طاب
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
واژه‌ی «طاب» از ریشه‌ی «ط-ی-ب» یکی از واژگان پرکاربرد و پرمعنا در زبان عربی و متون اسلامی است که معنای آن در لایه‌های مختلف زبانی، معنوی و عرفی، دلالت بر پاکی، نیکی، زیبایی و رضایت دارد. از قرآن و حدیث گرفته تا دعاها، اشعار، و ادبیات عرفانی، این واژه حضوری چشمگیر دارد. بررسی دقیق آن می‌تواند در درک بهتر مفاهیم توحیدی، اخلاقی و عرفانی بسیار مفید باشد.
«طاب» فعل ماضی ثلاثی مجرد است و از باب «فَعُلَ» می‌آید که دلالت بر حالت یا صفت درونی دارد. بنابراین «طاب» به معنای: پاک شد ،خوشبو یا خوش‌مزه شد ،لذت‌بخش یا رضایت‌بخش شد.نیکو و پسندیده گشت
مصدر آن «طِیب» یا «طَیْب» است و در مشتقات گوناگون مانند «طیّب»، «طَیِّبَات»، و «مَطیب» ظاهر می‌شود.
فعل "طابَ" (طیب شدن/خوشایند بودن) به توصیف چیزی می‌پردازد که مناسب و مطبوع نفس است. ریشه اصلی آن به معنای خوشبویی و عطر نیکو اشاره دارد، مانند بوی خوشی که هنگام استشمام، احساس خوبی ایجاد می‌کند. همچنین به باد موافق و مناسب برای دریانوردان نیز اطلاق می‌شود، چنان‌که در آیه "و جَرَینَ بِهِم بِریحٍ طَیِّبَةٍ"
آمده است.
از دیگر معانی آن، رضایت و خشنودی نفس است، همان‌طور که در آیه "یا أَیُّهَا النّاسُ کُلُوا مِمّا فِی الأَرضِ حَلالًا طَیِّبًا"
بیان شده است. سپس این واژه به‌صورت مجازی برای چیزی که در نوع خود پاک و پسندیده است نیز به کار رفته، مانند آیه "وَ لا تَتَبَدَّلُوا الخَبِیثَ بِالطَّیِّبِ"
واژه و مشتقات آن بیش از ۴۰ بار در قرآن کریم آمده‌اند. برای نمونه:
"وَطَابَتْ أَنْفُسُكُمْ عَنْهُ"
به معنای: «و دلتان از آن راضی بود.»
«فَانْكِحُوا ما طابَ لَكُمْ مِنَ النِّساءِ»
از زنان آنكه دلبخواه و مورد پسند شماست نكاح كنيد.
در فقه اسلامی نیز، واژه‌ی «طیب» در مقابل «خبیث» به کار می‌رود، مخصوصاً در احکام خوردنی‌ها، نوشیدنی‌ها و درآمدهای مالی .
