علی بن یوسف جوینی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
علی بن یوسف جوینی (م
۴۶۳ هـ.ق) از اهالی جوین نیشابور و عموی امام الحرمین بود.
او برای تحصیل به خراسان، عراق، حجاز و مصر سفر کرد.
وی مدت زیادی در مکه به جمع‌آوری حدیث پرداخت و به همین دلیل به شیخ الحجاز مشهور شد.
او از فقهای شافعی و صوفی خوش مشربی بود که شاگردان زیادی تربیت کرد.
وی کتابی به نام
السلوه در تصوف از خود به جای گذاشت.
جوینی در سال ۴۶۳ (هجری قمری) در نیشابور درگذشت.
ابوالحسن علی بن یوسف بن عبداللّه بن یوسف جوینی مشهور به
شیخ الحجاز از اهالی جُوین در حوالی نیشابور
و عموی ابوالمعالی جوینی امام الحرمین بود.
او برای کسب دانش به سرزمین‌های گوناگونی سفر کرد.
عبدالغافر فارسی می‌نویسد وی به خراسان، عراق، حجاز و مصر سفر کرد.
در مکه مدت درازی اقامت نمود و به جمع‌آوری و املای حدیث پرداخت و در مسجد مطرز مکه حلقه تدریس برپا ساخت و از همین زمان بود که به شیخ الحجاز شهرت یافت.
ابوسعد سمعانی، وی را از صوفیان
خوش‌مشرب و فاضل
خوانده که در دانش حدیث پرتلاش بود.
سبکی، او را در زمره فقهای
شافعی
برشمرده و آورده وی در خراسان نیز حلقه درس داشت و املای حدیث می‌کرد.
جوینی از میان شیوخ وی، نام کسانی چون ابونعیم اسفراینی و عبدالرحمن بن عمر بن نحاس به چشم می‌خورد.
ابوالحسن که سمعانی می‌نویسد شاگردان و راویان بسیاری را تربیت کرده که می‌توان از آن میان به افرادی چون ابوالقاسم شحامی،
محمد بن فضل فراوی
و عبدالجبار بن محمد خواری
اشاره کرد.
شیخ الحجاز اثری در تصوف از خود بر جای گذاشت و آن را
السلوه نام نهاد.
سمعانی نسخه‌ای از این کتاب را به خط مولف مشاهده کرده است.
علی در نهایت در ۴۶۳ (هجری قمری)
در نیشابور از دنیا رفت.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «علی بن یوسف جوینی»، ج۳، ص۲۴۱.
