طایفه بهراء خام
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بَهْراء ، طایفه ای از قبیلة بزرگ قُضاعه ، از تیرة قحطان . افراد منسوب به آن بَهرانی خوانده می شدند (ابن حائک ، ص ۱۰۳) و با طوایف بَلّی • ، حیلان و خولان نسبت خویشاوندی داشتند (ابن دُرَید، ج ۲، ص ۵۵۰؛ یاقوت حموی ، ص ۳۳۹). جد ایشان بهراء پسر عَمروبن اِلحاف بن قضاعه بود (ابوعبید، ص ۳۷۰). دربارة وجه تسمیة بهراء دو نظر وجود دارد. نخست آنکه از بَهْر، به معنای غلبه کردن ، است و دیگر این که از بُهْر، رنجی که به انسان بر اثر راه رفتن در گرما رسیده ، برگرفته شده است (ابن درید، ج ۲، ص ۵۴۹).
بهرائیان یمنیهایی بودند که به سرزمین شام مهاجرت کردند (کحاله ، ص ۶ـ۷؛ ابن حزم ، ص ۴۸۵) و در دشت حِمْص تا حوالی رُصافه سکونت گزیدند. آنان دین مشخصی نداشتند (ابن حائک ، ص ۲۴۶، ۳۲۵) و احتمالاً در حدود ۵۸۰ م به سبب سکونتشان در شام که تابع امپراتوری روم بود به مسیحیت گرویدند (رجوع کنید به کحاله ، همانجا؛ د.اسلام ، چاپ دوم ، ذیل مادّه ). در آغاز اسلام برخی از ایشان که به زُمرة یاران حضرت محمد صلّی اللّه علیه وآله وسلّم درآمده بودند، از جمله مقداد • بن عمرو، صحابی مشهور، در مهاجرت به حبشه و سپس در هجرت به مدینه و جنگ بدر حضور داشتند (ابن اسحاق ، ص ؛ ابن هشام ، قسم ۱، ص ۶۹۵).
عده ای از آنان در سال ششم ، در سریة زیدبن حارثه ، در کنار مسلمانان جنگیدند، ولی در سال هشتم در جنگ موته • طایفة بهراء در همراهی با هرقل (هراکلیوس ) به مقابله با سپاهیان اسلام برخاستند (واقدی ، ج ۲، ص ۵۵۷، ۷۶۰). در سال نهم هجری ، فرستادگان ایشان به حضور پیامبر آمدند و به اسلام گرویدند و بر مقدادبن عمرو، وارد شدند (طبری ، ج ۳، ص ۱۲۲). در سال دوازدهم ، بار دیگر بهرائیان در کنار مردم دُومَة الجَنْدَل • ، همراه با قبایل کَلْب ، غسان و تنوخ با خالدبن ولید جنگیدند و شکست خوردند (همان ، ج ۳، ص ۳۷۸). سرانجام در سال سیزدهم ، ابوبکر سپاهیانی به فرماندهی عمروبن عاص و یزیدبن ابی سفیان و ابوعبیدة جراح و شُرَحبیل بن حَسَنة ، به فلسطین و شام روانه کرد. بهرائیان که در این جنگ نیز از هم پیمانان هرقل بودند، شکست خوردند و فرمانده آنان ، حرقوص بن نعمان بهرائی ، کشته شد (همان ، ج ۳، ص ۴۰۶ـ۴۰۷). پس از فتح شام قبیلة بهراء رسماً به اسلام روی آورد ( د.اسلام ، همانجا).
منابع :
(۱) ابن اسحاق ، کتاب السیر و المغازی ، چاپ سهیل زکار، دمشق ۱۳۹۸/۱۹۷۸، چاپ افست قم ۱۳۶۸ ش ؛
(۲) ابن حائک ، صفة جزیرة العرب ، چاپ محمدبن علی أکوع ، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳؛
(۳) ابن حزم ، جمهرة انساب العرب ، چاپ عبدالسلام محمد هارون ، قاهره ( تاریخ مقدمه ۱۳۸۲/۱۹۶۲ ) ؛
(۴) ابن دُرَید، کتاب الاشتقاق ، چاپ عبدالسلام محمد هارون ، بغداد ۱۳۹۹/۱۹۷۹؛
(۵) ابن هشام ، السیرة النبویة ، چاپ مصطفی سقا، ابراهیم ابیاری ، و عبدالحفیظ شلبی ، بیروت ( بی تا. ) ؛
(۶) قاسم بن سلام ابوعبید، کتاب النّسب ، چاپ مریم محمد خیرالدرع ، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۸۹؛
(۷) محمدبن جریر طبری ، تاریخ الطبری : تاریخ الامم و الملوک ، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم ، بیروت ( ۱۳۸۲ـ۱۳۸۷/ ۱۹۶۲ـ۱۹۶۷ ) ؛
(۸) عمررضا کحاله ، جغرافیة شبه جزیزة العرب ، چاپ احمد علی ، مکه ۱۳۸۴/۱۹۶۴؛
(۹) محمدبن عمر واقدی ، کتاب المغازی لِلواقدی ، چاپ مارسدن جونز، لندن ۱۹۶۶؛
(۱۰) یاقوت حموی ، المقتضب من کتاب جَمهَرة النَسَب ، چاپ ناجی حسن ، بیروت ۱۹۸۷؛
(۱۱) EI ۲ , s.v. "Bahra ¦ Ý" (by C. E. Bosworth).
