عقاب (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عِقاب:
(فَإِنَّ اللّٰهَ شَديدُ الْعِقابِ) عِقاب: بر وزن «شتاب» و آن مصدرى است از باب «مفاعله» به معنى «عذاب و كيفر دادن».
آيه مورد بحث درباره مجازات كسانى است كه با خدا و رسولش به دشمنى برخاستند، مى‌فرمايد:
«...و هركس با خدا دشمنى كند عذاب الهى (در حق او) شديد است.»
(فَإِنَّ اللّٰهَ شَديدُ الْعِقابِ) عين همين آيه با تفاوت بسيار جزئى در
سوره انفال آيه ۱۳ بعد از داستان جنگ بدر و در هم شكسته شدن مشركان آمده است كه بيانگر عموميت محتواى آن از هر نظر است.
قابل توجه اين كه در آغاز آيه دشمنى با خدا و رسول را مطرح مى‌كند و در ذيل آيه تنها سخن از دشمنى با خداست، اشاره به اين كه دشمنى با رسول خدا (ص) نيز با دشمنى خدا يكى است و از هم جدا نيست.
تعبير به
(شَديدُ الْعِقابِ) هيچ منافاتى با «ارحم الراحمين» بودن خداوند ندارد، زيرا آنجا كه جاى عفو و رحمت است «ارحم الراحمين» است و آنجا كه جاى مجازات و عقوبت است «اشد المعاقبين» است.
به موردی از کاربرد
عِقاب در
قرآن، اشاره می‌شود:
(ذَلِکَ بِأَنَّهُمْ شاقّوا اللَّهَ وَ رَسولَهُ وَ مَن يُشاقِّ اللَّهَ فَإِنَّ اللَّهَ شَديدُ الْعِقابِ) (اين به خاطر آن است كه آن‌ها با خدا و پيامبرش به مخالفت برخاستند و هر كس با خدا مخالفت كند بايد بداند كه خدا داراى مجازات شديدى است.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
در این آیه كلمه مشاقة به معناى مخالفت از روى دشمنى است و اشاره با كلمه ذلک به همان مساله بيرون راندن بنى نضير و استحقاق عذاب آنان در صورت عدم جلاء است. در اين آيه شريفه نخست مشاقه با خدا و رسول را ذكر نموده، سپس خصوص مشاقه با خدا را آورده و اين اشاره است به اينكه مخالفت با رسول خدا (ص) هم مخالفت با خداست.
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «عِقاب»، ج۳، ص۲۰۴.
