• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مأول بن شراره حلبی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: مأول بن شراره حلبی


مأول بن شراره حلبی (م حدود ۴۹۰ هـ.ق) پزشک، ادیب و مورخ حلبی بود.
او ابتدا به پزشکی اشتغال داشت و سپس به‌دلیل خط زیبا و مهارت در نامه‌نگاری، به دربار حاکمان حلب راه یافت.
پس از درگیری با رضوان بن تتش، به انطاکیه و سپس صور مهاجرت کرد.
از جمله آثار او آداب الخط، تاریخ اطباء، تاریخ حلب و شرح کتاب الحمیات ابن رضوان است.
وی حدود سال ۴۹۰ (هجری قمری) در صور درگذشت.


ابوالخیر مأول بن شراره حلبی معروف به ابن شراره
[۱] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۴، ص۱۳۱.    
[۲] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ص۲۱۴.    
[۳] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۵۱.    
در بعضی منابع نام او مبارک آمده است.
[۴] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۲۷۰.    
او در شهر حلب به دنیا آمد و رشد نمود.

ابن شراره از پزشکان و ادیبان بود که در ابتدا به شغل پزشکی مشغول بود و بیماران را به خوبی معالجه می‌کرد.
[۵] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۴، ص۱۳۱.    

چون خط زیبایی داشت و در نامه‌نگاری از مهارت خاصی برخوردار بود، به دستگاه حاکمه راه پیدا کرد
[۶] نامه دانشوران ناصری، ج۱، ص۱۴۶.
[۷] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۵۱.    
و کاتب معزالدوله ثمال بن صالح کلابی حاکم شهر حلب شد.
چون سلجوقیان بر عراق و شام تسلط یافتند، رضوان بن تتش حاکم حلب شد و ابوالخیر به او نزدیک شد.
وی مسیحی بود و رضوان او را به اسلام دعوت کرد. این دعوت چند بار تکرار شد و سرانجام به مشاجره منجر شد و رضوان او را با شمشیر مجروح نمود. به همین دلبل ابن شراره از حلب به انطاکیه کوچ کرد و از آن‌جا به صور رفت.
[۸] نامه دانشوران ناصری، ج۱، ص۱۴۶.
[۹] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۵۱.    

بین ابن شراره و ابن بطلان مباحثات علمی فراوانی صورت گرفت.
[۱۰] قفطی، علی بن یوسف، تاریخ الحکماء، ص۳۱۵.
[۱۱] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۴، ص۱۳۱.    



ابوالخیر مورخ نیز بود و تألیفاتی به شرح ذیل دارد:
• آداب الخط؛
[۱۲] دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۱۲، ص۱۷۶۸۱.
[۱۳] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۵۲.    

• تاریخ اطباء (معاصر او)؛
[۱۴] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۵۲.    

• تاریخ حلب؛
[۱۵] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۵۲.    
[۱۶] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ص۲۱۴.    
[۱۷] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۴، ص۱۳۱.    

• خریدة الحکمه؛
[۱۸] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۵۲.    

• رسالة فی الافیون؛
• تهذیب کناش رازی؛
[۱۹] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۴، ص۱۳۱.    

• رسالة فی منافع الاشربة الملینه؛
• شرح کتاب الحمیات ابن رضوان در پزشکی؛
[۲۰] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۱.    
[۲۱] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۴، ص۱۳۱.    

• جرائد الحکمیات و دست نوشته‌هایی مشهور در باب مالیات و خراج باغات که مردم حلب از آن‌ها نگهداری می‌کردند.


مأول حدود سال ۴۹۰ (هحری قمری) در صور از دنیا رفت و در همان‌جا به خاک سپرده شد.
[۲۲] قفطی، علی بن یوسف، تاریخ الحکماء، ص۳۱۵.
[۲۳] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۵۲.    
[۲۴] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ص۲۱۴.    
[۲۵] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۴، ص۱۳۱.    

(دیگر منابع:
[۲۶] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۴، ص۱۳۱.    
[۲۷] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ص۲۱۴.    
[۲۸] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۵۱.    
[۲۹] ابن عدیم، عمر بن محمد، بغیه الطلب فی تاریخ حلب، ج۹، ص۴۱۷۵.    
[۳۰] تفضلی، آذر و مهین فضائلی جوان، فرهنگ بزرگان، ۴۴۳.
)


۱. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۴، ص۱۳۱.    
۲. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ص۲۱۴.    
۳. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۵۱.    
۴. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۲۷۰.    
۵. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۴، ص۱۳۱.    
۶. ↑ نامه دانشوران ناصری، ج۱، ص۱۴۶.
۷. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۵۱.    
۸. ↑ نامه دانشوران ناصری، ج۱، ص۱۴۶.
۹. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۵۱.    
۱۰. ↑ قفطی، علی بن یوسف، تاریخ الحکماء، ص۳۱۵.
۱۱. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۴، ص۱۳۱.    
۱۲. ↑ دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۱۲، ص۱۷۶۸۱.
۱۳. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۵۲.    
۱۴. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۵۲.    
۱۵. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۵۲.    
۱۶. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ص۲۱۴.    
۱۷. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۴، ص۱۳۱.    
۱۸. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۵۲.    
۱۹. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۴، ص۱۳۱.    
۲۰. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۱.    
۲۱. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۴، ص۱۳۱.    
۲۲. ↑ قفطی، علی بن یوسف، تاریخ الحکماء، ص۳۱۵.
۲۳. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۵۲.    
۲۴. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ص۲۱۴.    
۲۵. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۴، ص۱۳۱.    
۲۶. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۴، ص۱۳۱.    
۲۷. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ص۲۱۴.    
۲۸. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۵۱.    
۲۹. ↑ ابن عدیم، عمر بن محمد، بغیه الطلب فی تاریخ حلب، ج۹، ص۴۱۷۵.    
۳۰. ↑ تفضلی، آذر و مهین فضائلی جوان، فرهنگ بزرگان، ۴۴۳.


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «مأول بن شراره حلبی»، ج۳، ص۲۸۳.


رده‌های این صفحه : ادیبان قرن 5 (قمری) | درگذشتگان سال 490 (قمری) | شخصیت‌های قرن 5 (قمری) | طبیبان قرن 5 (قمری) | علمای قرن پنجم | کاتبان قرن 5 (قمری) | مؤلفان قرن 5 (قمری)
جعبه ابزار