مـیـثـم فـرزند یحیی تمار (مستشهد ۶۰ ق) از بزرگان صدر اول شیعه و از خواص اصحاب حضرت امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب، امام حسن و امام حسین (ع) بود. هـنگام ورود مسلم به عقیل به کوفه در زندان بود، ابن مرجانه در سال ۶۰ ق پس از بریدن زبان و دستها و پاهایش او را به دار آویخت. همان گونه و ترتیبی که امیرالمؤمنین (ع) خبر داده بود به شهادت رسید. تفسیر را از مولای خود حضرت امیرالمؤمنین علی (ع) فراگرفت و تفسیر خویش را به ابن عباس (م ۶۸ ق) امـلاء کـرد و بـه او گـفـت : سـلـنی ما شئت من تفسیر القرآن فانی قرات تنزیله علی امیرالمؤمنین (ع) و علمنی تاویله : هر آنچه خواهی از تفسیر قرآن بپرس زیرا من عین تنزیل را نزد امیرالمؤمنین خواندم و او تاویلش را به من یاد داد. کشی روایـت کـرده است که بعد از املاء تفسیر خود بر ابن عباس خبر شهادت خویش را به ابن عباس داده ابن عباس خیال کرد که میثم از ساحران است، قصد پاره کردن تفسیر او را نمود. میثم تمار به او گفت : این تفسیر را نگهدار چنانچه گفته های من حق بود و صحت آن را مشاهده کـردی ایـن تـفـسـیر را داشته باش و اگر گفته های من باطل بود آنگاه آن را پاره کن و چندی نگذشت که گفته های میثم به حقیقت پیوست. شیخ ابی عبداللّه مقداد (م ۸۲۶ ق) در کنزالعرفان فی فقه القرآن به قسمتی از تفسیر میثم تمار اشاره و استدلال نموده است.
