• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

علی سموقی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: علی بن احمد سموقی


علی بن احمد سموقی (م. حدود ۴۲۰ هـ.ق) از بنیانگذاران مذهب دروزی (شاخه‌ای از اسماعیلیه) در مصر بود و در اواخر عصر الحاکم بامرا زندگی می‌کرد. او الحاکم را دارای مقامی والا می‌دانست و در نزد دروزیان از مقدسات پنج‌گانه محسوب می‌شد.
او با حمزه بن علی، امام اعظم دروزیان، ارتباط نزدیک داشت و القاب مختلفی به او داده شده بود.
بیشتر نوشته‌های دروزی به او نسبت داده شده است، از جمله رساله‌هایی مانند قسطنطنیه، المقالة فی الرد علی المنجمین و دیگر آثار.
تاریخ فوت او مشخص نیست، اما گفته می‌شود حدود سال ۴۲۰ (هجری قمری) درگذشته است.


ابوالحسن علی بن احمد سموقی طائی ضیف از بنیانگذران و مبلغان مذهب دروزی ـ شعبه ای از اسماعیلیه ـ بود و در اواخر عصر الحاکم بامرا ـ ششمین خلیفه فاطمی ـ در مصر زندگی می‌کرد و مردم را به سوی خلیفه می‌خواند.
[۱] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۲۵۴.    
[۲] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۷، ص۱۸.    

او الحاکم بامرا را بعد از پیامبران و امامان دارای مقامی والا و صورت انسانی و ناسوتی خداوند می‌دانست. دروزیان او را پس از الحاکم بامرا از مقدسات پنج‌گانه می‌دانستند.
[۳] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۲۵۴.    
[۴] محمدجواد مشکور و کاظم مدیرشانه‌چی، فرهنگ فرق اسلامی، ص۱۹۲-۱۹۴.    
او با حمزه بن علی امام اعظم دروزیان و مقدس اول آنان ارتباط تنگاتنگی داشت و با القاب: به تالی، ضیف (مهمان)، جناح أیسر (بال چپ)، مقتنی و تابع خوانده می‌شد. دروزیان که به مرتبه یا حد اعتقاد داشتند، او را بعد از الحاکم؛ « خامس الحدود »، « آخرالحدود » و هم‌چنین « وزیر خامس » می‌دانستند.
[۵] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۲۵۴.    


وی از کاتبان اصلی این مذهب بوده و برای نشر مذهب دروزی نامه‌هایی کوتاه به مناطق گوناگون می‌نوشت.
[۶] بروکلمان، کارل، تاریخ الادب العربی، ج،۴، ص۱۶۴.

به گفته فؤاد سلیم متفکر دروزی، بیشتر نوشته‌های دروزیان اثر ایشان است. از جمله نوشته‌های او رساله‌ای است به نام قسطنطنیه که برای ارسال به شهر قسطنطنیه مسیحی نوشته شده است.
[۷] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۲۵۴.    


ابوالحسن آثاری داشت که از جمله عبارتند از:
• المقالة فی الرد علی المنجمین؛
• الرسالة الواصلة الی الجبل الانور؛
• الرسالة الموسومة بالمسیحیة وام القلائد النسکیه؛
• السخر الی السعانة فی الدعوة لطاعه ولی الحق؛
• النبیین و الاستدارک.
[۸] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۲۵۴.    
[۹] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۷، ص۱۸.    


سموقی زمان و محل فوت دقیقی ندارد. ولی زرکلی او را درگذشته حدود ۴۲۰ (هجری قمری) دانسته است.
[۱۰] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۲۵۴.    
[۱۱] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۷، ص۱۸.    


(دیگر منابع:
[۱۲] دایرة المعارف الاسلامیه ج۹، ص۲۱۸.
[۱۳] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۷، ص۱۸.    
[۱۴] موسوعة الفرق و الجماعات و المذاهب و الاحزاب و الحرکات الاسلامیه، ص۳۴۶.
[۱۵] دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۷، ص۹۳۸۹.
)
۱. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۲۵۴.    
۲. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۷، ص۱۸.    
۳. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۲۵۴.    
۴. ↑ محمدجواد مشکور و کاظم مدیرشانه‌چی، فرهنگ فرق اسلامی، ص۱۹۲-۱۹۴.    
۵. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۲۵۴.    
۶. ↑ بروکلمان، کارل، تاریخ الادب العربی، ج،۴، ص۱۶۴.
۷. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۲۵۴.    
۸. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۲۵۴.    
۹. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۷، ص۱۸.    
۱۰. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۲۵۴.    
۱۱. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۷، ص۱۸.    
۱۲. ↑ دایرة المعارف الاسلامیه ج۹، ص۲۱۸.
۱۳. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۷، ص۱۸.    
۱۴. ↑ موسوعة الفرق و الجماعات و المذاهب و الاحزاب و الحرکات الاسلامیه، ص۳۴۶.
۱۵. ↑ دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۷، ص۹۳۸۹.


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «علی بن احمد سموقی»، ج۳، ص۲۴۹-۲۴۸.


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 420 (قمری) | شخصیت‌های دروزی قرن 5 (قمری) | علمای دروزی قرن پنجم | مؤلفان دروزی قرن 5 (قمری)
جعبه ابزار