• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

طاهر همدانی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: طاهر هَمَدانی

طاهر هَمَدانی (۳۲۶ ـ ۴۱۰ هـ.ق) عارف و شاعر نامدار قرون چهارم و پنجم (هجری قمری) بود.
او به یکی از گویش‌های غرب ایران رباعی‌هایی با مضامین عرفانی و عاشقانه سروده که به سوز و گداز خاصی شهرت دارند.
ایشان شخصیتی قلندر و منزوی بود و زندگی‌اش با بی‌قراری و روحیاتی صوفیانه همراه بود.
مجموعه رباعیات او با عنوان دیوان باباطاهر بارها به چاپ رسیده است.
درباره زندگانی‌اش اطلاعات دقیقی در دست نیست و روایت‌ها گاه متناقض‌اند.
او در سال ۴۱۰ (هجری قمری) در همدان درگذشت و مزارش اکنون زیارتگاه است.



طاهر همدانی معروف به باباطاهر عریان اهل همدان بود.
[۱] طبرستانى، رضاقلى‌خان، تذکرة ریاض العارفین، ۱۵۷.

ظاهراً در سال ۳۲۶ (هجری قمری) زاده شد.
[۲] بنیاد دائرة المعارف اسلامی، دانش نامه جهان اسلام، ج۱، ص۲۸.    

او عارف و شاعر قرن چهارم و پنجم (هجری قمری) است که به یکی از گویش‌های غرب ایران شعر می‌سروده و در دوران حکومت دیلمیان می‌زیسته است.
[۳] بنیاد دائرة المعارف اسلامی، دانش نامه جهان اسلام، ج۱، ص۲۸.    

برخی او را معاصر با عین القضات همدانی و خواجه نصیر طوسی دانسته‌اند.
[۴] طبرستانى، رضاقلى‌خان، تذکرة ریاض العارفین، ۱۵۷.

شخصیت باباطاهر در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. چنان‌که از اشعار خود باباطاهر برمی‌آید وی قلندری بی‌خانمان و بی‌سرپناه بوده که دائماً در بی‌قراری و پریشانی روحی به سر برده و به فلسفه صوفیان حقیقی معتقد بوده است.
[۵] بنیاد دائرة المعارف اسلامی، دانش نامه جهان اسلام، ج۱، ص۲۸.    

شرح حال نویسان او را عاشقی شیدا می‌دانند و اشعارش با سوزوگداز خاصی همراه است.
[۶] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۱، ص۲۱۴.    


طاهر مجموعه رباعیاتی دارد که با عنوان دیوان باباطاهر به چاپ رسیده است.
[۷] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۹، ص۱۱۷.    
[۸] دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۹، ج۷۳.


باباطاهر بنابر قول مشهور، در سال ۴۱۰ (هجری قمری) درگذشت و در شهر همدان مقابل امامزاده حارث بن علی مدفون گردید و هم اکنون مزار او زیارتگاه است.
[۹] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۱، ص۲۱۴.    


(دیگر منابع:
[۱۰] زرین‌کوب، عبدالحسین، جستجو در تصوف ایران، ص۱۸۳ ـ ۲۰۵.
[۱۱] شیرازی، جنید، شدّالازار، ص۵۱۵-۵۱۶.
[۱۲] راوندی، محمد، راحة الصدور و آیة السرور، ص۹۸-۹۹.
[۱۳] مستوفی قزوینی، حمدالله، تاریخ گزیده، ص۶۷۷.    
)
۱. ↑ طبرستانى، رضاقلى‌خان، تذکرة ریاض العارفین، ۱۵۷.
۲. ↑ بنیاد دائرة المعارف اسلامی، دانش نامه جهان اسلام، ج۱، ص۲۸.    
۳. ↑ بنیاد دائرة المعارف اسلامی، دانش نامه جهان اسلام، ج۱، ص۲۸.    
۴. ↑ طبرستانى، رضاقلى‌خان، تذکرة ریاض العارفین، ۱۵۷.
۵. ↑ بنیاد دائرة المعارف اسلامی، دانش نامه جهان اسلام، ج۱، ص۲۸.    
۶. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۱، ص۲۱۴.    
۷. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۹، ص۱۱۷.    
۸. ↑ دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۹، ج۷۳.
۹. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۱، ص۲۱۴.    
۱۰. ↑ زرین‌کوب، عبدالحسین، جستجو در تصوف ایران، ص۱۸۳ ـ ۲۰۵.
۱۱. ↑ شیرازی، جنید، شدّالازار، ص۵۱۵-۵۱۶.
۱۲. ↑ راوندی، محمد، راحة الصدور و آیة السرور، ص۹۸-۹۹.
۱۳. ↑ مستوفی قزوینی، حمدالله، تاریخ گزیده، ص۶۷۷.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «طاهر همدانی»، ج۳، ص ۱۷۲.


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 410 (قمری) | زادگان سال 326 (قمری) | شاعران قرن 5 (قمری) | شخصیت‌های قرن 5 (قمری) | عارفان قرن 5 (قمری) | عارفان قرن 5 (قمری) | علمای قرن 5 (قمری) | مؤلفان قرن 5 (قمری)
جعبه ابزار