• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حصر1

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



حصر به اختصاص دادن یکی از دو چیز « موضوع و حکم » به دیگری اطلاق می‌شود.



حصر، در لغت به معنای احاطه ، تحدید ( حد و اندازه معین کردن برای چیزی) و تعدید (شمردن) است و در اصطلاح ادیبان عرب، به معنای اثبات حکم برای موضوع مذکور و نفی حکم از غیر آن است.
[۱] ابن سینا، حسین بن عبدالله، اشارات وتنبیهات، ص۲۲۹.
[۲] ابن سینا، حسین بن عبدالله، اشارات وتنبیهات، ص۲۳۵.
[۳] نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۸۲.
[۴] خوانساری، محمد، فرهنگ اصطلاحات منطقی، ص۹۹.



الفاظ مفید حصر، عبارت است از:
۱. اِلاّی استثنائیه؛
۲. اِنّما؛
۳. بل اضرابیه؛
۴. الفاظی که جایگاه طبیعی آنها در جمله تاخر است اما مقدم شده‌اند (مثل: تقدیم مفعول بر فعل؛ «ایاک نعبد و ایاک نستعین»)؛
۵. مسند الیه معرَّف به لام.
[۵] صلیبا، جمیل، فرهنگ فلسفی، ص۳۱۳.
[۶] صدر الدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، منطق نوین، ص۳۰۵.
[۷] قطب الدین شیرازی، محمود بن مسعود، درة التاج، منطق، جزء ۲، ص۵۶.
[۸] ابن ملکا، هبة الله بن علی، الکتاب المعتبرفی الحکمة، جزء ۱، ص۷۶.



اِلاّ ؛
اِنّما .


۱. ابن سینا، حسین بن عبدالله، اشارات وتنبیهات، ص۲۲۹.
۲. ابن سینا، حسین بن عبدالله، اشارات وتنبیهات، ص۲۳۵.
۳. نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۸۲.
۴. خوانساری، محمد، فرهنگ اصطلاحات منطقی، ص۹۹.
۵. صلیبا، جمیل، فرهنگ فلسفی، ص۳۱۳.
۶. صدر الدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، منطق نوین، ص۳۰۵.
۷. قطب الدین شیرازی، محمود بن مسعود، درة التاج، منطق، جزء ۲، ص۵۶.
۸. ابن ملکا، هبة الله بن علی، الکتاب المعتبرفی الحکمة، جزء ۱، ص۷۶.



فرهنگ نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «حصر».



جعبه ابزار