عمر بن محمد شیرزی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عمر بن محمد شیرزی (
۴۴۹ ـ
۵۲۹ هـ.ق) محدث، لغوی، قاری، شاعر، ادیب و فقیه
شافعی مذهب بود.
او به منظور کسب علم و شنیدن
حدیث به شهرهای گوناگون مسافرت کرد.
وی از استادان بسیاری همچون ابوحامد احمد بن محمد شجاعی سرخسی، ابومظفر منصور بن اسحاق سمعانی، سیدابوالحسن محمد بن محمد بن زید حسینی علوی، اسماعیل بن محمد بن احمد زاهری، بهره علمی برد.
ابوسعد عبدالکریم بن محمد سمعانی (م
۵۶۲ هـ.ق) و محمد بن عمر شیرزی از شاگردان معروف او بودند.
ایشان آثاری را در زمینه مسائل اختلافی فقه از خود به جای گذاشت که عبارت اند از:
الاعتصام فی الخلاف،
الاعتصار و الأَسوِله.
وی درنهایت در اول ماه
رمضان سال ۵۲۹ (هجری قمری) در مرو درگذشت و در آن‌جا به خاک سپرده شد.
ابوحفص عمر بن محمد بن علی شِیرَزی سرخسی محدث، لغوی، قاری، شاعر، ادیب و فقیه شافعی مذهب بود.
وی در سال ۴۴۹ (هجری قمری)
یا
۴۵۰ (هجری قمری) در روستای شِیرز (شیر)، از توابع سرخس دیده به جهان گشود.
او به منظور کسب علم و شنیدن حدیث به شهرهای گوناگون ازجمله
سرخس،
مرو،
بلخ،
اصفهان و
همدان مسافرت کرد.
ابوحفص در ضمن مسافرت‌های خود از استادان بسیاری همچون ابوحامد احمد بن محمد شجاعی سرخسی، ابومظفر منصور بن اسحاق سمعانی، سیدابوالحسن محمد بن محمد بن زید حسینی علوی، ابومنصور محمد بن عبدالملک بن حسن مظفری، ابوعلی حسن بن علی وخشی حافظ، ابوبکر محمد بن احمد بن حسن أبهری،
ابوذر عبدالرحمان بن احمد بن محمد ادیب ( أدرمی )، ابوبکر محمد بن عبدالملک ماسکانی، عبدوس بن عبداللّه همدانی،
اسماعیل بن محمد بن احمد زاهری، ابوالفضل احمد بن احمد حداد و محمد بن علی بن حامد شاشی استفاده نمود.
شیرزی شاگردان معروف او ابوسعد عبدالکریم بن محمد سمعانی ( م۵۶۲ه ) است که از او به عنوان « استاذنا و شیخنا » یاد کرده است. ابوسعد کتاب های فراوانی مانند سنن ابی داود و شمائل النبی از او شنیده و احادیث بسیاری را بر او قرائت کرده یا شیرزی بر وی املا نموده است. از دیگر شاگردان معروف وی پسرش محمد بن عمر شیرزی است که فقیه و شاعر بود و پیش از پدر خود در ماه رجب ۵۴۸ به دست ترکانِ غُز در مرو کشته شد.
ابوحفص شیرزی در فقه تبحر بسیاری داشت و بخش عمده زندگی خود را بدان اختصاص داده بود؛ چنانکه شهابِ وزیر می گفت: « اگر عمر سرخسی
[۸] را فَصْد کنند، به جای خون از رگ های او فقه می جوشد ».
او محقق، باریک بین، دارای سیره و روشی نیکو و دایم در حال تلاوت قرآن و شب زنده داری بود. همچنین در مقابل سلفِ صالح خود بی تکلف و بسیار متواضع بود.
عمر بن محمد آثاری را در زمینه مسائل اختلافی فقه از خود به جای گذاشت که عبارت اند از:
• الاعتصام فی الخلاف؛
• الاعتصار (الإعتضاد)؛
• الأَسوِله (الأسئله فی الخلاف و النظر).
سرخسی درنهایت در اول ماه رمضان ۵۲۹ (هجری قمری) در مرو درگذشت و در آن‌جا به خاک سپرده شد.
