حمید معتزلی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حمید بن سعید معتزلی (پیش از
۳۷۷ هـ.ق) از متکلمان برجسته سده سوم (هجری قمری) بود.
الندیم او را از متکلمان معروف عصر خود دانسته، اما در گرایش مذهبی وی میان
معتزله و
مرجئه تردید کرده است.
از نام جدش، بختیار، پیداست که اصالتی ایرانی داشته است.
آثار متعددی در زمینه‌های
کلام،
تفسیر،
حدیث و نجوم از او برجای مانده که نشانگر گستره علمی اوست.
از جمله تألیفاتش:
خلق القرآن،
الفصل فی الرد علی المشبهه،
نفی التجسم عن اللّه،
الرد علی المجوس،
الرد علی یوشع بخت مطر ابن فارس،
اثبات التحریف فی الحدیث،
کتاب علی النصاری فی النعیم و الأکل و الشرب فی الآخرة و آثاری درباره قرائات قرآن، اهل فَلَک، و منکران ادیان.
حمید بن سعید بن بختیار معتزلی درباره‌اش الندیم می‌گوید: «حمید از متکلمان روزگار خویش بود.»
در گرایش مذهبی وی به معتزله یا مرجئه تردید است.
از نام جدش پیداست که ایرانی بوده و آثارش گویای تخصص او در
علوم قرآن، حدیث، کلام و نجوم می‌باشد.
حمید بن سعید آثار و تألیفات متعددی دارد که عبارتند از:
• خلق القرآن؛
• الرد علی یوشع بخت مطر ابن فارس؛
• الفصل فی الرد علی المشبهه؛
• نفی التجسم عن اللّه؛
• الرد علی المجوس؛
• اضافة العلوم؛
• الرد علی اهل القول بالاجرام و ازلیتها؛
• حرات اهل الفلک؛
• اثبات التحریف فی الحدیث؛
• کتاب علی النصاری فی النعیم و الاکل و الشرب فی الآخرة و علی جمیع من قال بضدّ ذلک؛
• متکلمی اهل الاسلام؛
• جواب الملحد البصری الذی طعن علی اهل الملل و قصد الی الاسلام؛
• کتاب فیما احدث بعض المسلمین من القراآت و وجوهها.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «حمید بن سعید معتزلی»، ج۴، ص۴۷۷.
