• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عطیّة بن سعید قفصی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: عطیّة بن سعید قفصی


عطیّة بن سعید قفصی (م ۴۰۳ هـ.ق) از علمای قرن پنجم است که در اندلس از بزرگان حدیث آموخت.
او برای کسب دانش به مناطق مختلف اسلامی سفر کرد و از استادان معروفی علم قرائت قرآن و حدیث فرا گرفت.
اهل سنت او را مردی آگاه به علم رجال، حافظ و راوی حدیث می‌دانند.
کتاب تجویز السماع و کتاب طرق حدیث المغفر از آثار او می‌باشد.
وی در سال ۴۰۳ (هجری قمری) در مکه از دنیا رفت.
برخی وفات وی را ۴۰۸ یا ۴۰۹ (هجری قمری) ذکر کرده‌اند.


ابومحمد عطیّة بن سعید بن عبداللّه قفصی اندلسی مغربی قبل از سال ۴۰۰ (هجری قمری)
[۱] ابن بشکوال، ابوالقاسم، کتاب الصله، ج۱، ص۴۲۳.    
برای کسب دانش بیش‌تر و سیاحت به مناطق گوناگون شرق جهان اسلام مانند ماوراءالنهر، نیشابور، شام، مصر، بغداد و مکه سفر کرد.
[۲] ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ج۱، ص۴۳۳.    
[۳] ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۱۹۲.    
[۴] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۲۸۶.    
[۵] ابن بشکوال، ابوالقاسم، کتاب الصله، ج۱، ص۴۲۳-۴۲۴.    
[۶] حمیدی، محمد بن فتوح، جذوة المقتبس، ج۱، ص۳۱۹.    

او احادیث فراوانی را به خط خود نوشت.
[۷] ابن بشکوال، ابوالقاسم، کتاب الصله، ج۱، ص۴۲۵.    
[۸] ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۱۹۲.    
[۹] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۲.    

رجال نویسان اهل سنت او را مردی فاضل، آگاه به علم رجال، مورد اعتماد،
[۱۰] ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۱۹۲.    
[۱۱] ابن بشکوال، ابوالقاسم، کتاب الصله، ج۱، ص۴۲۶.    
حافظ،
[۱۲] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۴، ص۲۷۵.    
[۱۳] ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ج۱، ص۴۳۳.    
[۱۴] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۲.    
راوی حدیث، صوفی مسلک
[۱۵] ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ج۱، ص۴۳۳.    
[۱۶] ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۱۹۲.    
[۱۷] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۲.    
[۱۸] حمیدی، محمد بن فتوح، جذوة المقتبس، ج۱، ص۳۱۹-۳۲۰.    
و مدرس توصیف کرده‌اند.
[۱۹] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۴، ص۲۷۵.    
[۲۰] ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ج۱، ص۴۳۳.    
[۲۱] ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۱۹۲.    



عطّیه ابتدا در اندلس از بزرگانی چون ابومحمد عبداللّه بن محمد باجی و دیگران حدیث آموخت.
وی از استادان و بزرگان بلاد مشرق مانند زاهر بن احمد سرخسی،
[۲۲] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۴، ص۲۷۵.    
[۲۳] ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ج۱، ص۴۳۳.    
[۲۴] ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۱۹۲.    
[۲۵] ابن بشکوال، ابوالقاسم، کتاب الصله، ج۱، ص۴۲۴.    
[۲۶] حمیدی، محمد بن فتوح، جذوة المقتبس، ج۱، ص۳۱۹.    
عبداللّه بن محمد قیروانی،
[۲۷] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۴، ص۲۷۵.    
[۲۸] ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ج۱، ص۴۳۳.    
[۲۹] ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۱۹۲.    
[۳۰] ابن بشکوال، ابوالقاسم، کتاب الصله، ج۱، ص۴۲۴.    
[۳۱] حمیدی، محمد بن فتوح، جذوة المقتبس، ج۱، ص۳۱۹.    
ابوالحسن علی بن محمد بن بشر،
[۳۲] ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۱۹۲.    
[۳۳] ابن بشکوال، ابوالقاسم، کتاب الصله، ج۱، ص۴۲۵.    
علم قرائت قرآن و حدیث فرا گرفت.
او در مکه صحیح بخاری
[۳۴] ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۱۹۲.    
را از ابوالعباس احمد بن حسن رازی فرا گرفت.
[۳۵] ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ج۱، ص۴۳۴.    
[۳۶] ابن بشکوال، ابوالقاسم، کتاب الصله، ج۱، ص۴۲۴-۴۲۵.    
[۳۷] حمیدی، محمد بن فتوح، جذوة المقتبس، ج۱، ص۳۲۰.    



ابوالفضل عبدالعزیز بن مهدی خطیب و عدّه‌ای دیگر از شاگردان ابومحمد به شمار می‌آمدند.
[۳۸] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۴، ص۲۷۵.    
[۳۹] ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ج۱، ص۴۳۳.    
[۴۰] ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۱۹۲.    
[۴۱] ابن بشکوال، ابوالقاسم، کتاب الصله، ج۱، ص۴۲۴.    
[۴۲] حمیدی، محمد بن فتوح، جذوة المقتبس، ج۱، ص۳۱۹.    



کتاب تجویز السماع
[۴۳] ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ج۱، ص۴۳۴.    
[۴۴] ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۱۹۲.    
[۴۵] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۶۶۵.    
[۴۶] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۲۸۶.    
[۴۷] ابن بشکوال، ابوالقاسم، کتاب الصله، ج۱، ص۴۲۵.    
[۴۸] حمیدی، محمد بن فتوح، جذوة المقتبس، ج۱، ص۳۲۱.    
و کتاب طرق حدیث المغفر
[۴۹] ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ج۱، ص۴۳۴.    
[۵۰] ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۱۹۲.    
[۵۱] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۶۶۵.    
[۵۲] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۲۸۶.    
[۵۳] ابن بشکوال، ابوالقاسم، کتاب الصله، ج۱، ص۴۲۵.    
[۵۴] حمیدی، محمد بن فتوح، جذوة المقتبس، ج۱، ص۳۲۱.    
از آثار قفصی می‌باشد.


اندلسی سرانجام بنا به روایتی در سال ۴۰۳ (هجری قمری)
[۵۵] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۴، ص۲۷۵.    
[۵۶] ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ج۱، ص۴۳۳.    
[۵۷] ابن بشکوال، ابوالقاسم، کتاب الصله، ج۱، ص۴۲۴.    
[۵۸] حمیدی، محمد بن فتوح، جذوة المقتبس، ج۱، ص۳۲۰.    
در مکه از دنیا رفت.
[۵۹] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۶۶۵.    

برخی وفات وی را ۴۰۸
[۶۰] ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۱۹۲.    
[۶۱] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۲.    
یا ۴۰۹ (هجری قمری) ذکر کرده‌اند.
[۶۲] حمیدی، محمد بن فتوح، جذوة المقتبس، ج۱، ص۳۲۱.    
[۶۳] ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ج۱، ص۴۳۴.    
[۶۴] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۲۸۶.    
[۶۵] ابن بشکوال، ابوالقاسم، کتاب الصله، ج۱، ص۴۲۵.    

(دیگر منابع:
[۶۶] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۴، ص۲۷۵.    
[۶۷] ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ج۱، ص۴۳۳.    
[۶۸] ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۱۹۲.    
[۶۹] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۲.    
[۷۰] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۶۶۵.    
[۷۱] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۲۸۶.    
)


۱. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، کتاب الصله، ج۱، ص۴۲۳.    
۲. ↑ ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ج۱، ص۴۳۳.    
۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۱۹۲.    
۴. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۲۸۶.    
۵. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، کتاب الصله، ج۱، ص۴۲۳-۴۲۴.    
۶. ↑ حمیدی، محمد بن فتوح، جذوة المقتبس، ج۱، ص۳۱۹.    
۷. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، کتاب الصله، ج۱، ص۴۲۵.    
۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۱۹۲.    
۹. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۲.    
۱۰. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۱۹۲.    
۱۱. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، کتاب الصله، ج۱، ص۴۲۶.    
۱۲. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۴، ص۲۷۵.    
۱۳. ↑ ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ج۱، ص۴۳۳.    
۱۴. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۲.    
۱۵. ↑ ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ج۱، ص۴۳۳.    
۱۶. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۱۹۲.    
۱۷. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۲.    
۱۸. ↑ حمیدی، محمد بن فتوح، جذوة المقتبس، ج۱، ص۳۱۹-۳۲۰.    
۱۹. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۴، ص۲۷۵.    
۲۰. ↑ ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ج۱، ص۴۳۳.    
۲۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۱۹۲.    
۲۲. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۴، ص۲۷۵.    
۲۳. ↑ ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ج۱، ص۴۳۳.    
۲۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۱۹۲.    
۲۵. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، کتاب الصله، ج۱، ص۴۲۴.    
۲۶. ↑ حمیدی، محمد بن فتوح، جذوة المقتبس، ج۱، ص۳۱۹.    
۲۷. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۴، ص۲۷۵.    
۲۸. ↑ ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ج۱، ص۴۳۳.    
۲۹. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۱۹۲.    
۳۰. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، کتاب الصله، ج۱، ص۴۲۴.    
۳۱. ↑ حمیدی، محمد بن فتوح، جذوة المقتبس، ج۱، ص۳۱۹.    
۳۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۱۹۲.    
۳۳. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، کتاب الصله، ج۱، ص۴۲۵.    
۳۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۱۹۲.    
۳۵. ↑ ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ج۱، ص۴۳۴.    
۳۶. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، کتاب الصله، ج۱، ص۴۲۴-۴۲۵.    
۳۷. ↑ حمیدی، محمد بن فتوح، جذوة المقتبس، ج۱، ص۳۲۰.    
۳۸. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۴، ص۲۷۵.    
۳۹. ↑ ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ج۱، ص۴۳۳.    
۴۰. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۱۹۲.    
۴۱. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، کتاب الصله، ج۱، ص۴۲۴.    
۴۲. ↑ حمیدی، محمد بن فتوح، جذوة المقتبس، ج۱، ص۳۱۹.    
۴۳. ↑ ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ج۱، ص۴۳۴.    
۴۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۱۹۲.    
۴۵. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۶۶۵.    
۴۶. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۲۸۶.    
۴۷. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، کتاب الصله، ج۱، ص۴۲۵.    
۴۸. ↑ حمیدی، محمد بن فتوح، جذوة المقتبس، ج۱، ص۳۲۱.    
۴۹. ↑ ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ج۱، ص۴۳۴.    
۵۰. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۱۹۲.    
۵۱. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۶۶۵.    
۵۲. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۲۸۶.    
۵۳. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، کتاب الصله، ج۱، ص۴۲۵.    
۵۴. ↑ حمیدی، محمد بن فتوح، جذوة المقتبس، ج۱، ص۳۲۱.    
۵۵. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۴، ص۲۷۵.    
۵۶. ↑ ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ج۱، ص۴۳۳.    
۵۷. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، کتاب الصله، ج۱، ص۴۲۴.    
۵۸. ↑ حمیدی، محمد بن فتوح، جذوة المقتبس، ج۱، ص۳۲۰.    
۵۹. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۶۶۵.    
۶۰. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۱۹۲.    
۶۱. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۲.    
۶۲. ↑ حمیدی، محمد بن فتوح، جذوة المقتبس، ج۱، ص۳۲۱.    
۶۳. ↑ ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ج۱، ص۴۳۴.    
۶۴. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۲۸۶.    
۶۵. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، کتاب الصله، ج۱، ص۴۲۵.    
۶۶. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۴، ص۲۷۵.    
۶۷. ↑ ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ج۱، ص۴۳۳.    
۶۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۱۹۲.    
۶۹. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۲.    
۷۰. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۶۶۵.    
۷۱. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۲۸۶.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «عطیّة بن سعید قفصی»، ج۳، ص۲۳۱-۲۳۲


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 403 (قمری) | درگذشتگان سال 408 (قمری) | درگذشتگان سال 409 (قمری) | رده:علمای اهل‌سنت قرن 5 (قمری) | شخصیت‌های اهل سنت قرن 5 (قمری) | مؤلفان اهل سنت قرن 5 (قمری) | محدثان اهل سنت قرن 5 (قمری)
جعبه ابزار