• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

علی فرخی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: علی بن جولوغ فرخی

علی بن جولوغ فرخی (م ۴۲۹ هـ.ق) شاعر و موسیقی‌دان قرن پنجم هجری بود.
وی ابتدا کشاورزی می‌کرد. پس از ازدواج و به دلیل تنگدستی، به دربار ابومظفر احمد بن محمد چغانی پیوست و سپس در دربار سلطان محمود غزنوی مقرب شد.
در مدح سلطان و بزرگان اشعار بسیاری سرود و به ثروت و شهرت دست یافت.
او را از شاعران برجسته قصیده‌سرا و از ادیبان و موسیقی‌دانان زمان خود دانسته‌اند.
برخی او را شاگرد عنصری بلخی دانسته‌اند، اما دهخدا این نظر را ضعیف می‌داند.
دیوان اشعار او نزدیک به ده هزار بیت دارد و اثر دیگرش ترجمان البلاغه در صنایع شعری است.
وی در سال ۴۲۹ (هجری قمری) درگذشت.



ابوالحسن علی بن جولوغ فرّخی سیستانی زاده شده و ساکن سیستان بود.
[۱] تفضلی، آذر و مهین فضائلی جوان، فرهنگ بزرگان، ص۳۴۷.

در ابتدا کشاورزی ساده بود و با تنگدستی می زیست، ولی بعدها پس از ازدواج و بر اثر تنگدستی به دربار ابومظفر احمد بن محمد چغانی رفت و با اشعار خود مورد لطف و محبت او واقع شد.
[۲] تفضلی، آذر و مهین فضائلی جوان، فرهنگ بزرگان، ص۳۴۷.
[۳] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۹، ص۸۱۹.    

سپس بر اثر داشتن استعداد شعری و مهارت در موسیقی، مقرب دربار سلطان محمود غزنوی گشت، به طوری که در سفرها و جنگ‌ها همراه سلطان بود و سلطان، فرزندانش، هم‌چنین دیگر بزرگان را مدح می کرد؛ ازاین رو به ثروت زیادی رسید.
[۴] نفیسی، سعید، تاریخ نظم و نثر در ایران (و در زبان فارسی)، ج۱، ص۳۸.
[۵] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۳۱۸.    

او را از ادبیان، موسیقی دانان، نوازندگان و از شاعران قصیده سرای ایرانی در عصر خویش معرفی کرده‌اند.
[۶] دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۱۰، ص۱۵۰۳۷.

وی اشعارش را با صدایی دلنواز می‌خواند و از نظر مهارتش در شعر هم‌پایه سعدی توصیف شده است.
[۷] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۳۱۸.    


ابوالحسن را شاگرد شاعر بزرگ عنصری بلخی دانسته‌اند؛ گرچه دهخدا این مسئله را ضعیف دانسته و می‌افزاید: او شاعری شراب خوار بود.
[۸] دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۱۰، ص۱۵۰۳۷.


فرّخی دیوان شعری نزدیک به ده هزار بیت داشت
[۹] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۸۰۴.    
و ترجمان البلاغه در صنایع شعر از اوست.
[۱۰] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۳۱۸.    
[۱۱] قمی، عباس، الکنی و الالقاب، ج۳، ص۲۰.    


سیستانی در سال ۴۲۹ (هجری قمری) از دنیا رفت.
[۱۲] هدایت، رضا‌قلی خان، مجمع الفصحاء، ج۲، ص۱۰۵۵.
[۱۳] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۳۱۸.    
[۱۴] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۹، ص۸۱۹.    


(دیگر منابع:
[۱۵] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۹، ص۸۱۹.    
[۱۶] قزوینی، محمد، یادداشت‌های قزوینی، ج۶، ص۱۰۰.
[۱۷] خیام‌پور، عبدالرسول، فرهنگ سخنوران، ص۴۴۰.
[۱۸] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۴، ص۷۲.    
[۱۹] قمی، عباس، الکنی و الالقاب، ج۳، ص۲۰.    
[۲۰] حدائق السحر فی دقایق الشعر، ص۸۷.
[۲۱] حدائق السحر فی دقایق الشعر، ص۱۳۹.
[۲۲] صفا، ذبیح‌الله، تاریخ ادبیات در ایران، ج۱، ص۵۳۱.
[۲۳] عروضی، چهار مقاله، ص۵۸.
)
۱. ↑ تفضلی، آذر و مهین فضائلی جوان، فرهنگ بزرگان، ص۳۴۷.
۲. ↑ تفضلی، آذر و مهین فضائلی جوان، فرهنگ بزرگان، ص۳۴۷.
۳. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۹، ص۸۱۹.    
۴. ↑ نفیسی، سعید، تاریخ نظم و نثر در ایران (و در زبان فارسی)، ج۱، ص۳۸.
۵. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۳۱۸.    
۶. ↑ دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۱۰، ص۱۵۰۳۷.
۷. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۳۱۸.    
۸. ↑ دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۱۰، ص۱۵۰۳۷.
۹. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۸۰۴.    
۱۰. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۳۱۸.    
۱۱. ↑ قمی، عباس، الکنی و الالقاب، ج۳، ص۲۰.    
۱۲. ↑ هدایت، رضا‌قلی خان، مجمع الفصحاء، ج۲، ص۱۰۵۵.
۱۳. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۳۱۸.    
۱۴. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۹، ص۸۱۹.    
۱۵. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۹، ص۸۱۹.    
۱۶. ↑ قزوینی، محمد، یادداشت‌های قزوینی، ج۶، ص۱۰۰.
۱۷. ↑ خیام‌پور، عبدالرسول، فرهنگ سخنوران، ص۴۴۰.
۱۸. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۴، ص۷۲.    
۱۹. ↑ قمی، عباس، الکنی و الالقاب، ج۳، ص۲۰.    
۲۰. ↑ حدائق السحر فی دقایق الشعر، ص۸۷.
۲۱. ↑ حدائق السحر فی دقایق الشعر، ص۱۳۹.
۲۲. ↑ صفا، ذبیح‌الله، تاریخ ادبیات در ایران، ج۱، ص۵۳۱.
۲۳. ↑ عروضی، چهار مقاله، ص۵۸.


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «علی بن جولوغ فرخی»، ج۳، ص۲۵۶-۲۵۷.


رده‌های این صفحه : ادیبان قرن 5 (قمری) | درگذشتگان سال 429 (قمری) | شاعران قرن 5 (قمری) | شخصیت‌های قرن 5 (قمری) | علمای قرن 5 (قمری) | مؤلفان قرن 5 (قمری) | موسیقی‌دانان قرن 5 (قمری) | نوازندگان قرن 5 (قمری)
جعبه ابزار