• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمد بن ابی‌بکر غافقی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





محمد ابن ابی‌بکر غافقی (۵۱۸- ۵۸۴ هـ.ق) از اهل شاطبه در شرق اندلس، عالم، ادیب و فقیه مالکی بود.
او نزد علمای برجسته‌ای چون ابوعبدالله بن برکه و عبدالغنی بن مکی تلمذ کرد و با ادیبانی چون ابن جبیر معاشرت داشت.
ایشان در شناخت اسناد و مدارک مهارت داشت و برای قاضی ابوالحسن طاهر بن حیدره کتابت می‌کرد.
از آثار ایشان می‌توان به عجایب البر و البحر، اخبار الزهاد و العباد و رساله‌ای در باب وثائق اشاره کرد.
همچنین، اشعار نوجوانی ابن جبیر را گردآوری کرده است.
وی پس از سال ۵۸۴ (هجری قمری) درگذشت.



محمد بن ابی‌بکر بن یوسف بن عفیون غافقی معروف به ابوعمر یا ابوعبداللّه غافقی که اهل شاطبه (شهری در شرق اندلس) است. او در سال ۵۱۸ (هجری قمری) متولد شد.

محمد بن ابی‌بکر از ابوعبداللّه بن برکه و ابومحمد عبدالغنی بن مکی که استاد او در علم فقه بوده روایت کرده است.



ابوعمر با ابوجعفر بن سلام و ابوالحسین بن جبیر و دیگر ادبا مصاحبت داشته است. وی همچنین صاحب علوم و معارف بود، در شناخت اسناد و مدارک تبحر داشت.
برای قاضی ابوالحسن طاهر بن حیدره نیز کتابت می‌کرد.


ابوعبداللّه غافقی کتاب‌هایی تالیف کرده که آثارش عبارت‌اند از:
• عجایب البر و البحر؛ • اخبار الزّهاد و العباد؛ • کتاب مختصری در «وثائق». ایشان در این اثر خود موضوعاتی غیر از آن‌چه مربوط به باب «وثائق» است نیز آورده بود؛ از این‌رو بر او خرده گرفتند.
او اشعار ابن جبیر را نیز در دوران نوجوانی جمع کرده است.


غافقی درباره تاریخ وفاتش، به گفته ابن ابار وفاتش بعد از سال ۵۸۴ (هجری قمری) واقع شده است.


۱. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۶۰.    
۲. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۱۱۹.    
۳. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۵۵.    
۴. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۵۵.    
۵. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۱۱۹.    
۶. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۵۵.    
۷. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۱۱۹.    
۸. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۵۵.    
۹. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۶۰.    
۱۰. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۵۵.    
۱۱. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۶۰.    
۱۲. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۱۱۹.    
۱۳. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۵۵.    
۱۴. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۶۰.    
۱۵. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۱۱۹.    
۱۶. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۶۰.    
۱۷. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۱۱۹.    
۱۸. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۶۰.    
۱۹. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۱۱۹.    
۲۰. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۶۰.    
۲۱. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۱۱۹.    
۲۲. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۶۰.    
۲۳. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۶۰.    
۲۴. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۶۰.    
۲۵. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۱۱۹.    
۲۶. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۵۵.    
۲۷. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۶۰.    
۲۸. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۱۱۹.    
۲۹. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۵۵.    
۳۰. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۶۰.    
۳۱. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۵۵.    
۳۲. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۶۰.    
۳۳. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۱۱۹.    
۳۴. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۵۵.    
۳۵. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۶۰.    
۳۶. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۱۱۹.    
۳۷. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۵۵.    
۳۸. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۱۱۹.    
۳۹. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۵۵.    



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد بن ابی‌بکر غافقی»، ج۴، ص۳۵۵






جعبه ابزار