قاعده الامم الاهم (فقه سیاسی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قاعده الامم الاهم در وضعیتهایی به کار میرود که انجام دو وظیفه همزمان ممکن نباشد و انجام یکی به ترک دیگری بینجامد.
مبنای این قاعده آن است که در تزاحم وظایف، تکلیف دارای مصلحت و اهمیت بیشتر بر تکلیف کماهمیتتر مقدم میشود.
کاربرد آن در
حقوق عمومی به ویژه در حکومتهای دینی دیده میشود که برای دستیابی به مصالح برتر، گاه از برخی واجبات کماهمیتتر صرفنظر میشود.
در تزاحم
احکام اولیه، قاعده «
تقدیم اهم بر مهم» معیار تشخیص و اجرای وظیفه الزامآورِ برتر است.
اين قاعده در مواردى اعمال مىشود كه امكان عمل به دو وظيفه در يک رمان امكانپذير نباشد و انجام يكى موجب ترك ديگرى شود، مفاد قاعده «
الاهم فالاهم» در چنين مواردى، آن است كه با ارزيابى مصلحت در دو واجب مفروض هركدام كه از اهميت بيشترى برخوردار است بر ديگرى كه اهميت كمترى دارد، اولويت داده شود و به دليل انجام واجب مهمتر از انجام واجب ديگر كه اهميت كمترى دارد، چشمپوشى شود.
مثال روشن اين قاعده در مسائل حقوق عمومى نقطه ضعفهاى سياسى، ادارى و مالى در حكومتهاى دينى است كه احيانا به دليل اهتمام به مسائل مهمتر به وجود مىآيد و نظام به علت رسيدن به مصالح بزرگتر به متروک ماندن برخى از واجبات تن در مىدهد و به عبارت روشنتر برخى از واجبات را فداى واجبات مهمتر مىكند.
در موارد تزاحم احكام اوليه در مقام عمل هنگامى كه تنها امكان انجام يكى از دو وظيفه الزامى وجود دارد براساس قاعده «
تقديم اهم بر مهم» بايد وظيفه اهم به جا آورده شده و مسئوليت مهم فداى مسئوليت اهم شود.
•
عمید زنجانی، عباسعلی، فقه سیاسی، ج۲، ص۳۱۹.
