• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حسن بن سوار بغدادی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: حسن بن سوار بغدادی


حسن بن سوار بغدادی (۳۳۱ - ۴۴۰ ق) معروف به ابن‌خُمار، ایرانی تبار بود و در سال ۳۳۱ ق در بغداد متولد شد.
او پزشک، فیلسوف، متکلم و مترجمی توانمند بود.
این دانشمند بزرگ آثار بسیاری بر جای نهاد.
وی در سال ۴۴۰ ق بدرود حیات گفت.


ابوالخیر حسن بن سوار بن بابا بن بهنام بغدادی معروف به ابن‌خُمار،
[۱] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۲۹.    
[۲] مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۲۵.    
تبار وی ایرانی بود و در سال ۳۳۱ در بغداد زاده شد و رشد یافت.
[۳] ابن ابی‌اصیبعه، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ج۱، ص۴۲۸.    

وی تا سنین پیری مسیحی بود؛ ولی به گفته خود، پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) را در خواب دید که او را به اسلام دعوت می کرد؛ ازاین رو مسلمان شده و به حفظ قرآن و آموختن فقه روی آورد.
[۴] شهرزوری، محمد بن محمود، نزهه الارواح و روضه الافراح، ص۳۵۹.
[۵] مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۲۵.    



ابوالخیر نزد استادانی همانند یحیی بن عدی
[۶] ابن‌ندیم، الفهرست، ج۱، ص۳۲۵.    
[۷] ابن سینا، ترجمه رساله اضحویه، ج۱، ص۹۳.    
و ابونصر منصور بن علی به تحصیل پرداخت.
[۸] ابوریحان بیرونی، محمد بن احمد، الجماهر فی معرفه الجواهر، ج۱، ص۴۲.    



حسن بن سوار مثل ابوالفرج علی بن حسین بن هند (از کاتبان عضدالدوله دیملی)
[۹] الیان، سرکیس، معجم المطبوعات العربیه والمعربه، ج۱، ص۲۷۹.    
و ابوالفرج عبداللّه بن طبیب را دانش آموخت.
[۱۰] مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۲۵.    



ابن‌خُمار پزشک، فیلسوف، متکلم و مترجمی توانمند بود.
[۱۱] مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۲۵.    
[۱۲] ابن سینا، ترجمه رساله اضحویه، ج۱، ص۹۳.    

وی در پزشکی بسیار مهارت داشت؛ به همین دلیل وی را بقراط دوم و جالینوس لقب داده بودند.
[۱۳] نظامی عروضی، احمد، چهار مقاله، ص۱۱۸.
[۱۴] عمری، ابن‌فضل‌الله، مسالک الابصار فی ممالک الامصار، ج۹، ص۶۳.    

حسن سالیان دراز نزد سلطان محمود در غزنه و مدتی در دربار مأمون بن مأمون بن محمد خوارزم‌شاه به سر برد؛ اما گویند در عین حال با فقرا و ضعیفان فروتن و در مقابل حاکمان و زورمندان متکبر بود
[۱۵] محمد بن محمود، نزهه الارواح و روضه الافراح، ص۳۵۹.
[۱۶] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۲، ص۲۸.    
تا جایی که سلطان محمود در برابر عظمت او زمین را بوسید.
[۱۷] مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۲۵.    



ابن‌خُمار، این دانشمند بزرگ آثار بسیاری بر جای نهاد که عبارت اند از:
• الهیولی؛
[۱۸] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۲۹.    

• الوفاق بین رأی الفلاسفه و النصاری؛
[۱۹] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانه الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب، ج۷، ص۵۰۸.    

• تفسیر ایساغوجی (مشروح)؛
[۲۰] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانه الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب، ج۷، ص۵۰۸.    

• تفسیر ایساغوجی (مختصر)، الصدیق و الصداقه؛
[۲۱] ابن ابی‌اصیبعه، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ج۱، ص۴۲۹.    

• سیره الفیلسوف؛
[۲۲] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانه الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب، ج۷، ص۵۰۸.    

• الحوامل؛
[۲۳] بابانی بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیه العارفین، ج۱، ص۲۷۷.    

• مقاله‌ای در طب؛
[۲۴] ابن‌ندیم، الفهرست، ج۱، ص۳۲۵.    

• الدیابطا و معناه التقطیر؛
[۲۵] بابانی بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیه العارفین، ج۱، ص۲۷۷.    

• الآثار المخیله فی الجو الحادثه عن البخار المائی (ترجمه)؛
[۲۶] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۲، ص۲۸.    

• الآثار العلویه (ترجمه)؛
[۲۷] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانه الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب، ج۷، ص۵۰۸.    

• اللینس فی الکتب الاربعه فی المنطق الموجود من ذلک؛
[۲۸] بابانی بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیه العارفین، ج۱، ص۲۷۷.    

• مسائل ثاوفرسطس (ترجمه)؛
[۲۹] ابن‌ندیم، الفهرست، ج۱، ص۳۲۵.    

• الاخلاق (ترجمه)؛
[۳۰] ابن‌ندیم، الفهرست، ج۱، ص۳۲۵.    

• السعاده؛
[۳۱] ابن ابی‌اصیبعه، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ج۱، ص۴۲۹.    

• الافصاح عن رأی القدماء فی باری تعالی و فی الشرایع و موردیها؛
[۳۲] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۲۹.    

• امتحان الاطباء؛
[۳۳] ابن ابی‌اصیبعه، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ج۱، ص۴۲۹.    

• خلق الانسان و ترکیب اعضائه؛
[۳۴] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۲، ص۲۸.    

• تدبیر المشایخ؛
[۳۵] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۲، ص۲۸.    

• تصفح ماجری بین یحیی بن عدی و ابراهیم بن بکوس فی سوره النار؛
[۳۶] مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۲۵.    

• الصرع؛
[۳۷] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۲۹.    

• تقاسیم ایساغوجی و قاطیغوریاس لالینوس الاسکندرانی؛
[۳۸] ابن ابی‌اصیبعه، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ج۱، ص۴۲۹.    

• الاسطقسات؛
[۳۹] ابن ابی‌اصیبعه، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ج۱، ص۴۲۹.    

• الرأس.
[۴۰] بابانی بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیه العارفین، ج۱، ص۲۷۷.    



ابن بابا بغدادی در سال ۴۴۰ ق بدرود حیات گفت.
[۴۱] جمعی از نویسندگان، فرهنگ زندگی نامه‌ها، ج۱، ص۴۰۷.

مرگ او در سال‌های ۴۸۹ و ۴۹۲ هم ثبت شده
[۴۲] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانه الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب، ج۷، ص۵۰۹.    
[۴۳] بات مالینی، آنری، زندگی‌نامه علمی دانشوران، ج۱، ص۸۸.
که چندان صحیح به نظر نمی‌رسد.
(دیگر منابع:
[۴۴] ابو‌حیّان توحیدی، علی بن محمد، الامتاع و الموانسه، ج۱، ص۵۰.    
[۴۵] قفطی، علی بن یوسف، اخبار العلماء باخیار الحکماء، ج۱، ص۲۳۶.    
[۴۶] قفطی، علی بن یوسف، تاریخ الحکماء، ص۱۶۴
[۴۷] فاخوری، تاریخ فلسفه در جهان اسلام، ج۱، ص۳۳۸.
[۴۸] کلبرگ، اتان، کتابخانه ابن‌طاووس، ص۲۱۱.
[۴۹] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۲۹.    
)


۱. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۲۹.    
۲. ↑ مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۲۵.    
۳. ↑ ابن ابی‌اصیبعه، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ج۱، ص۴۲۸.    
۴. ↑ شهرزوری، محمد بن محمود، نزهه الارواح و روضه الافراح، ص۳۵۹.
۵. ↑ مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۲۵.    
۶. ↑ ابن‌ندیم، الفهرست، ج۱، ص۳۲۵.    
۷. ↑ ابن سینا، ترجمه رساله اضحویه، ج۱، ص۹۳.    
۸. ↑ ابوریحان بیرونی، محمد بن احمد، الجماهر فی معرفه الجواهر، ج۱، ص۴۲.    
۹. ↑ الیان، سرکیس، معجم المطبوعات العربیه والمعربه، ج۱، ص۲۷۹.    
۱۰. ↑ مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۲۵.    
۱۱. ↑ مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۲۵.    
۱۲. ↑ ابن سینا، ترجمه رساله اضحویه، ج۱، ص۹۳.    
۱۳. ↑ نظامی عروضی، احمد، چهار مقاله، ص۱۱۸.
۱۴. ↑ عمری، ابن‌فضل‌الله، مسالک الابصار فی ممالک الامصار، ج۹، ص۶۳.    
۱۵. ↑ محمد بن محمود، نزهه الارواح و روضه الافراح، ص۳۵۹.
۱۶. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۲، ص۲۸.    
۱۷. ↑ مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۲۵.    
۱۸. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۲۹.    
۱۹. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانه الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب، ج۷، ص۵۰۸.    
۲۰. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانه الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب، ج۷، ص۵۰۸.    
۲۱. ↑ ابن ابی‌اصیبعه، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ج۱، ص۴۲۹.    
۲۲. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانه الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب، ج۷، ص۵۰۸.    
۲۳. ↑ بابانی بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیه العارفین، ج۱، ص۲۷۷.    
۲۴. ↑ ابن‌ندیم، الفهرست، ج۱، ص۳۲۵.    
۲۵. ↑ بابانی بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیه العارفین، ج۱، ص۲۷۷.    
۲۶. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۲، ص۲۸.    
۲۷. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانه الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب، ج۷، ص۵۰۸.    
۲۸. ↑ بابانی بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیه العارفین، ج۱، ص۲۷۷.    
۲۹. ↑ ابن‌ندیم، الفهرست، ج۱، ص۳۲۵.    
۳۰. ↑ ابن‌ندیم، الفهرست، ج۱، ص۳۲۵.    
۳۱. ↑ ابن ابی‌اصیبعه، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ج۱، ص۴۲۹.    
۳۲. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۲۹.    
۳۳. ↑ ابن ابی‌اصیبعه، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ج۱، ص۴۲۹.    
۳۴. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۲، ص۲۸.    
۳۵. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۲، ص۲۸.    
۳۶. ↑ مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۲۵.    
۳۷. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۲۹.    
۳۸. ↑ ابن ابی‌اصیبعه، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ج۱، ص۴۲۹.    
۳۹. ↑ ابن ابی‌اصیبعه، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ج۱، ص۴۲۹.    
۴۰. ↑ بابانی بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیه العارفین، ج۱، ص۲۷۷.    
۴۱. ↑ جمعی از نویسندگان، فرهنگ زندگی نامه‌ها، ج۱، ص۴۰۷.
۴۲. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانه الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب، ج۷، ص۵۰۹.    
۴۳. ↑ بات مالینی، آنری، زندگی‌نامه علمی دانشوران، ج۱، ص۸۸.
۴۴. ↑ ابو‌حیّان توحیدی، علی بن محمد، الامتاع و الموانسه، ج۱، ص۵۰.    
۴۵. ↑ قفطی، علی بن یوسف، اخبار العلماء باخیار الحکماء، ج۱، ص۲۳۶.    
۴۶. ↑ قفطی، علی بن یوسف، تاریخ الحکماء، ص۱۶۴
۴۷. ↑ فاخوری، تاریخ فلسفه در جهان اسلام، ج۱، ص۳۳۸.
۴۸. ↑ کلبرگ، اتان، کتابخانه ابن‌طاووس، ص۲۱۱.
۴۹. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۲۹.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «حسن بن سوار بغدادی»، ج۳، ص۱۱۳-۱۱۴.


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 440 (قمری) | زادگان سال 331 (قمری) | شخصیت‌های قرن 5 (قمری) | علمای قرن پنجم | مؤلفان قرن 5 (قمری)
جعبه ابزار