توجه به صفات خدا در دعا (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
در
قرآن کریم به لزوم خواندن
خدا به
اسماء و
صفات حسنا و نیکو هنگام
دعا توصیه شده است.
در
آیه ۱۸۰
سوره اعراف به لزوم خواندن
خدا به اسماء و صفات حسنا و نیکو اشاره شده است:
«و لله الاسماء الحسنی فادعوه بها... ؛
و نامهای
نیکو به
خدا اختصاص دارد پس او را با آنها بخوانید و کسانی را که در مورد نامهای او به کژی می‌گرایند رها کنید زودا که به (سزای) آنچه انجام می‌دادند
کیفر خواهند یافت.»
در این آیه اشاره به وضع گروه
بهشتی کرده، صفات آنان را بیان می‌کند، نخست برای بیرون آمدن از صف دوزخیان مردم را به توجه عمیق به اسماء حسنای خدا دعوت نموده، می‌فرماید: " برای خدا نامهای نیکی است،
خدا را به آنها بخوانید" (و لله الاسماء الحسنی فادعوه بها).
منظور از" اسماء حسنی"، صفات مختلف پروردگار است که همگی نیک و همگی" حسنی" است می‌دانیم خدا عالم است،
قادر است،
رازق است،
عادل است، جواد است،
کریم است و
رحیم است، و همچنین دارای صفات نیک فراوان دیگری از این قبیل می‌باشد.
منظور از خواندن
خدا به این نامها تنها این نیست که این الفاظ را بر زبان جاری کنیم و مثلا بگوئیم یا عالم، یا قادر، یا ارحم الراحمین، بلکه در واقع این است که این صفات را در وجود خودمان بمقدار امکان پیاده کنیم، پرتوی از علم و دانش او، شعاعی از قدرت و توانایی او، و گوشه‌ای از رحمت واسعه اش در ما و جامعه ما پیاده شود، و به تعبیر دیگر متصف به اوصاف او و متخلق به اخلاقش کردیم.
تا در پرتو این
علم و
قدرت و این
عدالت و
رحمت بتوانیم خویش و اجتماعی را که در آن زندگی می‌کنیم از صف
دوزخیان خارج سازیم.
«قل ادعوا الله او ادعوا الرحمـن ایـا ما تدعوا فله الاسماء الحسنی... ؛
بگو
خدا را بخوانید یا رحمان را بخوانید هر کدام را بخوانید برای او نامهای نیکوتر است و
نمازت را به آواز بلند مخوان و بسیار آهسته اش مکن و میان این (و آن) راهی (میانه) جوی.»
توجه به صفات کمالی خداوند و
حمد و
ستایش او هنگام
دعا، امری پسندیده است که در آیات مختلف به آن اشاره شده است:
«ربنا و اجعلنا مسلمین لک و من ذریتنا امة مسلمة لک و ارنا مناسکنا و تب علینا انک انت التواب الرحیم؛
آیا برای هدایتشان کافی نبود که (ببینند) چه نسلها را پیش از آنان نابود کردیم که (اینک آنها) در سراهای ایشان راه می‌روند به راستی برای خردمندان در این (امر) نشانه‌هایی (عبرت انگیز) است.»
«ربنا و ابعث فیهم رسولا منهم یتلوا علیهم ءایـتک و یعلمهم الکتـب و الحکمة و یزکیهم انک انت العزیز الحکیم؛
پروردگارا در میان آنان فرستاده‌ای از خودشان برانگیز تا آیات تو را بر آنان بخواند و
کتاب و
حکمت به آنان بیاموزد و پاکیزه شان کند زیرا که تو خود شکست ناپذیر حکیمی.»
«ربنا لا تزغ قلوبنا بعد اذ هدیتنا و هب لنا من لدنک رحمة انک انت الوهاب؛
(می‌گویند) پروردگارا پس از آنکه ما را
هدایت کردی دلهایمان را دستخوش انحراف مگردان و از جانب خود رحمتی بر ما ارزانی دار که تو خود بخشایشگری.»
«اذ قالت امرات عمرن رب انی نذرت لک ما فی بطنی محررا فتقبل منی انک انت السمیع العلیم؛
چون
زن عمران گفت پروردگارا آنچه در
شکم خود دارم
نذر تو کردم تا آزاد شده (از مشاغل
دنیا و پرستشگر تو) باشد پس از من بپذیر که تو خود شنوای دانایی.»
«هنالک دعا زکریا ربه قال رب هب لی من لدنک ذریة طیبة انک سمیع الدعاء؛
آنجا (بود که)
زکریا پروردگارش را خواند (و) گفت پروردگارا از جانب خود فرزندی پاک و پسندیده به من عطا کن که تو شنونده دعایی.»
«قال رب اغفر لی ولاخی وادخلنا فی رحمتک وانت ارحم الر حمین؛
(موسی) گفت پروردگارا من و برادرم را بیامرز و ما را در (پناه) رحمت خود درآور و تو مهربانترین مهربانانی.»
«و ایوب اذ نادی ربه انی مسنی الضر وانت ارحم الرحمین؛
و
ایوب را (یاد کن) هنگامی که پروردگارش را
ندا داد که به من آسیب رسیده است و تویی مهربانترین مهربانان.»
روزکریا اذ نادی ربه رب لا تذرنی فردا وانت خیر الورثین؛
و زکریا را (یاد کن) هنگامی که پروردگار خود را خواند پروردگارا مرا تنها مگذار و تو بهترین
ارث برندگانی.»
«قـل رب احکم بالحق وربنا الرحمـن المستعان علی ما تصفون؛
گفت پروردگارا (خودت) به حق داوری کن و به رغم آنچه وصف می‌کنید پروردگار ما همان بخشایشگر دستگیر.»
«انه کان فریق من عبادی یقولون ربنا ءامنا فاغفر لنا وارحمنا وانت خیر الرحمین؛
در حقیقت دسته‌ای از بندگان من بودند که می‌گفتند پروردگارا
ایمان آوردیم بر ما ببخشای و به ما رحم کن (که) تو بهترین مهربانی.»
«قال رب اغفر لی وهب لی ملکـا لا ینـبغی لاحد من بعدی انک انت الوهاب؛
گفت پروردگارا مرا ببخش و ملکی به من ارزانی دار که هیچ کس را پس از من سزاوار نباشد در حقیقت تویی که خود بسیار بخشنده‌ای.»
«ربنا وادخلهم جنـت عدن التی وعدتهم ومن صـلح من ءابائهم وازوجهم وذریـتهم انک انت العزیز الحکیم؛
پروردگارا آنان را در باغهای جاوید که وعده شان داده‌ای با هر که از پدران و همسران و فرزندانشان که به
صلاح آمده‌اند داخل کن زیرا تو خود ارجمند و حکیمی.»
«والذین جاءو من بعدهم یقولون ربنا اغفر لنا ولاخوننا الذین سبقونا بالایمـن ولاتجعل فی قلوبنا غلا للذین ءامنوا ربنا انک رءوف رحیم؛
و (نیز) کسانی که بعد از آنان (
مهاجران و
انصار) آمده‌اند (و) می‌گویند پروردگارا بر ما و بر آن برادرانمان که در
ایمان آوردن بر ما پیشی گرفتند ببخشای و در دلهایمان نسبت به کسانی که ایمان آورده‌اند (هیچ گونه) کینه‌ای مگذار پروردگارا راستی که تو رئوف و مهربانی.»
«ربنا لا تجعلنا فتنة للذین کفروا واغفر لنا ربنا انک انت العزیز الحکیم؛
پروردگارا ما را وسیله آزمایش (و
آماج آزار) برای کسانی که
کفر ورزیده‌اند مگردان و بر ما ببخشای که تو خود توانای سنجیده کاری.»
«.النبی والذین ءامنوا معه نورهم یسعی بین ایدیهم وبایمـنهم یقولون ربنا اتمم لنا نورنـا واغفر لنا انک علی کل شیء قدیر؛
ای کسانی که
ایمان آورده‌اید به درگاه
خدا توبه‌ای راستین کنید
امید است که پروردگارتان بدیهایتان را از شما بزداید و شما را به باغهایی که از زیر (درختان) آن جویبارها روان است درآورد در آن روز
خدا پیامبر (خود) و کسانی را که با او
ایمان آورده بودند خوار نمی‌گرداند نورشان از پیشاپیش آنان و سمت راستشان روان است می‌گویند پروردگارا
نور ما را برای ما کامل گردان و بر ما ببخشای که تو بر هر چیز توانایی.»
