• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عبداللّه بن عیسی واسطی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: عبداللّه بن عیسی واسطی


عبداللّه بن عیسی واسطی (زنده در ۴۲۰ هـ.ق) پزشک، حکیم و خطیب اوایل سده پنجم (هجری قمری) در واسط بود.
او به تدریس و معالجه می‌پرداخت.
وی به آثار پیشینیان تسلط داشت.
او آثاری چون الزهد فی الطب، القصد الی معرفة الفصد و کتاب المقدمات را تألیف کرده است.
نسخه‌ای از دو کتاب اخیر در دسترس نیست.
مطالب کتاب المقدمات توسط ابن ابی أصیبعه مورد اشاره قرار گرفته است.


ابوالحسین عبداللّه بن عیسی بن بختویه واسطی معروف به ابن بختویه پدرش پزشک بود.
[۱] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۷، ص۲۱۵.    
[۲] ابن ابی اصیبعة، احمد بن قاسم، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ج۱، ص۳۴۰.    
[۳] مرکز دایره المعارف الاسلامیه، دایره المعارف الاسلامیه، ج۸، ص۲۳.    

او خود پزشکی ماهر،
[۴] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۵۰.    
[۵] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۷، ص۴۰۶.    
[۶] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۹۹.    
حکیم، خطیب،
[۷] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۷، ص۴۰۶.    
[۸] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۹۹.    
سخنور و اهل واسط است.
[۹] ابن ابی اصیبعة، احمد بن قاسم، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ج۱، ص۳۴۰.    
[۱۰] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۷، ص۲۱۴.    
[۱۱] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۷، ص۴۰۶.    
[۱۲] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۹۹.    
[۱۳] مرکز دایره المعارف الاسلامیه، دایره المعارف الاسلامیه، ج۸، ص۲۳.    

وی در اوایل سده پنجم هجری در این شهر کرسی تدریس و خطابه داشت و به معالجه بیماران می‌پرداخت.
[۱۴] تبریزی، عبدالحسین، مطرح الانظار، ص۴۵.
[۱۵] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۷، ص۴۰۶.    
[۱۶] مرکز دایره المعارف الاسلامیه، دایره المعارف الاسلامیه، ج۸، ص۲۳.    

او علاوه بر این‌که در پزشکی صاحب‌نظر بود، بر کتاب‌های پیشینیان نیز تسلط و اشراف کامل داشت.
[۱۷] ابن ابی اصیبعة، احمد بن قاسم، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ج۱، ص۳۴۰.    
[۱۸] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۷، ص۲۱۴-۲۱۵.    
[۱۹] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۷، ص۴۰۶.    



واسطی آثاری دارد که عبارتند از:
• الزهد فی الطب
[۲۰] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۷، ص۲۱۵.    
[۲۱] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۵۰.    
[۲۲] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۷، ص۴۰۶.    
[۲۳] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۹۹.    
[۲۴] ابن ابی اصیبعة، احمد بن قاسم، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ج۱، ص۳۴۰.    
که نسخه‌ای از آن در کتابخانه الجراح حلب موجود است؛
[۲۵] مرکز دایره المعارف الاسلامیه، دایره المعارف الاسلامیه، ج۸، ص۲۳.    

• القصد الی معرفة الفصد؛
[۲۶] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۷، ص۲۱۵.    
[۲۷] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۵۰.    
[۲۸] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۷، ص۴۰۶.    
[۲۹] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۹۹.    
[۳۰] ابن ابی اصیبعة، احمد بن قاسم، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ج۱، ص۳۴۰.    

• کتاب المقدمات معروف به کنز الأطباء
[۳۱] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۹۹.    
که در سال ۴۲۰ (هجری قمری) برای فرزندش تألیف کرد.
[۳۲] ابن ابی اصیبعة، احمد بن قاسم، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ج۱، ص۳۴۰.    
[۳۳] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۷، ص۲۱۵.    
[۳۴] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۵۰.    
[۳۵] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۷، ص۴۰۶.    
[۳۶] مرکز دایره المعارف الاسلامیه، دایره المعارف الاسلامیه، ج۸، ص۲۳.    

از این دو کتاب اخیر اثری نیست؛
[۳۷] مرکز دایره المعارف الاسلامیه، دایره المعارف الاسلامیه، ج۸، ص۲۳.    
ولی ابن ابی أصیبعه (م ۶۶۸ هـ.ق) کتاب المقدمات را در اختیار داشته و بخش‌هایی از آن را که مربوط به تهیه یخ مصنوعی در فصول مختلف سال می‌باشد
[۳۸] ابن ابی اصیبعة، احمد بن قاسم، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ج۱، ص۱۲۴.    
[۳۹] مرکز دایره المعارف الاسلامیه، دایره المعارف الاسلامیه، ج۸، ص۲۳.    
و وصایای کندی به فرزندش ابوالعباس را در اثر خود آورده است.
[۴۰] ابن ابی اصیبعة، احمد بن قاسم، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ج۱، ص۲۸۸.    

(دیگر منابع:
[۴۱] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۷، ص۲۱۴.    
[۴۲] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۵۰.    
[۴۳] سامرائی، کمال، مختصر تاریخ الطب العربی،ج۲، ص۴۴۴.
[۴۴] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۷، ص۴۰۶.    
[۴۵] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۹۹.    
)


۱. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۷، ص۲۱۵.    
۲. ↑ ابن ابی اصیبعة، احمد بن قاسم، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ج۱، ص۳۴۰.    
۳. ↑ مرکز دایره المعارف الاسلامیه، دایره المعارف الاسلامیه، ج۸، ص۲۳.    
۴. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۵۰.    
۵. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۷، ص۴۰۶.    
۶. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۹۹.    
۷. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۷، ص۴۰۶.    
۸. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۹۹.    
۹. ↑ ابن ابی اصیبعة، احمد بن قاسم، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ج۱، ص۳۴۰.    
۱۰. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۷، ص۲۱۴.    
۱۱. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۷، ص۴۰۶.    
۱۲. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۹۹.    
۱۳. ↑ مرکز دایره المعارف الاسلامیه، دایره المعارف الاسلامیه، ج۸، ص۲۳.    
۱۴. ↑ تبریزی، عبدالحسین، مطرح الانظار، ص۴۵.
۱۵. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۷، ص۴۰۶.    
۱۶. ↑ مرکز دایره المعارف الاسلامیه، دایره المعارف الاسلامیه، ج۸، ص۲۳.    
۱۷. ↑ ابن ابی اصیبعة، احمد بن قاسم، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ج۱، ص۳۴۰.    
۱۸. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۷، ص۲۱۴-۲۱۵.    
۱۹. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۷، ص۴۰۶.    
۲۰. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۷، ص۲۱۵.    
۲۱. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۵۰.    
۲۲. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۷، ص۴۰۶.    
۲۳. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۹۹.    
۲۴. ↑ ابن ابی اصیبعة، احمد بن قاسم، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ج۱، ص۳۴۰.    
۲۵. ↑ مرکز دایره المعارف الاسلامیه، دایره المعارف الاسلامیه، ج۸، ص۲۳.    
۲۶. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۷، ص۲۱۵.    
۲۷. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۵۰.    
۲۸. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۷، ص۴۰۶.    
۲۹. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۹۹.    
۳۰. ↑ ابن ابی اصیبعة، احمد بن قاسم، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ج۱، ص۳۴۰.    
۳۱. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۹۹.    
۳۲. ↑ ابن ابی اصیبعة، احمد بن قاسم، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ج۱، ص۳۴۰.    
۳۳. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۷، ص۲۱۵.    
۳۴. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۵۰.    
۳۵. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۷، ص۴۰۶.    
۳۶. ↑ مرکز دایره المعارف الاسلامیه، دایره المعارف الاسلامیه، ج۸، ص۲۳.    
۳۷. ↑ مرکز دایره المعارف الاسلامیه، دایره المعارف الاسلامیه، ج۸، ص۲۳.    
۳۸. ↑ ابن ابی اصیبعة، احمد بن قاسم، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ج۱، ص۱۲۴.    
۳۹. ↑ مرکز دایره المعارف الاسلامیه، دایره المعارف الاسلامیه، ج۸، ص۲۳.    
۴۰. ↑ ابن ابی اصیبعة، احمد بن قاسم، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ج۱، ص۲۸۸.    
۴۱. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۷، ص۲۱۴.    
۴۲. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۵۰.    
۴۳. ↑ سامرائی، کمال، مختصر تاریخ الطب العربی،ج۲، ص۴۴۴.
۴۴. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۷، ص۴۰۶.    
۴۵. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۹۹.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «عبداللّه بن عیسی واسطی»، ج۳، ص۲۴۳-۲۴۴.


رده‌های این صفحه : پزشکان سده پنجم(قمری) | حکیمان قرن 5 (قمری) | خطیبان قرن 5 (قمری) | شخصیت‌های قرن 5 (قمری) | علمای قرن پنجم | مؤلفان قرن 5 (قمری)
جعبه ابزار