اشاره با انگشت در دعا (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
در
قرآن کریم به شایسته بودن
دعا، همراه با اشاره
انگشت توصیه فرموده است.
در
آیه ۸
سوره مزمل به شایسته بودن دعا، همراه با اشاره انگشت دستوراتی وارد شده است:
«و اذکر اسم ربک و تبتل الیه تبتیلا؛
و نام پروردگار خود را یاد کن و تنها به او بپرداز.»
در روایتی نقل شده از
امام صادق علیه‌السّلام «
تبتل» به اشاره با
انگشت هنگام دعا معنا شده است.
خداوند در دستوری می‌فرماید: " دل به
خدا ببند و از غیر او قطع امید کن و خالصانه به
عبادتش برخیز". (و تبتل الیه تبتیلا) (طبق قاعده، " مفعول مطلق" در اینجا باید"
تبتل " که مصدر باب" تفعل" است ذکر شود، ولی بجای آن مصدر باب تفعیل آمده، این امر علاوه بر اینکه هماهنگی آخر آیات را حفظ می‌کند، ممکن است اشاره به نکته لطیفی باشد، و آن اینکه" انقطاع الی الله" نه تمامش اکتسابی است، و نه تمامش موهبتی است، از یک سو تلاش و کوشش بنده پرهیزگار شرط است، و از سوی دیگر لطف پروردگار.)
" تبتل" از ماده" بتل" (بر وزن حتم) در اصل به معنی" انقطاع" است، و لذا به مریم" بتول" گفته شده، چرا که هیچ همسری برای خود انتخاب نکرده بود، و اگر به بانوی اسلام
فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها نیز" بتول" گفته می‌شود به خاطر این است که او از زنان عصر خود از نظر اعمال و رفتار و
معرفت جدا و برتر، و به حالت
انقطاع الی الله رسیده بود.
به هر حال" تبتل" آن است که
انسان با تمام قلبش متوجه به
خدا گردد، و از ما سوی الله منقطع شود، و اعمالش را فقط به خاطر او بجا آورد و غرق در
اخلاص گردد.
در بعضی از روایات، از ائمه معصومین نقل شده که"
تبتل " به معنی بلند کردن دست در
نماز است
ولی روشن است که این در حقیقت بیان یکی از مظاهر
اخلاص و انقطاع الی الله می‌باشد.
به هر حال آن یاد پروردگار و این
اخلاص سرمایه عظیم مردان
خدا در برنامه سنگین
هدایت خلق است.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «اشاره با انگشت در دعا».
