• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ضوابط قبول قرائات

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



معیار‌های صحیح بودن قرائت را ضوابط قبول قرائات گویند.



۱. صحت سند؛
۲. انطباق و توافق با رسم الخط مصحف؛
۳. تطبیق و عدم مخالفت با قواعد و ضوابط زبان عرب .


تمام پیشوایان فن قرائت، به این امور (ارکان ثلاثه) تصریح کرده‌اند؛ اما با این حال، برخی از مؤلفان غیرمتخصص در این فن، به جای «صحت سند»، «تواتر سند» را شرط اعتبار صحت قرائت دانسته‌اند. شیخ ابوالقاسم نویری در این باره گفته است: «عدم لزوم تواتر در صحت قرائت، نظر جدیدی است که با اجماع فقها و محدثان، مخالف است».


شهاب الدین قسطلانی در جواب وی گفته است: «اگر درباره قرائتی تواتر وجود داشته باشد، به دو رکن دیگر ( توافق با رسم الخط و قواعد زبان) نیازی نیست؛ زیرا اگر به تواتر ثابت شد که جمله‌ای از قرآن است - اعم از آن که با رسم الخط مصحف موافق باشد یا مخالف- به طور قطع، قرآن به شمار می‌آید».


همچنین محمد سالم محیسن تواتر را به جای صحت سند، شرط قبول قرائت می‌داند؛ در حالی که این عقیده با نظر پیشوایان و محققان این فن مخالف است و باید گفت کسانی که تواتر را شرط صحت قرائت شمرده‌اند، به اصول فن قرائت وقوفی نداشته و توجه نکرده‌اند که قرار دادن این شرط، بسیاری از قرائت‌های مقبول اعم از قرائت‌های قرای سبعه یا غیر آنان را از اعتبار ساقط می‌کند؛ چنان که قسطلانی به این موضوع تصریح کرده است.
[۱] معرفت، محمد هادی، ۱۳۰۹ -۱۳۸۵، التمهید فی علوم القرآن، ج۲، ص۱۱۳.
[۲] قسطلانی، احمد بن محمد، ۸۵۱ - ۹۲۳ق، لطائف الاشارات لفنون القراءات، ج۱، ص(۶۹-۷۰).
[۳] زرکشی، محمد بن بهادر، ۷۴۵ - ۷۹۴ق، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)، ج۱، ص۳۳۱.
[۴] فضلی، عبد الهادی، ۱۹۳۴-م، تاریخ قراءات قرآن کریم، ص۷۱.



۱. معرفت، محمد هادی، ۱۳۰۹ -۱۳۸۵، التمهید فی علوم القرآن، ج۲، ص۱۱۳.
۲. قسطلانی، احمد بن محمد، ۸۵۱ - ۹۲۳ق، لطائف الاشارات لفنون القراءات، ج۱، ص(۶۹-۷۰).
۳. زرکشی، محمد بن بهادر، ۷۴۵ - ۷۹۴ق، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)، ج۱، ص۳۳۱.
۴. فضلی، عبد الهادی، ۱۹۳۴-م، تاریخ قراءات قرآن کریم، ص۷۱.



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «ضوابط قبول قرائات».    



جعبه ابزار