علی مروزی1
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
علی بن محمد مروزی (
۴۹۵ ـ
۵۳۶ هـ.ق) کاتب و شاعر اهل مرو در سده ششم (هجری قمری) بود.
از کاتبان خوش‌خط و بلیغ زمان خود بود و اشعاری نیز می‌سرود.
سفرهایی به
عراق داشت و در مرو نزد اسماعیل بن احمد بیهقی
حدیث شنید.
حافظه‌ای نیرومند داشت و به دربار
خوارزمشاهیان راه یافته بود.
پدرش نیز از اهل فضل و ادب بود و
زمخشری او را ستوده است.
از آثارش
تعلّة المشتاق إلی ساکنی العراق است.
او در سال ۵۳۶ (هجری قمری) در نبردی در
خوارزم کشته شد.
ابوالحسن علی بن محمد بن ارسلان مروزی کاتب ملقب به
ابن منتجب از علمای مرو بود.
تاریخ دقیق ولادت او معلوم نیست؛ ولی برابر آنچه ذهبی آورده است عمر او هنگام مرگ چهل و اندی بود.
پس با احتساب سال درگذشت او می‌توان تخمین زد ولادتش در حدود ۴۹۵ (هجری قمری) بوده است.
ابوسعد سمعانی زمانی در مرو همراه او بوده و پاره‌ای از اشعارش را در اختیار سمعانی قرار داده است.
از استادان وی اطلاع بسیاری در دست نیست.
یاقوت حموی در شرح حال وی نوشته مروزی از کاتبان برجسته و خوش خط روزگار خویش بود.
نوشته‌هایش درنهایت بلاغت و فصاحت و نیکویی بود؛ افزون بر آن‌که شعر نیز می‌سرود.
زمانی به عراق مسافرت کرد و گویا در مدتی که در آن‌جا به سر می‌برد به تمام نقاط آن دیار سفر کرد و به سیر و سیاحت پرداخت.
گفته شده ایشان حافظه‌ای بسیار قوی داشت، به گونه‌ای که پس از شنیدن چهل بیت شعر، یک‌باره آن‌ها را حفظ می‌کرد.
وی به دربار پادشاهان خوارزم نیز رفت و آمد داشت و ندیم و مصاحب برخی از ایشان بود.
گویند پدرش نیز از فضلای برجسته زمان خود بود و اشعار و نامه نوشته‌های بسیاری داشت. به طوری که
زمخشری او را مدح کرده و در رثایش مطالبی گفته است.
ابوالحسن در مرو از فردی به نام
اسماعیل بن احمد بیهقی که ظاهرا محدث بود، استماع
حدیث کرده است.
ابن منتجب اثری به نام
تعلّة المشتاق الی ساکنی العراق دارد.
مروزی در ۵۳۶ (هجری قمری) در جنگی که در خوارزم و در زمان خوارزمشاه رخ داد به قتل رسید.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «علی بن محمد مروزی»، ج۴، ص۲۳۷-۲۳۸.
