• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عیسی ربعی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: عیسی بن ابراهیم ربعی


عیسی بن ابراهیم ربعی (م ۴۸۰ هـ.ق) شاعر، فقیهی فاضل، نحوی و از علما و رؤسای علم لغت آن دوره یمن به شمار می‌رفت.
زید بن حسن فارسی از شاگردان او می‌باشد
نظام الغریب و قصیده‌ای به نام قید الاوابد درباره علم لغت از آثار او هستند.
پس از او، آثارش مورد توجه بسیاری از علما و پژوهشگران قرار گرفت و شرح‌هایی بر آن نوشته شد.
وی در سال ۴۸۰ (هجری قمری) در منطقه‌ی احاظه وفات کرد.


ابومحمد عیسی بن ابراهیم بن محمد ربعی وحاظی یمنی فردی شاعر، فقیهی فاضل، نحوی و از علما و رؤسای علم لغت آن دوره‌ یمن به شمار می‌رفت.
[۱] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاه، ج۲، ص۲۳۵.    

وی اهل صنعا بود.
[۲] قفطی، علی بن یوسف، انباه الرواة، ج۱، ص۲۲۶.    

انتسابش به وحاظی از آن رو است که از قبیله‌ احاظه منسوب به احاظه بن سعد بن عوف از قبایل یمن بوده است.
[۳] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۵، ص۳۶۳.    

وی با برخی از خاندان‌های حاکم آن‌جا، چون ملوک صلیحی ارتباط داشت و به عنوان بری و معلم فرزندان آن‌ها خدمت می‌کرد.
[۴] قفطی، علی بن یوسف، انباه الرواة، ج۱، ص۲۲۶.    


ابومحمد داری شاگردانی بود. زید بن حسن فارسی از شاگردان او می‌باشد.
[۵] سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۹۲۷.    


وحاظی دارای کتاب نظام الغریب
[۶] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۱۶، ص۱۴۶.    
و قصیده‌ای به نام قید الاوابد است که هر دو در موضوع علم لغت می‌باشد.
[۷] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۲۱۰.    

قید الاوابد را بر اساس کتاب العین خلیل بن احمد فراهیدی مرتب کرده بود.
[۸] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۱، ص۳۰۷.    

بر این اثر ابوبکر بن علی حدادی مصری (م ۸۰۰ هـ.ق) شرحی نگاشته است.
[۹] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۳۶۸.    

اشعار و رساله‌های دیگری را نیز به وی نسبت داده‌اند.
[۱۰] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۲، ص۲۵۴.    


ربعی پس از حیات، آثارش مورد توجه افراد بسیاری قرار گرفت؛ چنان‌که عبداللّه بن شرف الدین یمنی حسنی از ملوک یمن (م ۹۷۳ هـ.ق)
[۱۱] بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۲، ص۶۵۶.    
و ابواسحاق ابراهیم بن علی بن عجیل یمنی بر کتاب نظام الغریب وی شرح‌هایی نوشتند.
[۱۲] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۱۱.    

بولس برونلی آلمانی آن را خلاصه و تصحیح کرد.
[۱۳] سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۹۲۷.    

قبل از وی نیز جمال الدین یوسف‌عبداللّه قاهری به اختصار آن اقدام نموده و آن را تحفة البلغا من النظام البلغا نامیده بود.
[۱۴] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۳۶۴.    

علاوه بر این‌ها، محمد بن عبداللّه حسنی کوکبانی این اثر را به نظم کشید.
[۱۵] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۰، ص۲۲۰.    


وی در سال ۴۸۰ (هجری قمری) در منطقه‌ی احاظه وفات نمود.
[۱۶] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاه، ج۲، ص۲۳۵.    

(دیگر منابع:
[۱۷] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۷، ص۲۷۹.    
[۱۸] قصیدة زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۱۰۰.    
[۱۹] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۷۲.    
[۲۰] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۸۰۷.    
[۲۱] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۶، ص۶۳.    
[۲۲] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۸، ص۱۸.    
)
۱. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاه، ج۲، ص۲۳۵.    
۲. ↑ قفطی، علی بن یوسف، انباه الرواة، ج۱، ص۲۲۶.    
۳. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۵، ص۳۶۳.    
۴. ↑ قفطی، علی بن یوسف، انباه الرواة، ج۱، ص۲۲۶.    
۵. ↑ سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۹۲۷.    
۶. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۱۶، ص۱۴۶.    
۷. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۲۱۰.    
۸. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۱، ص۳۰۷.    
۹. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۳۶۸.    
۱۰. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۲، ص۲۵۴.    
۱۱. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۲، ص۶۵۶.    
۱۲. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۱۱.    
۱۳. ↑ سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۹۲۷.    
۱۴. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۳۶۴.    
۱۵. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۰، ص۲۲۰.    
۱۶. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاه، ج۲، ص۲۳۵.    
۱۷. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۷، ص۲۷۹.    
۱۸. ↑ قصیدة زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۱۰۰.    
۱۹. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۷۲.    
۲۰. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۸۰۷.    
۲۱. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۶، ص۶۳.    
۲۲. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۸، ص۱۸.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «عیسی بن ابراهیم ربعی»، ج۳، ص۲۷۳.


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 480 (قمری) | شاعران قرن 5 (قمری) | شخصیت‌های قرن 5 (قمری) | فقیهان قرن 5 (قمری) | مؤلفان قرن 5 (قمری) | نحویان قرن 5 (قمری)
جعبه ابزار