• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

علی بن عبدالله حصری

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





علی بن عبدالغنی حصری (حدود ۴۱۵ ـ ۴۸۸ هـ.ق) نابینای مادرزاد، در قیروان متولد شد.
او در قرائت قرآن و ادبیات عرب مهارت یافت و از شاعران مشهور عصر خود بود.
در سال ۴۴۹ (هجری قمری) قیروان را ترک کرد و در سبته و طنجه به تدریس پرداخت.
او به اندلس سفر کرد و حاکمان آن‌جا را مدح گفت.
وی آثاری در زمینه ادبیات و قرائت قرآن از خود به جای گذاشت.
او در سال ۴۸۸ (هجری قمری) در طنجه درگذشت.



ابوالحسن علی بن عبدالغنی حصری فهری قیروانی در حدود سال ۴۱۵ (هجری قمری) در شهر قیروان به دنیا آمد و از کودکی نابینا بود.
در رشته قرائت قرآن و فنون مختلف آن به تحصیل علم پرداخت از استادان قرائت قیروان استفاده کرد.
او از پژوهشگران عرصه قرائت بود و به سمت استادی قاریان درآمد.
[۸] ذهبی، محمد بن احمد، المشتبه فی الرجال، ص۲۳۸.

وی در ادبیات عرب نیز مهارت داشت و عالم به علم نحو بود.
او هم‌چنین از شاعران پرآوازه آن عصر به شمار می‌رفت.
اطلاعات او از علم لغت، او را در سرایش اشعار کمک می‌کرد؛ لذا نیکو می‌سرود و اشعار شیوایی داشت.
وی از الفاظ نامأنوس در شعر خود بسیار به کار می‌برد.
[۳۵] محفوظ، محمد، تراجم المؤلفین التونسیین، ج۲، ص۱۵۳-۱۵۵.

اشعار او از نظر وزن و محتوای موعظه گرایانه‌اش، به معرّی دانشمند آن عصر شباهت داشت؛ لذا می توان او را از ایفاگران نقش در عصر شکوفایی ادبی آن عصر دانست.
[۳۸] محفوظ، محمد، تراجم المؤلفین التونسیین، ج۲، ص۱۵۳-۱۵۵.




فهری در سال ۴۴۹ (هجری قمری) قیروان را ترک و در شهر سبته سکونت گزید و در آن شهر و هم‌چنین شهر طنجه مراکش به تدریس قرائت و ادبیات پرداخت.
او با آن‌که نابینا بود، در پاسخ به دعوت معتمد حاکم اشبیلیه به اندلس رفت.
دانیه، مالقه، مریه و مرسیه شهرهایی هستند که او بدان‌جاها سفر کرده است.
[۴۶] محفوظ، محمد، تراجم المؤلفین التونسیین، ج۲، ص۱۵۳-۱۵۵.

او در مدت اقامت خود در اندلس حاکمان آن دیار را مدح گفته است.
او در نهایت در شهر طنجه اقامت گزید و در آن شهر نیز معتمد را ستود.



ابوالحسن ده سال با ابوبکر قصری، امام جماعت مسجد جامع قیروان ملازم بود
[۶۳] محفوظ، محمد، تراجم المؤلفین التونسیین، ج۲، ص۱۵۳-۱۵۵.
و قرائت‌های هفت گانه را از او آموخت.
ابن عبدالحمید و حسن جلولی دیگر استادان اویند.



حصری شاگردانی داشت که ابوالقاسم بن صواب و سلیمان معافری از شاگردان او در زمینه قرائت هستند.



قیروانی آثاری در زمینه ادبیات و قرائت قرآن نیز بر جای گذاشت که عبارتند از:
• قصیده‌ای درباره قرائت نافع سروده است؛
• بعضی دیگر از اشعار او را ابن‌بسام آورده است؛
[۷۳] ابن خیر، محمد بن‌ خیر، فهرست ابن خیر، ص۷۴.

• اقتراح القریح و اجتراح الجریح؛
• معشرات الحصری؛
• المستحسن من الاشعار دیگر آثار اوست.



علی در سال ۴۸۸ (هجری قمری) در شهر طنجه درگذشت.



۱. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۷، ص۱۲۵.    
۲. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۳۰۱.    
۳. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۳۰۱.    
۴. صفدی، خلیل بن ایبک، نکت الهمیان، ج۱، ص۱۹۸.    
۵. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۷، ص۱۲۵.    
۶. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۴، ص۱۸۰۸.    
۷. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۲، ص۱۷۶.    
۸. ذهبی، محمد بن احمد، المشتبه فی الرجال، ص۲۳۸.
۹. ابوالفداء، اسماعیل بن علی، المختصر فی اخبار البشر، ج۲، ص۲۰۸.    
۱۰. ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۴، ص۷.    
۱۱. بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۱، ص۱۱۰.    
۱۲. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۷، ص۱۲۵.    
۱۳. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۲، ص۱۷۶.    
۱۴. ابن بشکوال، ابوالقاسم، کتاب الصله، ج۱، ص۴۱۰.    
۱۵. ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۳، ص۳۳۲.    
۱۶. ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ج۱، ص۴۲۵.    
۱۷. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۷، ص۱۲۵.    
۱۸. حمیدی، محمد بن فتوح، جذوة المقتبس، ج۱، ص۳۱۴.    
۱۹. جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۱، ص۵۵۰.    
۲۰. ابن بشکوال، ابوالقاسم، کتاب الصله، ج۱، ص۴۱۰.    
۲۱. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۴، ص۱۸۰۸.    
۲۲. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۲، ص۱۷۶.    
۲۳. حمیدی، محمد بن فتوح، جذوة المقتبس، ج۱، ص۳۱۴.    
۲۴. ابوالفداء، اسماعیل بن علی، المختصر فی اخبار البشر، ج۲، ص۲۰۸.    
۲۵. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲۱، ص۱۶۴.    
۲۶. ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۴، ص۷.    
۲۷. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۳۰۱.    
۲۸. بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۱، ص۱۱۰.    
۲۹. صفدی، خلیل بن ایبک، نکت الهمیان، ج۱، ص۱۹۸.    
۳۰. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۷، ص۱۲۵.    
۳۱. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۴، ص۱۸۰۸.    
۳۲. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۲، ص۱۷۶.    
۳۳. ابن بشکوال، ابوالقاسم، کتاب الصله، ج۱، ص۴۱۰.    
۳۴. ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۳، ص۳۳۱.    
۳۵. محفوظ، محمد، تراجم المؤلفین التونسیین، ج۲، ص۱۵۳-۱۵۵.
۳۶. ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ج۱، ص۴۲۵.    
۳۷. شنترینی، علی بن بسام، الذخیره فی محاسن اهل الجزیره، ج۷، ص۲۵۹.    
۳۸. محفوظ، محمد، تراجم المؤلفین التونسیین، ج۲، ص۱۵۳-۱۵۵.
۳۹. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۳۰۱.    
۴۰. شنترینی، علی بن بسام، الذخیره فی محاسن اهل الجزیره، ج۷، ص۴۰۱.    
۴۱. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۷، ص۱۲۵.    
۴۲. ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۳، ص۳۳۳.    
۴۳. ابوالفداء، اسماعیل بن علی، المختصر فی اخبار البشر، ج۲، ص۲۰۸.    
۴۴. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲۱، ص۱۶۴.    
۴۵. سلفی، ابوطاهر، معجم السفر، ج۱، ص۲۳۲.    
۴۶. محفوظ، محمد، تراجم المؤلفین التونسیین، ج۲، ص۱۵۳-۱۵۵.
۴۷. حمیدی، محمد بن فتوح، جذوة المقتبس، ج۱، ص۳۱۴.    
۴۸. ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ج۱، ص۴۲۵.    
۴۹. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲۱، ص۱۶۵.    
۵۰. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۷، ص۱۲۵.    
۵۱. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۴، ص۱۸۰۸.    
۵۲. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۲، ص۱۷۶.    
۵۳. ابن بشکوال، ابوالقاسم، کتاب الصله، ج۱، ص۴۱۰.    
۵۴. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۲۷.    
۵۵. ابن‌ابار، محمد عبدالله‌، الحله السیراء، ج۲، ص۵۴.    
۵۶. ابوالفداء، اسماعیل بن علی، المختصر فی اخبار البشر، ج۲، ص۲۰۸.    
۵۷. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲۱، ص۱۶۴.    
۵۸. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۳۰۱.    
۵۹. صفدی، خلیل بن ایبک، نکت الهمیان، ج۱، ص۱۹۸.    
۶۰. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۴، ص۱۸۰۸.    
۶۱. ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۳، ص۳۳۴.    
۶۲. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۲۷.    
۶۳. محفوظ، محمد، تراجم المؤلفین التونسیین، ج۲، ص۱۵۳-۱۵۵.
۶۴. جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۱، ص۵۵۱.    
۶۵. ابن بشکوال، ابوالقاسم، کتاب الصله، ج۱، ص۴۱۰.    
۶۶. جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۱، ص۵۵۱.    
۶۷. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۲۷.    
۶۸. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲۱، ص۱۶۴.    
۶۹. صفدی، خلیل بن ایبک، نکت الهمیان، ج۱، ص۱۹۸.    
۷۰. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۷، ص۱۲۵.    
۷۱. جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۱، ص۵۵۰.    
۷۲. ابن بشکوال، ابوالقاسم، کتاب الصله، ج۱، ص۴۱۰.    
۷۳. ابن خیر، محمد بن‌ خیر، فهرست ابن خیر، ص۷۴.
۷۴. ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۳، ص۳۳۱.    
۷۵. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۳۰۱.    
۷۶. بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۱، ص۱۱۰.    
۷۷. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۷، ص۱۲۵.    
۷۸. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۳۰۱.    
۷۹. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۷، ص۱۲۵.    
۸۰. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۳۰۱.    
۸۱. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۷، ص۱۲۵.    
۸۲. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲۱، ص۱۶۴.    
۸۳. بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۱، ص۱۱۰.    
۸۴. صفدی، خلیل بن ایبک، نکت الهمیان، ج۱، ص۱۹۸.    
۸۵. ابن بشکوال، ابوالقاسم، کتاب الصله، ج۱، ص۴۱۰.    
۸۶. ابوالفداء، اسماعیل بن علی، المختصر فی اخبار البشر، ج۲، ص۲۰۸.    
۸۷. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۳۰۱.    
۸۸. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۷، ص۱۲۵.    
۸۹. ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۳، ص۳۳۴.    
۹۰. سلفی، ابوطاهر، معجم السفر، ج۱، ص۲۳۲.    
۹۱. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۲۷.    
۹۲. ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ج۱، ص۴۲۵.    
۹۳. ابوالفداء، اسماعیل بن علی، المختصر فی اخبار البشر، ج۲، ص۲۰۸.    
۹۴. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲۱، ص۱۶۳.    
۹۵. ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۴، ص۷.    
۹۶. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۳۰۰-۳۰۱.    
۹۷. بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۱، ص۱۱۰.    
۹۸. صفدی، خلیل بن ایبک، نکت الهمیان، ج۱، ص۱۹۷-۱۹۸.    



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «علی بن عبدالغنی حصری»، ج۳، ص۲۴۲.






جعبه ابزار