محمد ابن حمدون
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
محمد ابن حمدون (
۴۹۵ ـ
۵۶۲ هـ.ق) ادیب، شاعر و کاتب برجسته بغدادی قرن
ششم (هجری قمری) بود.
خاندانش مشهور به علم و فضل بودند و پدر و دو برادرش ابونصر و ابوالمظفر نیز به کار کتابت و ادب اشتغال داشتند.
تحصیلات خود را نزد اسماعیل بن فضل جرجانی آغاز کرد
در زمان خلافت المقتفی لامراللّه شغل دیوانی گرفت و به مقام عارض العسکر، محاسب یا بازرس سپاه رسید.
ایشان در عهد المستنجد بالله به مشاورت ادبی و ریاست دیوان زمام (ناظر کل مالی) منصوب شد.
از شاگردان او میتوان به پسرش ابوسعد حسن، احمد بن طارق و احمد بن حسن عاقولی اشاره کرد.
وی در ادب، شعر و تاریخ تبحر داشت و اثر معروفش
التذکرة الحمدونیة، مجموعهای ارزشمند در تاریخ، ادب، نوادر و اشعار است.
ایشان در ماه
ذیالقعده سال ۵۶۲ (هجری قمری) در زندان درگذشت و در مقابر قریش در بغداد دفن شد.
ابوالمعالی محمد بن حسن بن محمد ملقب به
کافی الکفاة و مشهور به
ابن حمدون ادیب، شاعر و کاتب
بغدادی
که در ماه
رجب سال ۴۹۵ (هجری قمری) متولد شد.
خاندانش مشهور به علم و فضل بودند و پدر و دو برادرش ابونصر و ابوالمظفر نیز به کار کتابت و ادب اشتغال داشتند.
صفدی درباره خصوصیات اخلاقی او مینویسد: فردی خوش اخلاق و خوش معاشرت بود.
محمد از همان کودکی و در سال
۵۱۰(هجری قمری) نزد
اسماعیل بن فضل جرجانی دانش آموخت.
ابوالمعالیدر زمان خلافت المقتفی لامراللّه (
۵۳۰ ـ
۵۵۵ هـ.ق)، شغل دیوانی گرفت و به مقام عارض العسکر، محاسب یا بازرس سپاه رسید.
وی پس از آن در شمار نزدیکان المستنجد (خلافت ۵۵۵ ـ
۵۶۶ هـ.ق) درآمد و با او در باب ادب مشورت مینمود.
او سرانجام از جانب خلیفه به ریاست دیوان زمام که متصدی نظارت عالی بر امور مالی بود، منصوب شد.
کافی الکفاة شاگردانی داشته که جمله کسانی که از وی بهره علمی بردهاند، میتوان به فرزندش ابوسعد حسن، احمد بن طارق و احمد بن حسن عاقولی اشاره کرد.
حسن کتابهایی تالیف کرده که مهمترین آثارش
التذکرة الحمدونیه است.
ابن خلکان این اثر را از بهترین آثار و شامل تاریخ، ادب، نوادر و اشعار دانسته
و مینویسد: «از متأخران کسی به مانند این کتاب ننوشته است.
ابن حمدون در این کتاب به نقل برخی حکایات و روایات تاریخی پرداخته که خلیفه المستنجد با دیدن برخی از این روایات، آن را حمله مستقیم به دستگاه خلافت عباسی پنداشت؛ لذا او را از منصبش عزل و به زندان افکند.»
او شعر نیز میسرود و کتبی بعضی از اشعار او را آورده است.
ابن حمدون سرانجام در ماه ذیالقعده
سال ۵۶۲ (هجری قمری)
در زندان درگذشت و در مقابر قریش در بغداد دفن شد.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد ابن حمدون»، ج۴، ص۲۷۷.