احمد معرّی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
احمد بن عبدالله معرّی (
۳۶۳-
۴۴۹ ه) شاعر، ادیب و لغت‌شناس برجسته، در معره‌النعمان متولد شد و از کودکی نابینا شد.
او در
بغداد و
طرابلس تحصیل کرد و پس از بازگشت به زادگاهش به تدریس و تألیف پرداخت.
معری که به نبوغ ادبی و حافظه قوی شهرت داشت، آثار ارزشمندی از جمله
لزوم مالایلزم و
رسالة الغفران را نگاشت.
او به دلیل برخی دیدگاه‌هایش متهم به الحاد شد و در ۴۴۹ هجری قمری درگذشت.
ابوالعلاء احمد بن عبداللّه بن سلیمان تنوخی معرّی در بیست و هفتم
ربیع الاول سال ۳۶۳ هجری قمری
در معره النعمان ـ شهری قدیمی از توابع
حمص بین
حلب و
حماه در
سوریه ـ متولد شد.
ابوالعلاء، شاعری ظریف طبع،
تیزهوش و از حافظه‌ای عجیب برخوردار بود.
او که از یازده سالگی شعر می‌گفت،
دارای اشعاری زیبا، ادبیاتی بی‌نظیر، عالم به لغت و فصیح بود.
او در کودکی براثر مرض آبله، بینایی خود را از دست داد.
ابوالعلاء ادبیات و لغت را نزد پدرش و
محمد بن عبداللّه بن سعد نحوی و
بنی کوثر و شاگردان
ابن خالویه آموخت.
همچنین حدیث را نیز نزد پدر، جد و برادر خود
ابوالمجد و چند تن دیگر فرا گرفت.
او در سال
۳۹۹ وارد بغداد شد و
ابوالقاسم تنوخی دیوان شعرش را نزد او قرائت کرد.
بزرگانی همچون
ابوالقاسم علی بن محسن تنوخی،
ابوالخطاب علاء بن حزم اندلسی،
ابوزکریا یحیی بن علی خطیب تبریزی و دیگران از
احمد بهره برده‌اند.
درباره اعتقادات
عبداللّه حکایات مختلفی نقل کرده‌اند و برخی او را متهم به الحاد و زندقه نموده‌اند.
سلیمان پس از سفری که به طرابلس
و بغداد کرد، به شهر خود معره النعمان مراجعت کرد و تا آخر عمر در آن‌جا ماند و به تدریس و تألیف مشغول بود.
تنوخی کتاب‌های زیادی به رشته تحریر در آورده که از جمله: • إقلید الغایات؛ • أیک و الغصون؛ • الفصول؛ • خطب الخیل؛ • رسیل الراموز و لزوم مالایلزم؛
• ذکری حبیب؛ • معجر أحمد؛
• رسالة الطیر؛ • تاج الحرة فی وعظة النسا؛ • الخطیب؛ • خطبة الفصیح؛ • مواعظ،؛ • نجر الزجر؛ • خماسیّة الراح؛ • استغفر و استغفری؛
• الاوزان و القوافی فی شعر المتنبی؛ • البشری بالجهاد؛ • حدیث الاسلام؛ • رسالة الغفران؛ • الزجر النابح؛ • سقط الزند؛ • شرح دیوان ابن ابی حصینه؛ • ضوء السقط؛ • عبث الولید؛ • الفصول و الغایات؛ • ملقی السبیل؛ • منار القائف؛ • رسائل ابی العلاء مع داعی الدعاة؛ • رسالة الاخرسیس؛ • رسالة الاغریغیه؛ • رسالة الی صاحب الدواوین؛ • رسالة الی قاضی صدیق؛ • رسالة التذکره؛ • رسالة الشیاطین؛ • رسالة الصاهل و الشاجح؛ • رسالة العصا؛ • رسالة المنیح الی وزیر المغربی؛ • رسالة الهنا؛ • رسالة فی تعزیة ابی علی بن ابی الرجال؛ • رسالة فی التوسط لآل منیرالحسن؛ • رسالة الملائکه؛ • اختیارات الاشعار فی الابواب؛ • الراحلة فی تفسیر لزوم مالایلزم؛ • الرسالة الفلاحیه؛ • الریاش المصطفی؛ • اللامع العزیزی.
معرّی در سیزدهم ربیع الاول سال
۴۴۹ ه در معره النعمان درگذشت.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «احمد بن عبدالله معرّی»، ج۳، ص۸۷.
