• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محص (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


مقالات مرتبط: عناوین مفردات نهج البلاغه (جلد ۲).

مَحْص (به فتح میم و سکون حاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای خالص كردن است. از مشتقات این کلمه در نهج البلاغه تَمْحيص (به فتح تاء و سکون میم) به معنای امتحان كردن است.


مَحْص
[۱] قرشی بنایی، سید علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۶۴.    
[۲] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، طدار القلم، ص۷۶۱.    
[۳] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۴، ص۱۸۳.    
به معنای خالص كردن است. «محص الشى‌ء: خلصّه من كلّ عيب»
[۴] شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد، ج۵، ص۱۶۵.    

تمحيص به معنای امتحان كردن است.

درباره بندگان خالص فرموده: ««و اعلموا انّ عباد الله المستحفظين عليه... كتفاضل البذر ينتقى فيؤخذ منه و يلقى قد ميزّه التخليص و هذّبه التمحيص»»
[۵] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۲۵، خطبه ۲۱۴.    
[۶] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۶۵.    
[۷] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ص۲۲۱، خطبه ۲۰۹.    
[۸] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۳۱، خطبه ۲۱۴.    
یعنی «بدانيد بندگانی كه علم خد ا به امانت نزد آن‌ها گذاشته است مانند بذر خالص شده‌اند كه تصفيه شده و به زمين كاشته مى‌شود، تصفيه شدن او را از ديگران ممتاز كرده و امتحان او را پاک نموده است.
««التمحيص و البلاء»»
[۹] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۶۷، خطبه ۱۹۲.    
[۱۰] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۱۶۹.    
[۱۱] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ص۱۷۶، خطبه ۱۹۰.    
[۱۲] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۹۶، خطبه ۱۹۲.    
يعنى «آزمایش و ابتلاء.»

از تمحیص سه مورد در نهج البلاغه آمده است.
[۱۳] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۲۵، خطبه ۲۱۴.    
[۱۴] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۶۷، خطبه ۱۹۲.    


۱. ↑ قرشی بنایی، سید علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۶۴.    
۲. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، طدار القلم، ص۷۶۱.    
۳. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۴، ص۱۸۳.    
۴. ↑ شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد، ج۵، ص۱۶۵.    
۵. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۲۵، خطبه ۲۱۴.    
۶. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۶۵.    
۷. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ص۲۲۱، خطبه ۲۰۹.    
۸. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۳۱، خطبه ۲۱۴.    
۹. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۶۷، خطبه ۱۹۲.    
۱۰. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۱۶۹.    
۱۱. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ص۱۷۶، خطبه ۱۹۰.    
۱۲. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۹۶، خطبه ۱۹۲.    
۱۳. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۲۵، خطبه ۲۱۴.    
۱۴. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۶۷، خطبه ۱۹۲.    


• قرشی بنایی، سید علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «محص»، ج۲، ص۹۶۴.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 192 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 214 نهج البلاغه
جعبه ابزار