• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

علی فصیحی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: علی بن محمد فصیحی

شیعه
علی بن محمد فصیحی (م ۵۱۶ هـ.ق) ادیب، نحوی و فقیه شیعه امامی در (سده ۶ ه) بود.
وی به سبب تدریس مکرر الفصیح اثر ثعلب، به «فصیحی» شهرت یافت.
از شاگردان شیخ عبدالقادر جرجانی و استاد ملک‌النجاة حسن بن صافی بود.
او پس از درگذشت یحیی خطیب تبریزی به استادی مدرسه نظامیه بغداد رسید، اما به‌ سبب اظهار تشیع از این منصب عزل شد. پس از آن به انزوا گرایید، اما همچنان در خانه به تدریس ادامه داد.
از آثار اوست الردّ علی ابن سکره در دفاع از متعه و پاسخ به اشکالات فقهی، که بخشی از آن در روضات الجنات و تفسیر روض الجنان آمده است.
ایشان در ۱۳ ذی‌الحجه سال ۵۱۶ (هجری قمری) در بغداد درگذشت.


ابوالحسن علی بن محمد بن علی فصیحی استرآبادی معروف به ابن ابی زید ادیبی فاضل، نحوی و شیعه امامی بود.
[۱] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۳۴۳.    
چون کتاب الفصیح ثعلب نحوی را بسیار تدریس می‌کرد، به فصیحی معروف و مشهور گشت.
[۲] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۳۴۳.    
[۳] ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۳، ص۳۳۷.    
او از مشاهیر ادبا و نحویین در زمان خویش بود.
[۴] ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۳، ص۳۳۷.    
وی پس از مرگ یحیی خطیب تبریزی، از آن‌جایی که در علم نحو و ادبیات عرب از شهرت فراوانی برخوردار بود، به استادی مدرسه نظامیه بغداد منصوب شد.
[۵] ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۳، ص۳۳۷.    
ولی پس از مدتی شیعه بودن او آشکار گشت؛ چنان‌که خود نیز به صراحت می‌گفت من از سر تا پا شیعه هستم.
[۶] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۳۴۳.    
درنتیجه از مقام استادی آنجا معزول گردید و به جای او ابن جوالیقی موهوب بن احمد تعیین شد.
[۷] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۳۴۳.    
ایشان پس از اخراج از مدرسه، عزلت گزیده و از مردم کناره گرفت، ولی باز شاگردانش دست‌بردار نبودند و بر اثر مراجعه فراوان و اصرار بسیار، در منزل خود به تدریس پرداخت.
[۸] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۳۴۳.    
او در جواب شاگردانش که متقاضی همراهی با او و کناره‌گیری از مردم بودند، گفت: «مبادا شما نیز از وظایف مدرسه دور شوید! پیش از آنکه کسی به جای من نصب گردد و جا برای مغرضان و بدخواهان شیعه باز شود، به مدرسه بروید!» باز به آنها تأکید می‌کرد تا به گوشه‌گیری و دوری از خلق روی نکنند.
[۹] موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، ج۵، ص۲۴۹.    
او در جواب اعتراض مردم به انزوای خود، اشعاری زیبا سرود.


ابوالحسن شاگرد شیخ عبدالقادر جرجانی در علم نحو بود.
[۱۰] ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۳، ص۳۳۷.    

علی بن محمد استاد ملک النجاة حسن بن صافی بود.
[۱۱] ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۳، ص۳۳۷.    

استرآبادی کتابی در رد علی بن سکره و ایراد او به متعه و نیاز به محلل در طلاق‌های واقع شده در یک مجلس؛ با عنوان «الردّ علی ابن سکره»، در قالب شعر و نظم تألیف کرد.
[۱۲] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۳۴۳.    
مطالب این کتاب در روضات الجنات و در تفسیر روض الجنان ابوالفتح رازی ذیل آیه ۲۴ سوره نساء نقل شده است.
[۱۳] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۳۴۳.    

فصیحی روز چهارشنبه، سیزدهم ذی الحجه سال ۵۱۶ (هجری قمری) در بغداد درگذشت.
[۱۴] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۳۴۳.    
[۱۵] موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، ج۵، ص۲۴۹.    

(دیگر منابع:
[۱۶] شوشتری، سید نورالله، مجالس المؤمنین، ج۱، ص۵۶۴.
[۱۷] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۹، ص۸۳۴.    
[۱۸] افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۴، ص۲۲۵.    
)
۱. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۳۴۳.    
۲. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۳۴۳.    
۳. ↑ ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۳، ص۳۳۷.    
۴. ↑ ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۳، ص۳۳۷.    
۵. ↑ ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۳، ص۳۳۷.    
۶. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۳۴۳.    
۷. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۳۴۳.    
۸. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۳۴۳.    
۹. ↑ موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، ج۵، ص۲۴۹.    
۱۰. ↑ ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۳، ص۳۳۷.    
۱۱. ↑ ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۳، ص۳۳۷.    
۱۲. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۳۴۳.    
۱۳. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۳۴۳.    
۱۴. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۳۴۳.    
۱۵. ↑ موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، ج۵، ص۲۴۹.    
۱۶. ↑ شوشتری، سید نورالله، مجالس المؤمنین، ج۱، ص۵۶۴.
۱۷. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۹، ص۸۳۴.    
۱۸. ↑ افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۴، ص۲۲۵.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «علی بن محمد فصیحی»، ج۴، ص ۲۶۵.


رده‌های این صفحه : ادیبان شیعه قرن 6 (قمری) | درگذشتگان سال 516 (قمری) | شاعران شیعه قرن 6 (قمری) | شخصیت‌های شیعه قرن 6 (قمری) | مؤلفان شیعه قرن 6 (قمری) | نحویان شیعه قرن 6 (قمری)
جعبه ابزار