قسوره عجلی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قسوره بن علی عجلی (زنده در نیمه اول سده
۶ هـ.ق) از دانشمندان و ادیبان
شیعه قرن ششم (هجری قمری) بود.
او از خاندان بنی‌عجل برخاست و در عرصه علمی و فرهنگی زمان خود جایگاه قابل توجهی داشت.
منتجب‌الدین و شاگردش رافعی، از او به عنوان عالمی با فضل، وزیر و اهل ادب یاد کرده‌اند.
وی در دربار
سلجوقیان به وزارت نیز اشتغال داشت و با دانشورانی چون قاضی عبدالملک معافا دادوستد علمی داشت.
اثر شناخته‌شده او کتاب
النظم الرائق است که به نظر می‌رسد اثری ادبی و منظوم باشد.
ابوحارث قسورة بن علی بن حسین بن محمد عجلی از دانشمندان و ادیبان شیعه در قرن ششم (هجری قمری) بود که در
قزوین می‌زیست.
وی از میان بنی‌عجل از خاندان‌های نامدار قزوین
برخاست و به همین دلیل به «عجلی» منتسب شد.
رافعی او را از عالمان قزوین برشمرده است.
بیشتر بخش‌های زندگی قسوره همانند شرح حال پدر و مادرش، تاریخ ولادتش، استادان، شاگردان و سفرهایش دانسته نیست.
کهن‌ترین منابعی که به شرح زندگی وی پرداخته‌اند،
فهرست منتجب‌الدین و
التدوین رافعی است.
منتجب‌الدین از او به بزرگی یاد کرده و او را دانشمندی با فضل، کمال و صاحب اثر شمرده است.
پس از منتجب‌الدین، شاگردش رافعی با تفصیل افزون‌تری بخش‌هایی از زندگی قسوره را شرح داده و گفته است: «قسوره بن علی، وزیر جمال الملک عمرو بن نظام الملک و عالمی با فضل بود که به دیگر فضلای عصر خود محبت می‌ورزید. او با قاضی عبدالملک معافا، از عالمان موثق آن دوره دادوستد علمی و ادبی داشت.»
رافعی در ادامه، قصیده‌ای طولانی به زبان عربی در مدح ایشان آورده که این مدیحه را هبه‌اللّه بن حسین از شاعران آن روزگار سروده است.
همچنان که از گفته رافعی پیداست، این دانشمند شیعی به کار وزارت نیز مشغول بوده و در کنار دانش اندوزی، در دربار سلجوقیان نیز حضور داشته است.
از چگونگی این وزارت گزارش و اطلاعی به دست نیامد.
قسورة بن علی وزیر جمال الملک عمرو بن نظام الملک و عالمی با فضل بود.
ابوحارث تنها اثری که برایش برشمرده‌اند، کتاب
النظم الرائق است.
نخستین بار
ابن بابویه رازی آن را معرفی کرد و پس از او دیگر منابع از آن نام بردند.
از نام کتاب برمی‌آید اثری ادبی و شعر بوده است.
عجلی احتمالاً تا نیمه نخست سده ششم (هجری قمری) زنده بوده است اما از زمان و چگونگی مرگش، همچنین مکان دفن او گزارشی دیده نشد.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «قسوره بن علی عجلی»، ج۴، ص۲۶۶-۲۶۷.
