• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عبدالملک بن محمد خرکوشی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





عبدالملک بن محمد خرکوشی۴۰۶ هـ.ق) عالم و فقیه شافعی، در نیشابور بود.
او برای کسب دانش به شهرهای مختلفی از جمله مکه، مصر، شام و بغداد سفر کرد.
وی به عنوان محدث و خوش‌نام در کارهای خیر شهرت داشت و از درآمد خود امرار معاش می‌کرد.
او پس از بازگشت به نیشابور، بیمارستان، مدرسه و کتابخانه‌ای تأسیس کرد.
آثارش شامل کتاب‌های مختلفی در علوم شریعت و سیره عبادی است.
وی در سال ۴۰۶ یا ۴۰۷ (هجری قمری) در نیشابور درگذشت.



ابوسعد عبدالملک بن محمد بن ابراهیم خرگوشی نیشابوری اهل نیشابور بود.
او برای کسب علوم بیش‌تر به شهرهای گوناگون از جمله مکه، مصر، شام و بغداد، سفر کرد و بسیاری از بزرگان را ملاقات نمود.
وی فردی محدث، عالم، فقیه، فاضل و مفسر بود.
او فردی مورد اعتماد، پارسا و زاهد بود و در انجام کارهای خیر شهرت داشت.
وی از دست‌مایه خود امرار معاش می‌کرد.



ابوسعد مجلس املایی در نیشابور به مدت دو سال برپا کرده بود.
پس از سفر به مکه به نیشابور مراجعت کرد و در آن‌جا بیمارستان،
[۳۶] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۵، ص۸۶.
مدرسه و کتابخانه‌ای احداث نمود.



خرکوشی کودکی فقه شافعی را نزد ابوالحسن ماسرجسی آموخت.
[۴۱] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۵، ص۸۶.

او از افرادی مانند یحیی بن منصور قاضی، حامد بن محمد هروی، محمد بن حسن سراج، اسماعیل بن نجید سلمی، بشر بن احمد اسفرایینی و دیگران بهره برد.



نیشابوری شاگردانی داشت که روایت‌گرانی هم‌چون حاکم نیشابوری،
[۶۶] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۵، ص۸۶.
ابومحمد خلال، ابوالقاسم ازهری، عبدالعزیز ازجی و ابوالقاسم تنوخی از جمله شاگردان او به شمار می‌روند.



عبدالملک دارای مذهب شافعی و در عقیده پیرو اشاعره بود.



ابوسعد در علوم شریعت، دلایل نبوت و سیره عباد و زهاد کتاب‌هایی تصنیف نمود که عبارت‌اند از:
• دلائل النبوة؛
• التفسیر؛
• الزهد؛
• البشارة و النظاره؛
• تهذیب الاسرار فی طبقات الاخیار؛
• سیرالعباد و الزهاد؛
• شرف المصطفی؛
• شرف النبوه؛
• شعائر الصالحین؛
• لوامع.



خرکوشی در جمادی الاولی جمادى سال ۴۰۶ یا ۴۰۷ (هجری قمری) در نیشابور درگذشت و در آن‌جا دفن شد.



۱. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۱۱۵.    
۲. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۲۵۶.    
۳. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۴۷.    
۴. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۶۲۵.    
۵. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۵، ص۸۵.    
۶. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۱۶۲.    
۷. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۵، ص۲۲۲.    
۸. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۵، ص۸۶.    
۹. صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ج۱، ص۳۵۷.    
۱۰. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۱۸۸.    
۱۱. ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۴۳۶.    
۱۲. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۲۵۶.    
۱۳. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۱۸۸.    
۱۴. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۵، ص۸۶.    
۱۵. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۱۶۲.    
۱۶. ابن عساکر، ابوالقاسم، تبیین کذب المفتری، ج۱، ص۲۳۴.    
۱۷. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۵، ص۸۶.    
۱۸. ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۴۳۶.    
۱۹. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۱۶۲.    
۲۰. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۱۸۸.    
۲۱. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۲۵۶.    
۲۲. ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۱۷۹.    
۲۳. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۴۷.    
۲۴. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۵، ص۲۲۲.    
۲۵. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۱۸۸.    
۲۶. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۱۱۵.    
۲۷. ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۴۳۶.    
۲۸. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۲۵۷.    
۲۹. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۱۶۲.    
۳۰. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۵، ص۸۶.    
۳۱. ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۴۳۶.    
۳۲. ابن عساکر، ابوالقاسم، تبیین کذب المفتری، ج۱، ص۲۳۶.    
۳۳. صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ج۱، ص۳۵۷.    
۳۴. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۱۸۸.    
۳۵. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۵، ص۲۲۳.    
۳۶. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۵، ص۸۶.
۳۷. ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۴۳۶.    
۳۸. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۵، ص۲۲۳.    
۳۹. ابن عساکر، ابوالقاسم، تبیین کذب المفتری، ج۱، ص۲۳۶.    
۴۰. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۲۵۷.    
۴۱. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۵، ص۸۶.
۴۲. ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۴۳۶.    
۴۳. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۲۵۶.    
۴۴. صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ج۱، ص۳۵۷.    
۴۵. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۱۶۲.    
۴۶. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۵، ص۲۲۳.    
۴۷. ابن عساکر، ابوالقاسم، تبیین کذب المفتری، ج۱، ص۲۳۴.    
۴۸. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۲۵۶.    
۴۹. صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ج۱، ص۳۵۷.    
۵۰. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۱۶۲.    
۵۱. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۵، ص۲۲۲.    
۵۲. ابن عساکر، ابوالقاسم، تبیین کذب المفتری، ج۱، ص۲۳۴.    
۵۳. ابن عساکر، ابوالقاسم، تبیین کذب المفتری، ج۱، ص۲۳۵.    
۵۴. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۱۸۸.    
۵۵. صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ج۱، ص۳۵۷.    
۵۶. ابن عساکر، ابوالقاسم، تبیین کذب المفتری، ج۱، ص۲۳۵.    
۵۷. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۱۱۵.    
۵۸. ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۴۳۶.    
۵۹. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۲۵۶.    
۶۰. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۵، ص۸۶.    
۶۱. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۱۶۲.    
۶۲. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۵، ص۲۲۲.    
۶۳. ابن عساکر، ابوالقاسم، تبیین کذب المفتری، ج۱، ص۲۳۴.    
۶۴. ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۴۳۶.    
۶۵. ابن عساکر، ابوالقاسم، تبیین کذب المفتری، ج۱، ص۲۳۵.    
۶۶. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۵، ص۸۶.
۶۷. ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۴۳۶.    
۶۸. صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ج۱، ص۳۵۷.    
۶۹. ابن عساکر، ابوالقاسم، تبیین کذب المفتری، ج۱، ص۲۳۵.    
۷۰. ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۴۳۶.    
۷۱. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۱۱۵.    
۷۲. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۱۱۵.    
۷۳. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۱۱۵.    
۷۴. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۲۵۶.    
۷۵. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۱۶۲.    
۷۶. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۵، ص۲۲۲.    
۷۷. ابن عساکر، ابوالقاسم، تبیین کذب المفتری، ج۱، ص۲۳۵.    
۷۸. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۵، ص۲۲۲.    
۷۹. ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۴۳۶.    
۸۰. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۶۲۵.    
۸۱. ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۴۳۶.    
۸۲. ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۱۴.    
۸۳. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۲۵۶.    
۸۴. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۴۷.    
۸۵. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۱۸۸.    
۸۶. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۱۶۲.    
۸۷. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۲۵۶.    
۸۸. ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۱۷۹.    
۸۹. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۱۸۸.    
۹۰. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۱۶۲.    
۹۱. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۱۶۲.    
۹۲. ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۱۴.    
۹۳. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۲۵۶.    
۹۴. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۴۷.    
۹۵. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۱۸۸.    
۹۶. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۶۲۵.    
۹۷. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۱۸۸.    
۹۸. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۶۲۵.    
۹۹. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۱۸۸.    
۱۰۰. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۶۲۵.    
۱۰۱. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۰۴۶.    
۱۰۲. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۶۲۵.    
۱۰۳. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۰۴۶.    
۱۰۴. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۶۲۵.    
۱۰۵. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۶۲۵.    
۱۰۶. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۶۲۵.    
۱۰۷. ابن عساکر، ابوالقاسم، تبیین کذب المفتری، ج۱، ص۲۳۶.    
۱۰۸. ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۱۴.    
۱۰۹. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۲۵۷.    
۱۱۰. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۱۸۸.    
۱۱۱. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۵، ص۸۶.    
۱۱۲. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۱۶۲.    
۱۱۳. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۱۸۸.    
۱۱۴. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۰۴۶.    
۱۱۵. ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۴۳۶.    
۱۱۶. ابن عساکر، ابوالقاسم، تبیین کذب المفتری، ج۱، ص۲۳۵.    
۱۱۷. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۲۵۷.    
۱۱۸. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۶۲۵.    
۱۱۹. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۵، ص۸۶.    
۱۲۰. صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ج۱، ص۳۵۷.    
۱۲۱. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۰۴۶.    
۱۲۲. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۱۱۵.    
۱۲۳. ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۴۳۶.    
۱۲۴. ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۱۴.    
۱۲۵. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۲۵۶.    
۱۲۶. ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۱۷۹.    
۱۲۷. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۴۷.    
۱۲۸. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۶۲۵.    
۱۲۹. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۱۸۸.    



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «عبدالملک بن محمد خرکوشی»، ج۳، ص۲۱۶.






جعبه ابزار