علی لخمی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
علی بن محمد لخمی (م
۴۷۸ هـ.ق) فقیه مالکی و اهل قیروان بود که در
صفاقس تونس ساکن شد و به تحصیل علم پرداخت.
او با هوش و درایت بالا در فقه به مقام فقاهت رسید و به‌عنوان مفتی برجسته شناخته شد.
وی در فتواهای خود گاه از دیدگاه‌های مخالف مالکیان پیروی می‌کرد، که او را شخصیتی متمایز در میان فقها ساخت.
او به ریاست علمی شهرهای افریقیه (تونس) رسید و شهرت بسیاری کسب کرد.
شاگردان برجسته‌ای هم‌چون ابوعبداللّه مازری و ابوعلی‌کلاعی نزد او فقه آموختند.
از آثار مهم وی
التبصره (تعلیقاتی بر کتاب المدونه) و
فضائل الشّام است.
وی در سال ۴۷۸ (هجری قمری) در شهر صفاقس درگذشت، هرچند برخی منابع وفات او را (
۴۹۸ هـ.ق) ذکر کرده‌اند.
ابوالحسن علی بن محمد ربعی لخمی اهل
قیروان و ساکن شهر صفاقس
تونس بود.
در آن‌جا به کسب علم پرداخت و در تحصیل آن بسیار جدی بود.
وی که از هوش و فهم خوبی برخودار بود، به مقام فقاهت در
مذهب مالکی دست یافت و از فقیهان مشهور آن زمان گشت.
او بر کرسی فتوا نیز تکیه زد و فتواهای پرآوازه‌اش در آن دیار منتشر شد.
گویند او از ادب و حدیث بهره داشت
و در مباحث فقهی به دیدگاه‌های مختلف مسلط بود
و چه بسا در مقام فتوا؛ نظر مخالف مذهب مالکیان را اختیار می‌کرد.
استادش ـ سیوری ـ به وی نظر منفی داشت.
ولی بیشتر اهل فضل او را به فضل و دینداری و اخلاق نیکو می شناختند.
ابوالحسن در زمینه فقه از عالمان صفاقس استفاده کرد که
ابن محرز و
سیوری از آن جمله‌اند.
علی بن محمد شاگردانی هم‌چون
ابوعبداللّه مازری و
ابوعلی کلاعی داشت که از او
علم فقه آموختند.
لخمی بعدها به ریاست علمی شهرهای افریقیه رسید و در سراسر افریقیه (تونس) آن روز مشهور شد.
ربعی تعلیقاتی را بر کتاب فقهی متداول آن عصر، یعنی
المدونه نگاشت به نام:
• التبصره؛ وی در این اثر پرفایده دیدگاه‌های مخالف خود را قلمی کرده است.
• فضائل الشّام؛ اثر دیگر اوست.
لخمی سرانجام در شهر صفاقس
و در سال ۴۷۸ (هجری قمری) درگذشت.
برخی او را درگذشته سال ۴۹۸ (هجری قمری) دانسته‌اند.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «علی بن محمد لخمی»، ج۳، ص۲۶۱_۲۶۰.
