عبد بن احمد هروی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عبد بن احمد هروی (
۳۵۵ ـ
۴۳۴ هـ.ق) ملقب به
ابنسماک از محدثان قرن پنجم هجری قمری بود.
او به بلاد گوناگون مثل خراسان، عراق، مکه، جبل، مصر و دمشق سفر کرد و محضر بسیاری از محدثان را درک کرد.
وی با خطیب بغدادی مکاتبه داشت.
او متکلم، حافظ حدیث، رجالی، فقیه، اصولی و لغوی بود.
وی گرایش به مذهب مالکی داشت و در عقیده اشعریمسلک و صوفی بود.
او را فردی مورد اعتماد، دیندار و زاهد توصیف کردهاند.
وی آثار بسیاری داشت که از جمله میتوان به
السنه،
بیعة العقبه و
المعیدین اشاره کرد.
او در سال ۴۳۴ (هجری قمری) در مکه درگذشت.
ابوذر عبد بن احمد بن محمد هروی انصاری ملقب به
ابنسماک نام وی را عبداللّه
و عبیداللّه
نیز ذکر کردهاند.
او در سال ۳۵۵
یا
۳۵۶ (هجری قمری)
در هرات متولد شد.
وی که در شهر خود ابنسماک شهرت داشت، پس از سن رشد به آموختن حدیث روی آورد.
پس از آن برای کسب دانش بیشتر به بلاد گوناگون
از جمله بعضی از شهرهای خراسان، عراق، مکه، جبل، مصر و دمشق سفر کرد
و محضر بسیاری از محدثان را درک کرد.
هروی مدتی در مکه مقیم شد و همسری عرب اختیار کرد؛ آنگاه در سروان (سراة) سکونت گزید و هر سال در موسم حج در مکه مقیم میشد و پس از آن نزد خانوادهاش بازمیگشت.
او در همه این ایام با خطیب بغدادی مکاتبه داشت و همه آموختههای حدیثی خود را برای خطیب میفرستاد.
ابوذر هروی از محدثانی چون ابوالعباس بن فضل نضروی، محمد بن عبداللّه بن خمیرویه هروی
و بشر بن محمد مزنی
بهره برد.
علم کلام را از ابنباقلانی آموخت.
صحیح بخاری را در مکه
از عبداللّه بن محمد بن حمویه، محمد بن مکی کشمیهنی و ابواسحاق مستملی
فرا گرفت.
او حافظ حدیث،
رجالی،
فقیه،
اصولی
و لغوی بود.
علی بن عبدالغالب ضراب،
احمد بن محمد اشبیلی،
قاضی ابوالولید باجی
و دیگران از او روایت کردهاند.
وی را فردی مورد اعتماد،
دیندار
و زاهد
توصیف کردهاند.
او گرایش به مذهب مالک داشت
و در عقیده اشعریمسلک
و صوفی بود.
ابنسماک به مدت سی سال در مکه ساکن بود
و مال کمی اندوخت.
کتابهای ذیل اثر او میباشند:
• السنه؛
• الصفات؛
• الجامع؛
• الدواه؛ • القرآن (فضائل القرآن)؛
• فضائل یوم عاشورا؛
• مسانید الموطأ؛
• کرامات الاولیاء؛
• المسند الصحیح (تخریج الصحیحین)؛
• الرؤیا و المنامات؛
• فضائل مالک بن انس؛
• المناسک؛
• دلائل النبوه؛
• الرباء؛
• الیمین الفاجره؛
• شهادة الزور؛
• بیعة العقبه؛
• حدیث الجعرانة و خیبر؛ • الشهادة النبی و اصحابه؛ • ما روی فی بسم الله الرحمن الرحیم؛
• کتاب فی شیوخه؛
• الابانه؛
• التمهید؛
• الذب عن الاشعری؛
• الدعاء؛
• المعیدین.
سرانجام وی در پنجم ذیقعده
سال ۴۳۴ (هجری قمری)
در مکه درگذشت.
در تاریخ وفات او اختلاف است.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «عبد بن احمد هروی»، ج۳، ص۲۲۳-۲۲۴.