طاغوت (فقه سیاسی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
طاغوت در
قرآن به معنای متجاوز، معبودان باطل و فرمانروایان دروغین است.
در فقه سیاسی اسلام، طاغوت به هر حاکم یا نظامی گفته میشود که
مشروعیت الهی نداشته و از
حدود الهی تجاوز کند.
اطاعت از چنین حاکمانی در منابع اسلامی نهی شده و مصداق عبادت طاغوت دانسته میشود.
هر حکومتی که از سوی
خدا یا نمایندگان منصوب او نباشد، طاغوتی محسوب میشود.
در منطق قرآن، اجتناب از طاغوت و پذیرش تنها
ولایت الهی، اساس
ایمان و
توحید سیاسی به شمار میرود.
طاغوت در فرهنگ سياسى قرآن به معناى متجاوز، خدايان و فرمانروايان دروغين آمده است.
مفهوم «
طاغوت» از عناوين مهم
فقه سیاسی در بحث
حکومت جور به شمار مىرود.
در منابع اسلامى (قرآن و
سنت) از اطاعت اهل معاصى نهى شده و اطاعت آنها، عبارت طاغوت تلقى شده است.
طاغوت بر معانى متعددى اطلاق مىشود كه از جمله آنها «رؤساى ضلال» است.
حاكمى كه منصوب از جانب خدا، رسول، اما يا نايب او نباشد و نيز فاقد شرايط
عدالت و
تقوا بوده و مرتكب معاصى شود و از طرفى اطاعت خود را لازم بداند از مصاديق قطعى طاغوت محسوب مىشود.
بنابراين، هر حكومتى كه از جانب خدا و به اذن او نباشد، طاغوتى و مداخله در كار خدا و حكومت خدا است.
هرگونه پذيرش و فرمانبرى از طاغوت، پذيرش از فرمان آن و حركت در جهت مخالف دعوت
انبیا است.
در قرآن مجيد در مثل اين آيه بيان شده است:
(وَ لَقَدْ بَعَثْنٰا فِي كُلِّ أُمَّةٍ رَسُولاً أَنِ اُعْبُدُوا اَللّٰهَ وَ اِجْتَنِبُوا اَلطّٰاغُوتَ....) نظر به اينكه مفهوم طاغوت، چون اعم است، شامل فرمانروايان مستبد و حكومتهاى غيرشرعى و طغيانگر نيز خواهد بود.
هر ولايتى بايد از جانب خدا و مستند به خدا باشد، حتى ولايت پدر بر فرزند صغيرش، ولايت شخص بر نفس و مال خودش،
ولایت فقیه در
عصر غیبت امام عصر (علیهالسلام)، ولايت
پیغمبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) و امام (علیهالسلام)، همه بايد از جانب خدا باشد، هر ولايتى از جانب او نباشد، هيچ اعتبار و اصالتى ندارد.
اگر خدا پدر را بر فرزند صغيرش ولايت نداده بود، ولايت بر او نداشت، اگر شخص را بر خود و مالش ولايت نداده بود، يا مالكيت او را بر آنچه حيازت كرده يا زمينى كه آن را احيا و آباد كرده يا به هر سببى از اسباب تملّک، مالک شده، مقرر نفرموده بود، ادّعاى
مالکیّت او، ادّعاى مالكيّت در ملک خدا بدون اذن او بود.
•
عمید زنجانی، عباسعلی، فقه سیاسی، ج۲، ص۲۲۹-۲۳۰.
