اعتزلوا (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اعْتَزِلوا:
(فَاعْتَزِلوا النِّساءَ فی الْمَحيضِ) اعْتَزِلوا: از
«اعتزال» به معنى «گوشه‌گيرى و كناره‌گيرى كردن» و در اصل از مادّه
«عَزل» به معنى «دور ساختن» است.
جمله‌هاى اوّل اين آيه كه امر به گوشه‌گيرى و اعتزال و نهى از نزديک شدن و آميزش با زنان حايض مى‌كند در بدو نظر شباهتى به دستورات كنونى آيين يهود دارد، لكن به قرين
(فَأْتوهُنَّ مِنْ حَيْثُ أَمَرَكُمُ اللّٰهُ) كه درباره اجازه آميزش جنسى با زنان بعد از پاک شدن از خون حيض مى‌باشد، معلوم مى‌شود كه مراد از گوشه‌گيرى و نزديک نشدن، فقط دورى از آميزش جنسى است.
با اين حساب، اسلام راه ميانه را در مورد عادت ماهانه زنان پيموده است و روش اسلام همه جا راه ميانه است و از افراط و تفريط بر كنار است، در اين جا نيز از تندروى يهود جلوگيرى كرده و گفته كه معاشرت و هرگونه آميزش و نشست و برخاست با زنان در اين حالت غير از عمل جنسى هيچ‌گونه مانعى ندارد و نيز از رفتار مسيحيان كه هيچ‌گونه محدوديتى براى تماس با زنان حايض قائل نيستند، جلوگيرى كرده است و به اين ترتيب ضمن حفظ احترام و شخصيت زن و ترک تحقير او، از كارهايى كه زيان‌هاى بهداشتى فراوانى براى مرد و زن دارد پيشگيرى كرده است.
به موردی از کاربرد
اعتزلوا در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ يَسْأَلونَکَ عَنِ الْمَحيضِ قُلْ هُوَ أَذًى فاعْتَزِلواْ النِّساء فی الْمَحيضِ وَ لا تَقْرَبوهُنَّ حَتَّىَ يَطْهُرْنَ فإِذا تَطَهَّرْنَ فَأْتوهُنَّ مِنْ حَيْثُ أَمَرَكُمُ اللّهُ إِنَّ اللّهَ يُحِبُّ التَّوّابينَ وَ يُحِبُّ الْمُتَطَهِّرينَ) (و از تو درباره حيض و عادت ماهانه سؤال مى‌كنند، بگو: «مايه ناراحتى و آلودگى است؛ از اين رو در حال حيض، از زنان كناره‌گيرى كنيد و با آن‌ها نزديكى ننماييد، تا پاک شوند و هنگامى كه پاک شدند، آنگونه كه خدا به شما فرمان داده، با آن‌ها آميزش كنيد! چرا كه خداوند، هم توبه‌كنندگان را دوست دارد و هم پاكان را.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
كلمه (اعتزال) كه جمله (فاعتزلوهن) امر از آن است، به معناى عزلت گرفتن و دورى گزيدن از معاشرت است و نيز وقتى گفته مى‌شود: (عزلت نصيبه)، معنايش اين است كه من سهم او را مشخص نموده و از ساير سهام جدا كردم و كنار گذاشتم و كلمه (قرب) در مقابل كلمه (بعد) است و اين كلمه هم به خودى خود متعدى مى‌شود و هم با حرف (من) و مراد از اعتزال ترک نزديكى از محل خون است و به هر حال پس اينكه فرمود: (از زنان در حال حيض كناره‌گيرى كنيد) هر چند ظاهرش امر به مطلق كناره‌گيرى است همانطور كه يهوديان مى‌گفتند و هر چند كه براى تاكيد اين ظاهر بار دوم هم فرمود:
(وَ لا تَقْرَبُوهُنَّ) و ليكن جمله:
(فَأْتُوهُنَّ مِنْ حَيْثُ أَمَرَكُمُ اللَّهُ) با در نظر داشتن اينكه منظور از (آنجايى كه خدا دستور داده) همان مجراى خون است، كه در آخر آيه است، خود قرينه است بر اينكه جمله: (فاعتزلوا) و جمله دوم يعنى
(وَ لا تَقْرَبُوهُنَّ) جنبه كنايه دارند، نه تصريح و مراد از آمدن زنان و نزديكى با ايشان نزديكى از محل خون است فقط، نه مطلق مخالطت و معاشرت و نه مطلق تمتع و لذت‌گيرى از آنان.
پس معلوم شد اسلام در مساله حيض زنان راه وسط را اتخاذ كرده، راهى ميانه در بين تشديد تمامى كه يهود اتخاذ كرده و در بين اهمال مطلقى كه نصارا پيش گرفته‌اند و آن راه ميانه اين است كه مردان در هنگام عادت زنان از محل ترشح خون نزديكى نكنند و تمتعات غير اين را مى‌توانند ببرند.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «اعتزلوا»، ج۳، ص۱۶۵.
