• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عبد بن احمد هروی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





عبد بن احمد هروی (۳۵۵ ـ ۴۳۴ هـ.ق) ملقب به ابن‌سماک از محدثان قرن پنجم هجری قمری بود.
او به بلاد گوناگون مثل خراسان، عراق، مکه، جبل، مصر و دمشق سفر کرد و محضر بسیاری از محدثان را درک کرد.
وی با خطیب بغدادی مکاتبه داشت.
او متکلم، حافظ حدیث، رجالی، فقیه، اصولی و لغوی بود.
وی گرایش به مذهب مالکی داشت و در عقیده اشعری‌مسلک و صوفی بود.
او را فردی مورد اعتماد، دین‌دار و زاهد توصیف کرده‌اند.
وی آثار بسیاری داشت که از جمله می‌توان به السنه، بیعة العقبه و المعیدین اشاره کرد.
او در سال ۴۳۴ (هجری قمری) در مکه درگذشت.



ابوذر عبد بن احمد بن محمد هروی انصاری ملقب به ابن‌سماک نام وی را عبداللّه و عبیداللّه نیز ذکر کرده‌اند.
او در سال ۳۵۵ یا ۳۵۶ (هجری قمری) در هرات متولد شد. وی که در شهر خود ابن‌سماک شهرت داشت، پس از سن رشد به آموختن حدیث روی آورد.
پس از آن برای کسب دانش بیش‌تر به بلاد گوناگون از جمله بعضی از شهرهای خراسان، عراق، مکه، جبل، مصر و دمشق سفر کرد و محضر بسیاری از محدثان را درک کرد. هروی مدتی در مکه مقیم شد و همسری عرب اختیار کرد؛ آن‌گاه در سروان (سراة) سکونت گزید و هر سال در موسم حج در مکه مقیم می‌شد و پس از آن نزد خانواده‌اش بازمی‌گشت. او در همه این ایام با خطیب بغدادی مکاتبه داشت و همه آموخته‌های حدیثی خود را برای خطیب می‌فرستاد.
ابوذر هروی از محدثانی چون ابوالعباس بن فضل نضروی، محمد بن عبداللّه بن خمیرویه هروی و بشر بن محمد مزنی بهره برد. علم کلام را از ابن‌باقلانی آموخت. صحیح بخاری را در مکه از عبداللّه بن محمد بن حمویه، محمد بن مکی کشمیهنی و ابواسحاق مستملی فرا گرفت. او حافظ حدیث، رجالی، فقیه، اصولی و لغوی بود. علی بن عبدالغالب ضراب، احمد بن محمد اشبیلی، قاضی ابوالولید باجی و دیگران از او روایت کرده‌اند. وی را فردی مورد اعتماد، دین‌دار و زاهد توصیف کرده‌اند. او گرایش به مذهب مالک داشت و در عقیده اشعری‌مسلک و صوفی بود. ابن‌سماک به مدت سی سال در مکه ساکن بود و مال کمی اندوخت.



کتاب‌های ذیل اثر او می‌باشند:
• السنه؛ • الصفات؛ • الجامع؛ • الدواه؛ • القرآن (فضائل القرآن)؛ • فضائل یوم عاشورا؛ • مسانید الموطأ؛ • کرامات الاولیاء؛ • المسند الصحیح (تخریج الصحیحین)؛ • الرؤیا و المنامات؛ • فضائل مالک بن انس؛ • المناسک؛ • دلائل النبوه؛ • الرباء؛ • الیمین الفاجره؛ • شهادة الزور؛ • بیعة العقبه؛ • حدیث الجعرانة و خیبر؛ • الشهادة النبی و اصحابه؛ • ما روی فی بسم الله الرحمن الرحیم؛ • کتاب فی شیوخه؛ • الابانه؛ • التمهید؛ • الذب عن الاشعری؛ • الدعاء؛ • المعیدین.

سرانجام وی در پنجم ذیقعده سال ۴۳۴ (هجری قمری) در مکه درگذشت. در تاریخ وفات او اختلاف است.


۱. مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۰.    
۲. ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۵، ص۳۶.    
۳. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۵.    
۴. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۵.    
۵. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۷.    
۶. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۲۸۷.    
۷. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۵.    
۸. ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
۹. داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۲.    
۱۰. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۶.    
۱۱. قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۳.    
۱۲. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۵.    
۱۳. ابن‌عساکر، ابوالقاسم، تبیین کذب المفتری، ج۱، ص۲۵۵.    
۱۴. فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۵، ص۱۴۷.    
۱۵. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۴۵۶.    
۱۶. ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
۱۷. قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۲۹.    
۱۸. ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۵، ص۳۶.    
۱۹. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۲۸۷.    
۲۰. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۴۵۶.    
۲۱. مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۰.    
۲۲. قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۰.    
۲۳. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۵.    
۲۴. صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ج۱، ص۴۳۸.    
۲۵. داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۲.    
۲۶. مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۰.    
۲۷. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۵۰.    
۲۸. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۶۴.    
۲۹. ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۵۱۴.    
۳۰. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۶.    
۳۱. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۲۸۷.    
۳۲. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۴۵۶.    
۳۳. ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۶۹.    
۳۴. یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۴۳.    
۳۵. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۷.    
۳۶. ابن‌عساکر، ابوالقاسم، تبیین کذب المفتری، ج۱، ص۲۵۵.    
۳۷. فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۵، ص۱۴۷.    
۳۸. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۶۴.    
۳۹. ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۶۹.    
۴۰. داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۲.    
۴۱. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۴۵۶.    
۴۲. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۵.    
۴۳. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۵.    
۴۴. ابن‌عساکر، ابوالقاسم، تبیین کذب المفتری، ج۱، ص۲۵۵.    
۴۵. ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۶۹.    
۴۶. مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۰.    
۴۷. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۵۰.    
۴۸. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۶۴.    
۴۹. ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۵۱۴.    
۵۰. قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۱.    
۵۱. یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۴۳.    
۵۲. فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۵، ص۱۴۷.    
۵۳. یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۴۳.    
۵۴. ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
۵۵. قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۰.    
۵۶. صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ج۱، ص۴۳۸.    
۵۷. ابن ماکولا، علی بن هبةالله، الاکمال، ج۶، ص۲۲۸.    
۵۸. داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۲.    
۵۹. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۵.    
۶۰. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۵.    
۶۱. فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۵، ص۱۴۶.    
۶۲. بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۱، ص۴۲۹.    
۶۳. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۵۰.    
۶۴. ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۵، ص۳۶.    
۶۵. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۵.    
۶۶. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۶۴.    
۶۷. ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۵۱۴.    
۶۸. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۵.    
۶۹. قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۲.    
۷۰. ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۶۹.    
۷۱. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۷.    
۷۲. فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۵، ص۱۴۷.    
۷۳. قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۲.    
۷۴. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۶۴.    
۷۵. ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۶۹.    
۷۶. ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۶۹.    
۷۷. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۶۴.    
۷۸. یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۴۳.    
۷۹. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۴۵۶.    
۸۰. قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۱.    
۸۱. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۵.    
۸۲. داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۲.    
۸۳. مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۱.    
۸۴. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۵.    
۸۵. فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۵، ص۱۴۷.    
۸۶. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۵.    
۸۷. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۶۴.    
۸۸. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۲۸۷.    
۸۹. قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۲.    
۹۰. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۴۵۶.    
۹۱. قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۲.    
۹۲. صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ج۱، ص۴۳۸.    
۹۳. فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۵، ص۱۴۷.    
۹۴. داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۲.    
۹۵. مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۰.    
۹۶. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۵.    
۹۷. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۶۴.    
۹۸. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۶.    
۹۹. ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۶۹.    
۱۰۰. یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۴۳.    
۱۰۱. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۷.    
۱۰۲. ابن‌عساکر، ابوالقاسم، تبیین کذب المفتری، ج۱، ص۲۵۵.    
۱۰۳. قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۲.    
۱۰۴. داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۲.    
۱۰۵. مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۰.    
۱۰۶. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۵۰.    
۱۰۷. ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۵، ص۳۶.    
۱۰۸. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۵.    
۱۰۹. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۶۴.    
۱۱۰. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۵.    
۱۱۱. ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
۱۱۲. ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۶۹.    
۱۱۳. یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۴۳.    
۱۱۴. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۷.    
۱۱۵. صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ج۱، ص۴۳۸.    
۱۱۶. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۸.    
۱۱۷. ابن‌عساکر، ابوالقاسم، تبیین کذب المفتری، ج۱، ص۲۵۵.    
۱۱۸. مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۰.    
۱۱۹. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۵۰.    
۱۲۰. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۲۸۷.    
۱۲۱. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۷.    
۱۲۲. فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۵، ص۱۴۷.    
۱۲۳. صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ج۱، ص۴۳۸.    
۱۲۴. مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۰.    
۱۲۵. ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۵، ص۳۶.    
۱۲۶. قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۲.    
۱۲۷. داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۳.    
۱۲۸. ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۵، ص۳۶.    
۱۲۹. ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
۱۳۰. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
۱۳۱. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۸.    
۱۳۲. داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۳.    
۱۳۳. ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۵، ص۳۶.    
۱۳۴. ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
۱۳۵. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۸.    
۱۳۶. داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۳.    
۱۳۷. ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
۱۳۸. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
۱۳۹. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۸.    
۱۴۰. داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۳.    
۱۴۱. ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
۱۴۲. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
۱۴۳. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۸.    
۱۴۴. داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
۱۴۵. ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
۱۴۶. داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
۱۴۷. ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
۱۴۸. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
۱۴۹. داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
۱۵۰. ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
۱۵۱. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
۱۵۲. داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۳.    
۱۵۳. ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۵، ص۳۶.    
۱۵۴. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۵.    
۱۵۵. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۶۴.    
۱۵۶. ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
۱۵۷. ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۶۹.    
۱۵۸. یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۴۳.    
۱۵۹. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
۱۶۰. صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ج۱، ص۴۳۸.    
۱۶۱. داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
۱۶۲. ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
۱۶۳. داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
۱۶۴. ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
۱۶۵. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
۱۶۶. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۸.    
۱۶۷. داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
۱۶۸. ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
۱۶۹. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
۱۷۰. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۸.    
۱۷۱. داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
۱۷۲. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۵.    
۱۷۳. ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
۱۷۴. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
۱۷۵. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۸.    
۱۷۶. داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
۱۷۷. ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
۱۷۸. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
۱۷۹. داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
۱۸۰. ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۲.    
۱۸۱. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
۱۸۲. داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
۱۸۳. ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۳.    
۱۸۴. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
۱۸۵. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۸.    
۱۸۶. داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
۱۸۷. ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۳.    
۱۸۸. داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
۱۸۹. ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۳.    
۱۹۰. قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۳.    
۱۹۱. داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۴.    
۱۹۲. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۵.    
۱۹۳. ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۳.    
۱۹۴. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
۱۹۵. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۸.    
۱۹۶. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۹.    
۱۹۷. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۹.    
۱۹۸. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۵.    
۱۹۹. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۸.    
۲۰۰. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۶۰.    
۲۰۱. داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۳.    
۲۰۲. مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۰.    
۲۰۳. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۵۱.    
۲۰۴. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۶.    
۲۰۵. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۲۸۷.    
۲۰۶. ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۲، ص۱۳۳.    
۲۰۷. قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۳.    
۲۰۸. بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۱، ص۴۲۹.    
۲۰۹. داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۳.    
۲۱۰. مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۰.    
۲۱۱. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۵.    
۲۱۲. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۴۵۶.    
۲۱۳. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۵۷.    
۲۱۴. ابن‌عساکر، ابوالقاسم، تبیین کذب المفتری، ج۱، ص۲۵۵.    
۲۱۵. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۸.    
۲۱۶. قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۳۳.    
۲۱۷. فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۵، ص۱۴۷.    
۲۱۸. بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۱، ص۴۲۹.    
۲۱۹. سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۱، ص۴۷۹.
۲۲۰. داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۱، ص۳۷۲.    
۲۲۱. مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۰.    
۲۲۲. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۵۰.    
۲۲۳. ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۵، ص۳۶.    
۲۲۴. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۵.    
۲۲۵. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۶۴.    
۲۲۶. ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۵۱۴.    
۲۲۷. ذهبی، محمد بن احمد، دول الاسلام، ص۲۲۵.
۲۲۸. ذهبی، محمد بن احمد، الاعلام بوفیات الاعلام، ج۱، ص۲۹۱.
۲۲۹. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۰۵.    



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «عبد بن احمد هروی»، ج۳، ص۲۲۳-۲۲۴.






جعبه ابزار