• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عبد بن احمد هروی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: عبد بن احمد هروی


عبد بن احمد هروی (۳۵۵ ـ ۴۳۴ هـ.ق) ملقب به ابن‌سماک از محدثان قرن پنجم هجری قمری بود.
او به بلاد گوناگون مثل خراسان، عراق، مکه، جبل، مصر و دمشق سفر کرد و محضر بسیاری از محدثان را درک کرد.
وی با خطیب بغدادی مکاتبه داشت.
او متکلم، حافظ حدیث، رجالی، فقیه، اصولی و لغوی بود.
وی گرایش به مذهب مالکی داشت و در عقیده اشعری‌مسلک و صوفی بود.
او را فردی مورد اعتماد، دین‌دار و زاهد توصیف کرده‌اند.
وی آثار بسیاری داشت که از جمله می‌توان به السنه، بیعة العقبه و المعیدین اشاره کرد.
او در سال ۴۳۴ (هجری قمری) در مکه درگذشت.


ابوذر عبد بن احمد بن محمد هروی انصاری ملقب به ابن‌سماک
[۱] مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۰.    
[۲] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۵، ص۳۶.    
[۳] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۵.    
[۴] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۵.    
[۵] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۷.    
نام وی را عبداللّه
[۶] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۲۸۷.    
[۷] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۵.    
و عبیداللّه
[۸] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
نیز ذکر کرده‌اند.
او در سال ۳۵۵
[۹] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۲.    
[۱۰] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۶.    
یا ۳۵۶ (هجری قمری)
[۱۱] قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۳.    
[۱۲] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۵.    
[۱۳] ابن‌عساکر، ابوالقاسم، تبیین کذب المفتری، ج۱، ص۲۵۵.    
[۱۴] فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۵، ص۱۴۷.    
در هرات متولد شد.
[۱۵] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۴۵۶.    
[۱۶] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
[۱۷] قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۲۹.    
وی که در شهر خود ابن‌سماک شهرت داشت، پس از سن رشد به آموختن حدیث روی آورد.
پس از آن برای کسب دانش بیش‌تر به بلاد گوناگون
[۱۸] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۵، ص۳۶.    
[۱۹] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۲۸۷.    
[۲۰] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۴۵۶.    
از جمله بعضی از شهرهای خراسان، عراق، مکه، جبل، مصر و دمشق سفر کرد
[۲۱] مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۰.    
و محضر بسیاری از محدثان را درک کرد.
[۲۲] قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۰.    
[۲۳] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۵.    
[۲۴] صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ج۱، ص۴۳۸.    
هروی مدتی در مکه مقیم شد و همسری عرب اختیار کرد؛ آن‌گاه در سروان (سراة) سکونت گزید و هر سال در موسم حج در مکه مقیم می‌شد و پس از آن نزد خانواده‌اش بازمی‌گشت.
[۲۵] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۲.    
[۲۶] مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۰.    
[۲۷] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۵۰.    
[۲۸] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۶۴.    
[۲۹] ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۵۱۴.    
[۳۰] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۶.    
[۳۱] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۲۸۷.    
[۳۲] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۴۵۶.    
[۳۳] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۶۹.    
[۳۴] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۴۳.    
[۳۵] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۷.    
[۳۶] ابن‌عساکر، ابوالقاسم، تبیین کذب المفتری، ج۱، ص۲۵۵.    
[۳۷] فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۵، ص۱۴۷.    
او در همه این ایام با خطیب بغدادی مکاتبه داشت و همه آموخته‌های حدیثی خود را برای خطیب می‌فرستاد.
ابوذر هروی از محدثانی چون ابوالعباس بن فضل نضروی، محمد بن عبداللّه بن خمیرویه هروی
[۳۸] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۶۴.    
[۳۹] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۶۹.    
و بشر بن محمد مزنی
[۴۰] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۲.    
بهره برد.
[۴۱] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۴۵۶.    
[۴۲] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۵.    
[۴۳] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۵.    
[۴۴] ابن‌عساکر، ابوالقاسم، تبیین کذب المفتری، ج۱، ص۲۵۵.    
علم کلام را از ابن‌باقلانی آموخت.
[۴۵] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۶۹.    
[۴۶] مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۰.    
[۴۷] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۵۰.    
[۴۸] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۶۴.    
[۴۹] ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۵۱۴.    
[۵۰] قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۱.    
[۵۱] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۴۳.    
[۵۲] فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۵، ص۱۴۷.    
صحیح بخاری را در مکه
[۵۳] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۴۳.    
از عبداللّه بن محمد بن حمویه، محمد بن مکی کشمیهنی و ابواسحاق مستملی
[۵۴] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
[۵۵] قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۰.    
[۵۶] صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ج۱، ص۴۳۸.    
فرا گرفت.
[۵۷] ابن ماکولا، علی بن هبةالله، الاکمال، ج۶، ص۲۲۸.    
[۵۸] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۲.    
[۵۹] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۵.    
[۶۰] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۵.    
[۶۱] فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۵، ص۱۴۶.    
او حافظ حدیث،
[۶۲] بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۱، ص۴۲۹.    
[۶۳] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۵۰.    
[۶۴] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۵، ص۳۶.    
[۶۵] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۵.    
[۶۶] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۶۴.    
[۶۷] ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۵۱۴.    
[۶۸] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۵.    
[۶۹] قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۲.    
[۷۰] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۶۹.    
[۷۱] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۷.    
[۷۲] فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۵، ص۱۴۷.    
رجالی،
[۷۳] قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۲.    
فقیه،
[۷۴] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۶۴.    
[۷۵] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۶۹.    
اصولی
[۷۶] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۶۹.    
[۷۷] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۶۴.    
و لغوی بود.
[۷۸] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۴۳.    
علی بن عبدالغالب ضراب،
[۷۹] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۴۵۶.    
احمد بن محمد اشبیلی،
[۸۰] قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۱.    
[۸۱] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۵.    
قاضی ابوالولید باجی
[۸۲] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۲.    
[۸۳] مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۱.    
[۸۴] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۵.    
[۸۵] فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۵، ص۱۴۷.    
و دیگران از او روایت کرده‌اند.
[۸۶] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۵.    
وی را فردی مورد اعتماد،
[۸۷] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۶۴.    
[۸۸] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۲۸۷.    
[۸۹] قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۲.    
دین‌دار
[۹۰] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۴۵۶.    
و زاهد
[۹۱] قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۲.    
[۹۲] صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ج۱، ص۴۳۸.    
[۹۳] فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۵، ص۱۴۷.    
توصیف کرده‌اند.
[۹۴] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۲.    
[۹۵] مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۰.    
[۹۶] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۵.    
[۹۷] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۶۴.    
[۹۸] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۶.    
[۹۹] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۶۹.    
[۱۰۰] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۴۳.    
[۱۰۱] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۷.    
[۱۰۲] ابن‌عساکر، ابوالقاسم، تبیین کذب المفتری، ج۱، ص۲۵۵.    
او گرایش به مذهب مالک داشت
[۱۰۳] قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۲.    
[۱۰۴] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۲.    
[۱۰۵] مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۰.    
[۱۰۶] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۵۰.    
[۱۰۷] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۵، ص۳۶.    
[۱۰۸] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۵.    
[۱۰۹] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۶۴.    
[۱۱۰] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۵.    
[۱۱۱] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
[۱۱۲] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۶۹.    
[۱۱۳] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۴۳.    
[۱۱۴] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۷.    
[۱۱۵] صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ج۱، ص۴۳۸.    
[۱۱۶] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۸.    
و در عقیده اشعری‌مسلک
[۱۱۷] ابن‌عساکر، ابوالقاسم، تبیین کذب المفتری، ج۱، ص۲۵۵.    
[۱۱۸] مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۰.    
[۱۱۹] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۵۰.    
[۱۲۰] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۲۸۷.    
[۱۲۱] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۷.    
[۱۲۲] فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۵، ص۱۴۷.    
و صوفی بود.
[۱۲۳] صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ج۱، ص۴۳۸.    
[۱۲۴] مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۰.    
[۱۲۵] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۵، ص۳۶.    
ابن‌سماک به مدت سی سال در مکه ساکن بود
[۱۲۶] قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۲.    
و مال کمی اندوخت.


کتاب‌های ذیل اثر او می‌باشند:
• السنه؛
[۱۲۷] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۳.    
[۱۲۸] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۵، ص۳۶.    
[۱۲۹] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
[۱۳۰] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
[۱۳۱] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۸.    
• الصفات؛
[۱۳۲] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۳.    
[۱۳۳] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۵، ص۳۶.    
[۱۳۴] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
[۱۳۵] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۸.    
• الجامع؛
[۱۳۶] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۳.    
[۱۳۷] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
[۱۳۸] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
[۱۳۹] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۸.    
• الدواه؛ • القرآن (فضائل القرآن)؛
[۱۴۰] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۳.    
[۱۴۱] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
[۱۴۲] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
[۱۴۳] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۸.    
• فضائل یوم عاشورا؛
[۱۴۴] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
[۱۴۵] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
• مسانید الموطأ؛
[۱۴۶] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
[۱۴۷] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
[۱۴۸] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
• کرامات الاولیاء؛
[۱۴۹] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
[۱۵۰] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
[۱۵۱] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
• المسند الصحیح (تخریج الصحیحین)؛
[۱۵۲] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۳.    
[۱۵۳] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۵، ص۳۶.    
[۱۵۴] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۵.    
[۱۵۵] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۶۴.    
[۱۵۶] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
[۱۵۷] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۶۹.    
[۱۵۸] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۴۳.    
[۱۵۹] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
[۱۶۰] صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ج۱، ص۴۳۸.    
• الرؤیا و المنامات؛
[۱۶۱] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
[۱۶۲] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
• فضائل مالک بن انس؛
[۱۶۳] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
[۱۶۴] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
[۱۶۵] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
[۱۶۶] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۸.    
• المناسک؛
[۱۶۷] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
[۱۶۸] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
[۱۶۹] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
[۱۷۰] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۸.    
• دلائل النبوه؛
[۱۷۱] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
[۱۷۲] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۵.    
[۱۷۳] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
[۱۷۴] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
[۱۷۵] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۸.    
• الرباء؛
[۱۷۶] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
[۱۷۷] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
[۱۷۸] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
• الیمین الفاجره؛
[۱۷۹] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
[۱۸۰] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
[۱۸۱] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
• شهادة الزور؛
[۱۸۲] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
[۱۸۳] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۳.    
[۱۸۴] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
[۱۸۵] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۸.    
• بیعة العقبه؛
[۱۸۶] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
[۱۸۷] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۳.    
• حدیث الجعرانة و خیبر؛ • الشهادة النبی و اصحابه؛ • ما روی فی بسم الله الرحمن الرحیم؛
[۱۸۸] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
[۱۸۹] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۳.    
• کتاب فی شیوخه؛
[۱۹۰] قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۳.    
[۱۹۱] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
[۱۹۲] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۵.    
[۱۹۳] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۳.    
[۱۹۴] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
• الابانه؛
[۱۹۵] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۸.    
• التمهید؛
[۱۹۶] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۹.    
• الذب عن الاشعری؛
[۱۹۷] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۹.    
• الدعاء؛
[۱۹۸] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۵.    
[۱۹۹] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۸.    
• المعیدین.
[۲۰۰] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    

سرانجام وی در پنجم ذیقعده
[۲۰۱] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۳.    
[۲۰۲] مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۰.    
[۲۰۳] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۵۱.    
[۲۰۴] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۶.    
[۲۰۵] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۲۸۷.    
[۲۰۶] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۳.    
[۲۰۷] قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۳.    
سال ۴۳۴ (هجری قمری)
[۲۰۸] بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۱، ص۴۲۹.    
[۲۰۹] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۳.    
[۲۱۰] مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۰.    
[۲۱۱] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۵.    
در مکه درگذشت.
[۲۱۲] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۴۵۶.    
[۲۱۳] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۷.    
[۲۱۴] ابن‌عساکر، ابوالقاسم، تبیین کذب المفتری، ج۱، ص۲۵۵.    
در تاریخ وفات او اختلاف است.
[۲۱۵] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۸.    
[۲۱۶] قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۳.    
[۲۱۷] فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۵، ص۱۴۷.    
(دیگر منابع:
[۲۱۸] بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۱، ص۴۲۹.    
[۲۱۹] سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۱، ص۴۷۹.
[۲۲۰] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۲.    
[۲۲۱] مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۰.    
[۲۲۲] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۵۰.    
[۲۲۳] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۵، ص۳۶.    
[۲۲۴] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۵.    
[۲۲۵] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۶۴.    
[۲۲۶] ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۵۱۴.    
[۲۲۷] ذهبی، محمد بن احمد، دول الاسلام، ص۲۲۵.
[۲۲۸] ذهبی، محمد بن احمد، الاعلام بوفیات الاعلام، ج۱، ص۲۹۱.
[۲۲۹] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۵.    
)


۱. ↑ مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۰.    
۲. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۵، ص۳۶.    
۳. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۵.    
۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۵.    
۵. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۷.    
۶. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۲۸۷.    
۷. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۵.    
۸. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
۹. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۲.    
۱۰. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۶.    
۱۱. ↑ قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۳.    
۱۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۵.    
۱۳. ↑ ابن‌عساکر، ابوالقاسم، تبیین کذب المفتری، ج۱، ص۲۵۵.    
۱۴. ↑ فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۵، ص۱۴۷.    
۱۵. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۴۵۶.    
۱۶. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
۱۷. ↑ قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۲۹.    
۱۸. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۵، ص۳۶.    
۱۹. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۲۸۷.    
۲۰. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۴۵۶.    
۲۱. ↑ مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۰.    
۲۲. ↑ قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۰.    
۲۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۵.    
۲۴. ↑ صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ج۱، ص۴۳۸.    
۲۵. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۲.    
۲۶. ↑ مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۰.    
۲۷. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۵۰.    
۲۸. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۶۴.    
۲۹. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۵۱۴.    
۳۰. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۶.    
۳۱. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۲۸۷.    
۳۲. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۴۵۶.    
۳۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۶۹.    
۳۴. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۴۳.    
۳۵. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۷.    
۳۶. ↑ ابن‌عساکر، ابوالقاسم، تبیین کذب المفتری، ج۱، ص۲۵۵.    
۳۷. ↑ فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۵، ص۱۴۷.    
۳۸. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۶۴.    
۳۹. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۶۹.    
۴۰. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۲.    
۴۱. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۴۵۶.    
۴۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۵.    
۴۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۵.    
۴۴. ↑ ابن‌عساکر، ابوالقاسم، تبیین کذب المفتری، ج۱، ص۲۵۵.    
۴۵. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۶۹.    
۴۶. ↑ مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۰.    
۴۷. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۵۰.    
۴۸. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۶۴.    
۴۹. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۵۱۴.    
۵۰. ↑ قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۱.    
۵۱. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۴۳.    
۵۲. ↑ فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۵، ص۱۴۷.    
۵۳. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۴۳.    
۵۴. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
۵۵. ↑ قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۰.    
۵۶. ↑ صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ج۱، ص۴۳۸.    
۵۷. ↑ ابن ماکولا، علی بن هبةالله، الاکمال، ج۶، ص۲۲۸.    
۵۸. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۲.    
۵۹. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۵.    
۶۰. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۵.    
۶۱. ↑ فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۵، ص۱۴۶.    
۶۲. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۱، ص۴۲۹.    
۶۳. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۵۰.    
۶۴. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۵، ص۳۶.    
۶۵. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۵.    
۶۶. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۶۴.    
۶۷. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۵۱۴.    
۶۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۵.    
۶۹. ↑ قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۲.    
۷۰. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۶۹.    
۷۱. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۷.    
۷۲. ↑ فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۵، ص۱۴۷.    
۷۳. ↑ قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۲.    
۷۴. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۶۴.    
۷۵. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۶۹.    
۷۶. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۶۹.    
۷۷. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۶۴.    
۷۸. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۴۳.    
۷۹. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۴۵۶.    
۸۰. ↑ قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۱.    
۸۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۵.    
۸۲. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۲.    
۸۳. ↑ مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۱.    
۸۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۵.    
۸۵. ↑ فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۵، ص۱۴۷.    
۸۶. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۵.    
۸۷. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۶۴.    
۸۸. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۲۸۷.    
۸۹. ↑ قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۲.    
۹۰. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۴۵۶.    
۹۱. ↑ قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۲.    
۹۲. ↑ صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ج۱، ص۴۳۸.    
۹۳. ↑ فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۵، ص۱۴۷.    
۹۴. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۲.    
۹۵. ↑ مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۰.    
۹۶. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۵.    
۹۷. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۶۴.    
۹۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۶.    
۹۹. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۶۹.    
۱۰۰. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۴۳.    
۱۰۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۷.    
۱۰۲. ↑ ابن‌عساکر، ابوالقاسم، تبیین کذب المفتری، ج۱، ص۲۵۵.    
۱۰۳. ↑ قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۲.    
۱۰۴. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۲.    
۱۰۵. ↑ مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۰.    
۱۰۶. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۵۰.    
۱۰۷. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۵، ص۳۶.    
۱۰۸. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۵.    
۱۰۹. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۶۴.    
۱۱۰. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۵.    
۱۱۱. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
۱۱۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۶۹.    
۱۱۳. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۴۳.    
۱۱۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۷.    
۱۱۵. ↑ صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ج۱، ص۴۳۸.    
۱۱۶. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۸.    
۱۱۷. ↑ ابن‌عساکر، ابوالقاسم، تبیین کذب المفتری، ج۱، ص۲۵۵.    
۱۱۸. ↑ مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۰.    
۱۱۹. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۵۰.    
۱۲۰. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۲۸۷.    
۱۲۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۷.    
۱۲۲. ↑ فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۵، ص۱۴۷.    
۱۲۳. ↑ صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ج۱، ص۴۳۸.    
۱۲۴. ↑ مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۰.    
۱۲۵. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۵، ص۳۶.    
۱۲۶. ↑ قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۲.    
۱۲۷. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۳.    
۱۲۸. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۵، ص۳۶.    
۱۲۹. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
۱۳۰. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
۱۳۱. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۸.    
۱۳۲. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۳.    
۱۳۳. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۵، ص۳۶.    
۱۳۴. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
۱۳۵. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۸.    
۱۳۶. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۳.    
۱۳۷. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
۱۳۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
۱۳۹. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۸.    
۱۴۰. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۳.    
۱۴۱. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
۱۴۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
۱۴۳. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۸.    
۱۴۴. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
۱۴۵. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
۱۴۶. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
۱۴۷. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
۱۴۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
۱۴۹. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
۱۵۰. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
۱۵۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
۱۵۲. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۳.    
۱۵۳. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۵، ص۳۶.    
۱۵۴. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۵.    
۱۵۵. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۶۴.    
۱۵۶. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
۱۵۷. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۶۹.    
۱۵۸. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۴۳.    
۱۵۹. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
۱۶۰. ↑ صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ج۱، ص۴۳۸.    
۱۶۱. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
۱۶۲. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
۱۶۳. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
۱۶۴. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
۱۶۵. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
۱۶۶. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۸.    
۱۶۷. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
۱۶۸. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
۱۶۹. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
۱۷۰. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۸.    
۱۷۱. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
۱۷۲. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۵.    
۱۷۳. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
۱۷۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
۱۷۵. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۸.    
۱۷۶. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
۱۷۷. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
۱۷۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
۱۷۹. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
۱۸۰. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
۱۸۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
۱۸۲. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
۱۸۳. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۳.    
۱۸۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
۱۸۵. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۸.    
۱۸۶. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
۱۸۷. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۳.    
۱۸۸. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
۱۸۹. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۳.    
۱۹۰. ↑ قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۳.    
۱۹۱. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
۱۹۲. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۵.    
۱۹۳. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۳.    
۱۹۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
۱۹۵. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۸.    
۱۹۶. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۹.    
۱۹۷. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۹.    
۱۹۸. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۵.    
۱۹۹. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۸.    
۲۰۰. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
۲۰۱. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۳.    
۲۰۲. ↑ مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۰.    
۲۰۳. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۵۱.    
۲۰۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۶.    
۲۰۵. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۲۸۷.    
۲۰۶. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۳.    
۲۰۷. ↑ قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۳.    
۲۰۸. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۱، ص۴۲۹.    
۲۰۹. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۳.    
۲۱۰. ↑ مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۰.    
۲۱۱. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۵.    
۲۱۲. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۴۵۶.    
۲۱۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۷.    
۲۱۴. ↑ ابن‌عساکر، ابوالقاسم، تبیین کذب المفتری، ج۱، ص۲۵۵.    
۲۱۵. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۸.    
۲۱۶. ↑ قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۳.    
۲۱۷. ↑ فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۵، ص۱۴۷.    
۲۱۸. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۱، ص۴۲۹.    
۲۱۹. ↑ سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۱، ص۴۷۹.
۲۲۰. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۲.    
۲۲۱. ↑ مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۰.    
۲۲۲. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۵۰.    
۲۲۳. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۵، ص۳۶.    
۲۲۴. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۵.    
۲۲۵. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۶۴.    
۲۲۶. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۵۱۴.    
۲۲۷. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، دول الاسلام، ص۲۲۵.
۲۲۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، الاعلام بوفیات الاعلام، ج۱، ص۲۹۱.
۲۲۹. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۵.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «عبد بن احمد هروی»، ج۳، ص۲۲۳-۲۲۴.


رده‌های این صفحه : اصولیان مالکی قرن 5 (قمری) | درگذشتگان سال 434 (قمری) | رجالیان مالکی قرن 5 (قمری) | زادگان سال 355 (قمری) | شخصیت‌های مالکی قرن 5 (قمری) | علمای مالکی قرن 5 (قمری) | فقیهان مالکی قرن 5 (قمری) | لغویان مالکی قرن 5 (قمری) | مؤلفان مالکی قرن 5 (قمری) | متکلمان مالکی قرن 5 (قمری) | محدثان مالکی قرن 5 (قمری)
جعبه ابزار