• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

احمد ضبی بغدادی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: احمد بن محمد ضبی


احمد بن محمد ضبی (۳۶۸ ـ ۴۱۵ه)، در سال ۳۶۸ه در بغداد به دنیا آمد. وی از علماء و فقهای شافعی بود.
ایشان جزء مؤلفین کتاب‌های فقه و حدیث است.
او متوفی سال ۴۱۵ق است.


ابوالحسن احمد بن محمد بن احمد ضبی بغدادی معروف به ابن محاملی
[۱] سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۴۸.    
[۲] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۷، ص۲۱۰.    
در سال ۳۶۸ه در بغداد به دنیا آمد.

احمد فقه را نزد پدرش ابوالحسین و ابوحامد اسفراینی و حدیث را نزد محمد بن مظفر آموخت.
[۳] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۷، ص۲۱۰.    
[۴] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۳۶۷.    
او به اتفاق پدرش به کوفه رفت و نزد ابوالحسن بن ابی السری بکایی بر اندوخته‌های حدیثی خود افزود.
[۵] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۳۶۷.    

خطیب بغدادی می‌گوید او از فقهای شافعی بود و در زمان حیات ابوحامد اسفرایینی و نیز پس از درگذشت او در بغداد به تدریس پرداخت؛ با این حال می‌افزاید تا زمان مرگش از او خواستم تا از اندوخته‌هایش برای او نقل کند، اما جز یک خبر از اخبار تاریخی طبری چیزی نگفت و نمی‌دانم کس دیگری مطلبی از او آموخته باشد، جز آن‌چه ابوالفضل پسر ابن محاملی گفته است علی بن احمد کاتب، کتاب الفوائد ابن حنبل را به روایت بغوی نزد او خواند. ابن محاملی زمانی به اتفاق استادش ابوحامد اسفراینی بر سید مرتضی وارد شدند و سید او را نشناخت. ابوحامد به سید گفت: او احمد ابن محاملی است و اکنون فقه را بیشتر از من می‌داند.
[۶] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۵، ص۵۷۹.    
[۷] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۱۶۵.    
[۸] سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۴۹.    
[۹] ابن قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد، طبقات الشافعیه، ص۱۷۴.    
[۱۰] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۲۸.    
[۱۱] نووی، یحیی بن شرف، تهذیب الاسماء، ج۱۲، ص۱۸.    



ابوالحسن آثار مختلفی به جای گذاشته که از جمله:
• المجموع فی الفقه؛
[۱۲] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۳۶۷.    
[۱۳] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۷، ص۲۱۰.    
[۱۴] سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۴۸.    

• المقنع؛
[۱۵] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۳۶۷.    
[۱۶] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۷، ص۲۱۰.    
[۱۷] سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۴۸.    

• اللباب؛
[۱۸] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۳۶۷.    
[۱۹] سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۴۸.    
[۲۰] قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد، طبقات الشافعیه، ص۱۷۴.    
[۲۱] نووی، یحیی بن شرف، تهذیب الاسماء و اللغات، ج۲، ص۲۱۰.    
[۲۲] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۱۸.    

• امالی الاصفهانی؛
• التجرید فی الفروع؛
• عدة المسافر؛
• کفایة الحاضر من الخلاف؛
• القولین و الوجهین؛
[۲۳] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۷۲.    
[۲۴] ابن قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد، طبقات الشافعیه، ص۱۷۵.    

• الاوسط؛
[۲۵] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۷، ص۲۱۰.    

از آثار اوست.
[۲۶] ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ص۷۵.    
[۲۷] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۱۸.    



احمد در سال ۴۱۵ یا ۴۱۴ه درگذشت.
[۲۸] عمر کحاله، عمررضا، المستدرک علی معجم المؤلفین، ج۲، ص۷۴.    
[۲۹] شیرازی، ابراهیم بن علی، طبقات الفقهاء، ص۱۲۹.    
[۳۰] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۱۶۵.    
[۳۱] سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۴۹.    
[۳۲] ابن قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد، طبقات الشافعیه، ص۱۷۵.    
[۳۳] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۴، ص۲۶۲.    
[۳۴] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۲۳.    
[۳۵] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۱۸.    

(دیگر منابع:
[۳۶] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۱۶۵.    
[۳۷] سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۴۸.    
[۳۸] قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد، طبقات الشافعیه، ص۱۷۴.    
[۳۹] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۴، ص۲۶۲.    
[۴۰] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۷، ص۲۱۰.    
[۴۱] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۲۸.    
[۴۲] ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۳۴۱.    
[۴۳] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۴، ص۱۷۰.    
[۴۴] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۲۳.    
[۴۵] نووی، یحیی بن شرف، تهذیب الاسماء و اللغات، ج۲، ص۲۱۰.    
[۴۶] اسنوی، عبدالرحیم، طبقات الشافعیه، ج۲، ص۲۰۲.
[۴۷] ذهبی، محمد بن احمد، دول الاسلام، ج۱، ص۲۱۷.
[۴۸] عبادی، محمد، طبقات شافعیه، ص ۱۱۱.
[۴۹] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۱۸.    
[۵۰] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۲، ص۱۰۶.    


۱. ↑ سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۴۸.    
۲. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۷، ص۲۱۰.    
۳. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۷، ص۲۱۰.    
۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۳۶۷.    
۵. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۳۶۷.    
۶. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۵، ص۵۷۹.    
۷. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۱۶۵.    
۸. ↑ سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۴۹.    
۹. ↑ ابن قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد، طبقات الشافعیه، ص۱۷۴.    
۱۰. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۲۸.    
۱۱. ↑ نووی، یحیی بن شرف، تهذیب الاسماء، ج۱۲، ص۱۸.    
۱۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۳۶۷.    
۱۳. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۷، ص۲۱۰.    
۱۴. ↑ سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۴۸.    
۱۵. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۳۶۷.    
۱۶. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۷، ص۲۱۰.    
۱۷. ↑ سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۴۸.    
۱۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۳۶۷.    
۱۹. ↑ سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۴۸.    
۲۰. ↑ قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد، طبقات الشافعیه، ص۱۷۴.    
۲۱. ↑ نووی، یحیی بن شرف، تهذیب الاسماء و اللغات، ج۲، ص۲۱۰.    
۲۲. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۱۸.    
۲۳. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۷۲.    
۲۴. ↑ ابن قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد، طبقات الشافعیه، ص۱۷۵.    
۲۵. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۷، ص۲۱۰.    
۲۶. ↑ ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ص۷۵.    
۲۷. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۱۸.    
۲۸. ↑ عمر کحاله، عمررضا، المستدرک علی معجم المؤلفین، ج۲، ص۷۴.    
۲۹. ↑ شیرازی، ابراهیم بن علی، طبقات الفقهاء، ص۱۲۹.    
۳۰. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۱۶۵.    
۳۱. ↑ سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۴۹.    
۳۲. ↑ ابن قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد، طبقات الشافعیه، ص۱۷۵.    
۳۳. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۴، ص۲۶۲.    
۳۴. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۲۳.    
۳۵. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۱۸.    
۳۶. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۱۶۵.    
۳۷. ↑ سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۴۸.    
۳۸. ↑ قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد، طبقات الشافعیه، ص۱۷۴.    
۳۹. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۴، ص۲۶۲.    
۴۰. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۷، ص۲۱۰.    
۴۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۲۸.    
۴۲. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۳۴۱.    
۴۳. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۴، ص۱۷۰.    
۴۴. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۲۳.    
۴۵. ↑ نووی، یحیی بن شرف، تهذیب الاسماء و اللغات، ج۲، ص۲۱۰.    
۴۶. ↑ اسنوی، عبدالرحیم، طبقات الشافعیه، ج۲، ص۲۰۲.
۴۷. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، دول الاسلام، ج۱، ص۲۱۷.
۴۸. ↑ عبادی، محمد، طبقات شافعیه، ص ۱۱۱.
۴۹. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۱۸.    
۵۰. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۲، ص۱۰۶.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «احمد بن محمد ضبی»، ج۳، ص۷۴.


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سده 5 (قمری) | شخصیت‌های قرن 5 (قمری) | علمای قرن پنجم | مؤلفان قرن 5 (قمری)
جعبه ابزار