• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مجلّی بن جمیع ارسوفی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





مجلّی بن جمیع ارسوفی۵۵۰ هـ.ق) فقیه برجسته شافعی‌ مذهب سده ششم (هجری قمری)، اصالتاً از شهر أرسوف در شام بود و در مصر اقامت داشت.
از مهم‌ترین استادان او سلطان بن ابراهیم بن مسلم مقدسی و از شاگردانش عراقی بن محمد بن عراق یاد شده است.
در سال ۵۴۷ (هجری قمری) به فرمان سلطان عادل بن سلار، منصب قضاوت مصر را برعهده گرفت، اما پس از دو سال به‌ سبب تغییر حکومت، عزل شد.
از آثار مهم ایشان می‌توان به الذخائر فی فروع الشافعیه، أدب القضاء (یا العمده)، الجهر بالبسمله و معجم الشیوخ اشاره کرد.
آثارش عمدتاً فقهی‌اند و برخی با نقدهایی از جمله ضعف در نظم یا وجود اشتباهاتی همراه بوده‌اند.
وی در ذی‌القعده سال ۵۵۰ (هجری قمری) در مصر درگذشت و در «القرافة الصغری» دفن گردید.



ابوالمعالی محلّی بن جُمیع بن فجاقرشی مخزومی أرسوفی مصری اصل او از أرسوف شهری در کنار دریای شام و از فقیهان بزرگ در مذهب شافعی بود که در مصر سکنا گزید. در سال ۵۴۷ (هجری قمری) به دستور سلطان مصر عادل بن سلاّر، متصدی امر قضاوت در مصر گشت؛ ولی پس از دو سال به دلیل تغییر دولت عزل شد.

ابوالمعالی از استادانش می‌توان سلطان بن ابراهیم بن مسلم مقدسی را نام برد.

محلّی بن جُمیع از شاگردانش می‌توان عراقی بن محمد بن عراق (م ۶۱۷ هـ.ق) را نام برد.

ابوالمعالی کتاب‌هایی تالیف کرده که آثار او عبارت‌اند از:
الذخائر فی فروع الشافعیه، به گفته أسنوی این کتاب فروعات فقهی بسیاری دارد، ولی به دلیل ترتیب غیرمرسوم آن، استخراج مسائل از آن به سختی صورت می‌گیرد، افزون بر آن‌که اشتباهاتی نیز در آن صورت گرفته است؛ ادب القضاء (ادب القاضی علی مذهب الشافعی)، که آن را العمده نامیده است؛ الجهر بالبسمله، در اثبات جهر به بسم اللّه الرحمن الرحیم؛ • کتابی در جواز اقتدای برخی از مخالفان به برخی دیگر در فروع؛
[۴۹] اسنوی، عبدالرحیم، طبقات الشافعیه، ج۱، ص ۲۴۷.
• کتابی در مسئله سریجیه؛ • الکلام علی مسأله الدّور؛ • معجم الشیوخ.

محلّی درنهایت، در ذی القعده سال ۵۵۰ (هجری قمری) در مصر دار فانی را وداع گفت و در محلی به نام «القرافة الصغری» دفن گردید.
۱. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۲۷۷.    
۲. ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۱۵۴.    
۳. ابن قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد،، طبقات الشافعیه، ص۳۲۱.    
۴. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۴.    
۵. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۲۳۳.    
۶. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۲۵۹.    
۷. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۰، ص۳۲۵.    
۸. کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۸، ص۱۷۸.    
۹. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ۸۲۲.    
۱۰. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، حسن المحاضره، ج۱، ص۴۰۵.    
۱۱. ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۳، ص۱۳.    
۱۲. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۷، ص۴۱۴.    
۱۳. یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۲۲۷.    
۱۴. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ص۱۵۱.    
۱۵. یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۲۲۷.    
۱۶. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۷، ص۴۱۴.    
۱۷. ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۳، ص۱۳.    
۱۸. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، حسن المحاضره، ج۱، ص۴۰۵.    
۱۹. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ۸۲۲.    
۲۰. کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۸، ص۱۷۸.    
۲۱. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۰، ص۳۲۵.    
۲۲. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۲۵۹.    
۲۳. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۲۳۳.    
۲۴. یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۲۲۷.    
۲۵. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۷، ص۴۱۴.    
۲۶. ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۳، ص۱۳.    
۲۷. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۰، ص۳۲۵.    
۲۸. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۲۵۹.    
۲۹. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۲۳۳.    
۳۰. کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۸، ص۱۷۸.    
۳۱. یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۲۲۷.    
۳۲. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، حسن المحاضره، ج۱، ص۴۰۵.    
۳۳. ابن قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد، طبقات الشافعیه، ص۳۲۱.    
۳۴. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۲۵۹.    
۳۵. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، حسن المحاضره، ج۱، ص۴۰۵.    
۳۶. ابن قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد، طبقات الشافعیه، ص۳۲۲.    
۳۷. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۲۳۳.    
۳۸. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۰، ص۳۲۵.    
۳۹. کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۸، ص۱۷۸.    
۴۰. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ۸۲۲.    
۴۱. ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۳، ص۱۳.    
۴۲. یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۲۲۷.    
۴۳. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۷، ص۴۱۴.    
۴۴. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، حسن المحاضره، ج۱، ص۴۰۵.    
۴۵. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، حسن المحاضره، ج۱، ص۴۰۵.    
۴۶. کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۸، ص۱۷۸.    
۴۷. کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۸، ص۱۷۸.    
۴۸. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، حسن المحاضره، ج۱، ص۴۰۵.    
۴۹. اسنوی، عبدالرحیم، طبقات الشافعیه، ج۱، ص ۲۴۷.
۵۰. ابن قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد، طبقات الشافعیه، ص۳۲۲.    
۵۱. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۲۷۷.    
۵۲. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۴.    
۵۳. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۰، ص۳۲۶.    
۵۴. ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۱۵۴.    
۵۵. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۲۵۹.    
۵۶. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۸، ص۱۷۸.    
۵۷. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ۸۲۲.    
۵۸. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، حسن المحاضره، ج۱، ص۴۰۵.    
۵۹. ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۳، ص۱۳.    
۶۰. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۷، ص۴۱۴.    
۶۱. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۲۳۳.    
۶۲. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۲۵۹.    
۶۳. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۰، ص۳۲۵.    
۶۴. کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۸، ص۱۷۸.    
۶۵. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ۸۲۲.    
۶۶. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، حسن المحاضره، ج۱، ص۴۰۵.    
۶۷. ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۳، ص۱۳.    
۶۸. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۷، ص۴۱۴.    
۶۹. یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۲۲۷.    
۷۰. حسینی، ابوبکر بن هدایةالله، طبقات الشافعیه، ص۲۰۶.



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «مجلّی بن جمیع ارسوفی»، ج۴، ص۲۷۵.






جعبه ابزار