‌که او دو سال آخر عمر خود را به اجبار ابوعلوان معزالدوله در قلعه حلب به سر برد.
[۱۴] اابن عدیم، عمر بن احمد، بغیه الطلب، ج۳، ص۱۲۲۵.    



ابن ابی جراده حدیث را از عمویش ابوالفضل فراگرفت.
[۱۵] ابن عدیم، عمر بن احمد، بغیه الطلب، ج۳، ص۱۲۲۳.    
و فقه را از کودکی نزد محمد سمعانی (سمنانی) قاضی حلب آموخت و در این دو زمینه مهارت یافت.
[۱۶] ابن عدیم، عمر بن احمد، بغیه الطلب، ج۳، ص۱۲۲۳.    
[۱۷] امین، سید حسن، اعیان الشیعه، ج۳، ص۲۰۶.    



عقیلی فرزندش هبه الله از او روایت نقل کرده است.
[۱۸] امین، سید حسن، اعیان الشیعه، ج۳، ص۲۰۶.    
[۱۹] ابن عدیم، عمر بن احمد، بغیه الطلب، ج۳، ص۱۲۲۳.    



ابوالحسن کتابی درباره اختلاف‌نظر ابوحنفیه با پیروانش تألیف کرده است.
[۲۰] ابن عدیم، عمر بن احمد، بغیه الطلب، ج۳، ص۱۲۲۳.    
[۲۱] ابن عدیم، عمر بن احمد، بغیه الطلب، ج۳، ص۱۲۲۴.    
[۲۲] امین، سید حسن، اعیان الشیعه، ج۳، ص۲۰۶.    


احمد بن یحیی دو سال آخر عمر خود را به اجبار ابوعلوان معزالدوله در قلعه حلب به سر برد. پس از آن‌که از قلعه بیرون آمد، در اواخر سال ۴۴۲ هجری قمری در حلب درگذشت.
[۲۳] اابن عدیم، عمر بن احمد، بغیه الطلب، ج۳، ص۱۲۲۵.    

برخی او را درگذشته سال ۴۴۴
[۲۴] امین، سید حسن، اعیان الشیعه، ج۳، ص۲۰۶.    
[۲۵] اابن عدیم، عمر بن احمد، بغیه الطلب، ج۳، ص۱۲۲۵.    
و برخی به اشتباه ۴۲۴ دانسته‌اند.
[۲۶] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۲، ص۲۰۳.    

(دیگر منابع:
[۲۷] ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۱، ص۱۲۸.    
[۲۸] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲۱، ص۱۳۸.    
[۲۹] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ص۲۶۸.    
[۳۰] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۱۰۷.    
[۳۱] دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ص۵۴۴.
)


۱. ↑ امین، سید حسن، اعیان الشیعه، ج۳، ص۲۰۶.    
۲. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۵، ص۲۰۷۵.    
۳. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۳۶۹.    
۴. ↑ امین، سید حسن، اعیان الشیعه، ج۲، ص۲۱۷.    
۵. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۵، ص۲۰۷۵.    
۶. ↑ امین، سید حسن، اعیان الشیعه، ج۳، ص۲۰۶.    
۷. ↑ ابن عدیم، عمر بن احمد، بغیه الطلب، ج۳، ص۱۲۲۴.    
۸. ↑ امین، سید حسن، اعیان الشیعه، ج۳، ص۲۰۶.    
۹. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۳۶۹.    
۱۰. ↑ قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۱، ص۱۳۲.
۱۱. ↑ امین، سید حسن، اعیان الشیعه، ج۲، ص۲۱۷.    
۱۲. ↑ قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۱، ص۳۵۰.
۱۳. ↑ امین، سید حسن، اعیان الشیعه، ج۳، ص۲۰۶.    
۱۴. ↑ اابن عدیم، عمر بن احمد، بغیه الطلب، ج۳، ص۱۲۲۵.    
۱۵. ↑ ابن عدیم، عمر بن احمد، بغیه الطلب، ج۳، ص۱۲۲۳.    
۱۶. ↑ ابن عدیم، عمر بن احمد، بغیه الطلب، ج۳، ص۱۲۲۳.    
۱۷. ↑ امین، سید حسن، اعیان الشیعه، ج۳، ص۲۰۶.    
۱۸. ↑ امین، سید حسن، اعیان الشیعه، ج۳، ص۲۰۶.    
۱۹. ↑ ابن عدیم، عمر بن احمد، بغیه الطلب، ج۳، ص۱۲۲۳.    
۲۰. ↑ ابن عدیم، عمر بن احمد، بغیه الطلب، ج۳، ص۱۲۲۳.    
۲۱. ↑ ابن عدیم، عمر بن احمد، بغیه الطلب، ج۳، ص۱۲۲۴.    
۲۲. ↑ امین، سید حسن، اعیان الشیعه، ج۳، ص۲۰۶.    
۲۳. ↑ اابن عدیم، عمر بن احمد، بغیه الطلب، ج۳، ص۱۲۲۵.    
۲۴. ↑ امین، سید حسن، اعیان الشیعه، ج۳، ص۲۰۶.    
۲۵. ↑ اابن عدیم، عمر بن احمد، بغیه الطلب، ج۳، ص۱۲۲۵.    
۲۶. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۲، ص۲۰۳.    
۲۷. ↑ ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۱، ص۱۲۸.    
۲۸. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲۱، ص۱۳۸.    
۲۹. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ص۲۶۸.    
۳۰. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۱۰۷.    
۳۱. ↑ دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ص۵۴۴.


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «احمد بن یحیی عقیلی»، ج۳، ص۷۸.


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 424 (قمری) | درگذشتگان سال 442 (قمری) | درگذشتگان سال 444 (قمری) | زادگان سال 380 (قمری) | علماء شیعه قرن 5 (قمری) | فقهای شیعه قرن 5 (قمری) | مؤلفان شیعه قرن 5 (قمری) | محدثان شیعه قرن 5 (قمری)
جعبه ابزار