خلافت (فقه سیاسی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خلافت در اصطلاح اسلامی به معنای رهبری عمومی در امور دینی و دنیوی به نیابت از
پیامبر اسلام است.
ابنخلدون خلافت را نیابت از پیامبر در حفظ دین و سیاست دنیوی امت میداند.
ماوردی نیز آن را جانشینی از
نبوت برای نگهبانی دین و تدبیر دنیا معرفی میکند.
مفهوم خلافت ریشه در
قرآن و
سنت دارد و در احادیث، به جانشین پیامبر عنوان «خلیفه» اطلاق شده است.
خلافت به معناى نيابت از ديگرى در تصدى امور است.
در اصطلاح اسلامى عبارت است از رياست عامه در امور
دنیا و
دین به نيابت از پيامبر اسلام.
ابنخلدون در تفسير اين تعريف مىافزايد: «خلافت وادار كردن مردم به مقتضاى ديدگاههاى شرع در مصالح اخروى و دنيوى آنان است و خلافت در حقيقت نيابت از صاحب شريعت در نگهبانى از دين و سياست دنيايى مردم است.
ماوردى مىگويد: خلافت نيابتى است از نبوت كه نگهبانى دين و سياست دنيا را به عهده مىگيرد.
ابنخلدون مىگويد: خلافت عهدهدارى امور امت است به مقتضاى نظر و حكم شرع در مورد مصالح اخروى و دنيوى آنها.
اين اصطلاح از قرآن و سنت ريشه گرفته است، زيرا در قرآن خلافت انسان نوعى نيابت از خدا در زمين
(إِنِّي جَاعِلٌ فِي الأَرْضِ) در احاديث به جانشين پيامبر اسلام، خليفه اطلاق شده است:
«ان عليا هو و وزيرى و هو خليفتى فيكم (فله اسمعوا و اطيعو) و هو المبلغ عنى.» حضرت علی (علیهالسلام) او برادر من و وزير من و هم او جانشين من در ميان شما است و اوست كه از من آنچه مربوط به رسالت است، به شما مىرساند.
•
عمید زنجانی، عباسعلی، فقه سیاسی، ج۱، ص۷۹۲.
