عبدوس بن عبداللّه همدانی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عبدوس بن عبداللّه همدانی (
۳۹۵ ـ
۴۹۰ هـ.ق) از دانشمندان منصف اهل‌سنت بود که حدیث غدیرخم را روایت کرده است.
او از استادان بسیاری حدیث شنید و شاگردانی نیز داشت.
وی به بغداد رفت و کرسی تدریس تشکیل داد.
او بعد از بازگشت به همدان، ریاست علمای همدان را بر عهده گرفت.
وی را به داشتن صفاتی نیکو، فضل، دانش و ثروت توصیف کرده‌اند.
او کتابی به نام
بیان التعبیر دارد.
وی در سال ۴۹۰ (هجری قمری) در همدان درگذشت.
ابوالفتح عبدوس بن عبداللّه بن محمد همدانی رودباری فارسی در سال ۳۹۵ (هجری قمری)
در خانواده‌ای صاحب‌منصب چشم به جهان گشود.
تحصیلات خود را در همین شهر نزد پدرش، عموی پدرش و محمد بن احمد بن حمدویه طوسی
آغاز کرد،
آن‌گاه برای تکمیل دانش خود به مناطق گوناگون هجرت کرد.
در دینور از احمد بن حسین کسار،
حسین بن محمد ثقفی و منصور بن ربیعه قرشی؛
در ری نزد اسماعیل بن علی سمان و احمد بن محمد بجلی
و در نیشابور از منصور بن رامش، حسن فارسی، عبدالغافر فارسی، اسماعیل صابونی و قاضی‌الحرمین حدیث آموخت.
احمد بن علی بن لال همدانی
و علی بن عبداللّه صوفی همدانی از استادان اجازه روایی اویند.
هم‌چنین در اصفهان (در محله خون) به منزل فضل بن محمد بن طاهر جعفری وارد شده و از او نیز اجازه روایت گرفته است.
عبدوس که به درجه‌ای از علم و دانش رسیده بود، در سال ۴۶۶ (هجری قمری) به بغداد رفت
و کرسی تدریس تشکیل داد.
مبارک بن عبدالجبار صیرفی و ابوالقاسم بن سمرقندی از جمله شاگردان همدانی هستند.
ابوالفتح پس از آن به همدان بازگشت و ریاست علمای همدان را نامدار شد.
وی را به داشتن صفاتی نیکو، فضل و دانش و ثروت توصیف کرده‌اند.
محمد بن طاهر مقدسی در گذر از همدان او را دیده که سنن نسایی را تدریس می‌کرده و این کتاب را که با خط خوش او نوشته شده بود، از وی می‌ستاند.
گفته شده در آخر عمر نابینا و ناشنوا شد و بر روایت‌هایی که پس از سال ۴۸۶ (هجری قمری) نقل می‌کرد، اعتبار قایل نیستند.
همدانی در نهایت پس از عمری طولانی (۹۵ سال) در سال ۴۹۰ (هجری قمری)
در همدان درگذشت.
فرزندش حسین بر او نماز خواند و در مکانی به نام « خانخاهیه رودبار » به خاک سپرده شد.
عبدوس با این‌که از علمای اهل‌سنت به شمار می‌رود، دانشمندی منصف بوده و بسیاری از روایت‌های مطابق با عقیده شیعه از جمله حدیث غدیرخم را روایت کرده است.
او کتابی به نام
بیان التعبیر به یادگار گذاشت.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «عبدوس بن عبداللّه همدانی»، ج۳، ص۲۲۳.
