قسق خام
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
فِسق، به ارتكاب گناه و ترك فرمان خدا اطلاق می‌شود.
از احكام عنوان ياد شده در باب‌هاى مختلف، نظير صلات، تجارت، نكاح، شهادات و حدود و تعزيرات سخن گفته‌اند.
فسق، مقابل عدالت عبارت است از خارج شدن از طاعت به سبب گناه كردن و ترك دستورهاى خداى تعالى. بيشترين موارد كاربرد فسق نسبت به كسانى است كه بر حسب اعتقاد، مسلمان و مؤمن‌اند؛ ليكن در مقام عمل كوتاهى مى‌كنند و مرتكب حرام يا ترك واجب مى‌شوند. عنوان فسق بر منافقان و مشركان نيز كه بر حسب اعتقاد گمراه‌اند، اطلاق شده است.
[۱] واژه فسق همراه مشتقات آن در قرآن كريم بسيار به كار رفته و به مصاديق آن و آثار و نتايجى كه بر آن مترتب مى‌گردد، اشاره شده است.(بقره:۲۶؛ بقره:۵۹؛ مائده:۳؛ انعام:۴۹؛ انعام:۱۲۱)
اسباب: ارتكاب گناهان بزرگ و اصرار بر گناهان كوچك موجب فسق و خروج فرد از عدالت است.
[۲] حكم: ارتكاب اسباب فسق از روى عمد و آگاهى حرام و در برخى اسباب آن موجب ثبوت حد، تعزير و قصاص است.
آثار:
خروج از اهليّت: مناصبى كه جواز تصدى آن مشروط به عدالت است، مانند امامت جماعت و جمعه، قضاوت و مرجعيت، فاسق اهليّت تصدى آن مناصب را ندارد. جواز غيبت: كسى كه تظاهر به فسق مى‌كند و آشكارا مرتكب گناه مى‌شود، از منظر شرع مقدس از حرمت و احترام وى كاسته مى‌شود و رعايت برخى حرمتها درباره او واجب نيست؛ از اين رو، غيبت وى جايز شمرده شده است
[۳] . پذيرفته نشدن شهادت: شهادت فاسق نزد قاضى پذيرفته نيست و هيچ اثرى بر آن مترتب نمى‌شود.
[۴] ثبوت حد در شهادت بر زنا: اگر بعض يا همه گواهانِ گواهى دهنده بر زنا فاسق باشند، بر همه آنان حدّ قذف جارى مى‌شود
[۵] . ثبوت ضمان در بيت المال: چنانچه حاكم پس از صدور و اجراى حكم، به فسق شهود
[۶] يا كسانى كه به عدالت شهود، شهادت داده‌اند
[۷] علم پيدا كند، بايد خسارتى را كه از ناحيه اجراى حكم متوجه محكوم عليه شده است، از بيت المال بپردازد.
ديگر احكام: به قول برخى، زن دادن به فاسق، بويژه شراب خوار، مكروه است. برخى كراهت آن را نسبت به همه انواع فسق نپذيرفته و گفته‌اند: كراهت نسبت به بعضى انواع آن ـ همچون شرب خمر و زنا كه توأم با ننگ و عار بويژه نسبت به برخى مردان و زنان است ـ ثابت مى‌باشد
[۸] هجو كردن مؤمن حرام است؛ هرچند فاسق باشد و تظاهر به فسق كند
[۹] . چنان كه قذف متظاهر به فسق نيز جايز نيست و موجب ثبوت حدّ بر قذف كننده است، مگر آنكه منشأ فسق او ارتكاب زنا يا لواط باشد.
[۱۰] رفاقت و همنشينى با فاسق مكروه است.
[۱۱] چنان كه اجابت دعوت او نيز كراهت دارد.
[۱۲] فهرست منابع:
[۱۳] لسان العرب و المفردات(راغب)، واژه «فسق»
[۱۴] غنائم الايام، ج۱، ص۲۶۴
[۱۵] كتاب المكاسب، ج۱، ص۳۴۳
[۱۶] جواهر الكلام، ج۴۱، ص۲۵
[۱۷] جواهر الكلام، ج۴۱، ص۳۰۶
[۱۸] جواهر الكلام، ج۴۱، ص۴۷۲ ؛ تحرير الاحكام، ج۵، ص۲۹۶ ؛ كشف اللثام، ج۱۰، ص۳۹۱
[۱۹] جواهرالكلام، ج۴۱، ص۲۴۱؛ جواهرالكلام، ج۴۱، ص۲۴۹
[۲۰] جواهرالكلام، ج۳۰، ص۱۱۴ ـ ۱۱۵
[۲۱] جواهرالكلام، ج۲۲، ص۶۰ ـ ۶۱
[۲۲] جواهرالكلام، ج۴۱، ص۴۱۸
[۲۳] الكافى(كلينى) ج۲، ص۶۴۱
[۲۴] هداية الامة، ج۸، ص۹۶.
