حاتم بن محمود داعی سرمین
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حاتم بن محمود داعی سرمین، (۴۴۹ - ۴۹۸ ه) از علما و فقهای بزرگ اسماعیلی است.
وی در سال ۴۴۹ ق در ناحیه حلب متولد شد.
او جزء مؤلفین کتاب‌های فقه اسماعیلی، فلسفه، علم فلک و نجوم است.
وی متوفی سال ۴۹۸ ق است.
ابوالمعالی حاتم بن محمود بن زهره داعی سرمین، در سال ۴۴۹ ق در سرمین نزدیک حلب متولد شد.
او تحصیلات مذهبی خود را در مدارس اسماعیلیه حلب فرا گرفت؛ سپس برای تکمیل تحصیلات خود به مصر سفر نمود و در دارالحکمه مشغول شد.
حاتم بن محمود در قاهره با حسن بن صباح حمیری از بزرگان اسماعیلیه آشنا شد و بین این دو دوستی برقرار گردید و در هنگام مراجعت ابن صباح به شهر خود، ابوالمعالی او را تا حلب همراهی نمود.
ابوالمعالی برای تدریس و دعوت مردم به مذهب اسماعیلی در حلب مستقر گردید.
او رییس مدارس اسماعیلیه در حلب بود و به تدریس و تألیف و تصنیف مشغول بود.
حاتم بن زهره تألیفات بسیاری از خود برجای گذاشت که بیش‌تر آنها در فقه، فلسفه، علم فلک و نجوم بود.
ولی بیش‌تر آنها در خلال جنگ هایی که در قرن پنجم هجری در حلب واقع شد، مفقود گردید، مگر بعض احکام و اقوال او که در بعضی از کتاب های خطی فرقه اسماعیلیه سوریه باقی مانده است.
او دارای اشعاری نیکو نیز بود.
رساله ای به نام الاصول و الاحکام که رساله ای فلسفی است نیز به او منسوب است.
حاتم در یکی از روزها در سال ۴۹۸ ق درحالی که به منزل برمی گشت به قتل رسید.
در پی کشته شدن او فرقه اسماعیلیه انقلابی برپا کرده و قاضی القضات حلب و برخی دیگر از بزرگان آنجا را کشتند. رضوان بن فتش، حاکم حلب، از نفوذ خود در این فرقه استفاده کرد و آنها را آرام نمود؛ سپس تحقیقات فوری و دقیقی در ارتباط با قتل ابوالمعالی انجام گرفت و مسببان و طرفداران این جریان را دستگیر کرده و اعدام نمود.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «حاتم بن محمود داعی سرمین»، ج۳، ص۱۱۲.
