• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمد بن احمد نسفی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: محمد بن احمد نسفی


محمد بن احمد نسفی (م ۴۱۴ هـ.ق) فقیه بزرگ حنفی، اهل نسف و ساکن بغداد بود.
فقه را نزد احمد بن علی حصاص رازی و عبیداللّه بزاز بغدادی آموخت.
وی شخصی زاهد، قانع و اهل شعر بود و ابن نجار اشعار او را نقل کرده است.
از آثار او تعلیقه فی الخلاق و دیوان شعر باقی‌مانده است.
ایشان در شعبان سال ۴۱۴ (هجری قمری) درگذشت.


ابوجعفر محمد بن احمد بن محمود نَسَفی
[۱] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۵۴.    
[۲] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، ج۱۵، ص۱۶۲.    
[۳] قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیه فی طبقات الحنفیه، ج۲، ص۲۴.    
[۴] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۴، ص۲۵۹.    
[۵] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۱.    
[۶] ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۴۳.    
[۷] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۱۷.    
[۸] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۶۲.    
[۹] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۴۲۴.    
[۱۰] ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۳۳۴.    
منسوب به نَسَفْ (شهری بین جیحون و سمرقند) می‌باشد.
[۱۱] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۰، ص۵۲۹.    

او در بغداد سکونت می‌کرد.
[۱۲] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۵۴.    

ترجمه‌نویسان او را از فقیهان بزرگ حنفیه یاد کرده‌اند.
[۱۳] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، ج۱۵، ص۱۶۲.    
[۱۴] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۵۴.    
[۱۵] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۴، ص۲۵۹.    
[۱۶] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۱۷.    
[۱۷] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۶۲.    
[۱۸] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۴۲۴.    
[۱۹] ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۳۳۴.    

برخی از ترجمه‌نویسان وی را مردی زاهد، فقیر و باقناعت توصیف کرده و ستوده‌اند.
[۲۰] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۵۴.    
[۲۱] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، ج۱۵، ص۱۶۲.    
[۲۲] قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیه فی طبقات الحنفیه، ج۲، ص۲۴.    
[۲۳] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۴، ص۲۵۹.    
[۲۴] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۱۷.    
[۲۵] ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۳۳۴.    

وی در عین حالی که از فقیهان بزرگ بود،
[۲۶] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۵۴.    
[۲۷] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، ج۱۵، ص۱۶۲.    
[۲۸] قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیه فی طبقات الحنفیه، ج۲، ص۲۴.    
از علوم دیگر هم بی‌بهره نبود
[۲۹] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۴، ص۲۵۹.    
و شعر می‌گفت.
[۳۰] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۱.    
ابن نجار اشعار او را روایت کرده است.
[۳۱] قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیه فی طبقات الحنفیه، ج۲، ص۲۵.    


ابوجعفر دانش فقه را نزد ابوبکر احمد بن علی حصّاص رازی
[۳۲] قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیه فی طبقات الحنفیه، ج۲، ص۲۵.    
[۳۳] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۵۴.    
[۳۴] ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۴۳.    
و ابوالقاسم عبیداللّه بزاز بغدادی خواند.
[۳۵] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۵۴.    


محمد بن احمد شاگردان و راویانی داشت که از آن میان می‌توان به افرادی همچون؛ ابوحاجب استرآبادی و ابونصر شیرازی از او روایت کرده‌اند، اشاره نمود.
[۳۶] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۵۴.    
[۳۷] قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیه فی طبقات الحنفیه، ج۲، ص۲۵.    


ابن احمد آثاری به جا گذاشته که عبارتند از:
• تعلیقة فی الخلاق؛
[۳۸] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۵۴.    
[۳۹] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، ج۱۵، ص۱۶۲.    
[۴۰] قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیه فی طبقات الحنفیه، ج۲، ص۲۴.    
[۴۱] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۴، ص۲۵۹.    
[۴۲] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۱.    
[۴۳] ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۴۳.    
[۴۴] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۶۲.    
[۴۵] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۴۲۴.    

•شعر.
[۴۶] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۱.    
[۴۷] قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیه فی طبقات الحنفیه، ج۲، ص۲۵.    
[۴۸] ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۴۳.    



نسفی در روز چهارشنبه هجدهم
[۴۹] ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۴۳.    
[۵۰] قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیه فی طبقات الحنفیه، ج۲، ص۲۵.    
یا هشتم شعبان
[۵۱] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، ج۱۵، ص۱۶۲.    
[۵۲] قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیه فی طبقات الحنفیه، ج۲، ص۲۵.    
[۵۳] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره،، ج۴، ص۲۵۹.    
[۵۴] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۱.    
[۵۵] ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۴۳.    
[۵۶] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۱۷.    
سال ۴۱۴ (هجری قمری) درگذشت.
[۵۷] قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیه فی طبقات الحنفیه، ج۲، ص۲۵.    
[۵۸] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۵۴.    
[۵۹] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۰.    
[۶۰] ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۴۳.    
[۶۱] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۶۲.    
[۶۲] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۴۲۴.    

(دیگر منابع:
[۶۳] لکنوی هندی، محمد عبدالحی، الفوائد البهیة فی تراجم الحنفیة، ص۱۵۷.
[۶۴] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۱۷.    
[۶۵] اعلمی حائری، محمدحسین، دایرة المعارف الشیعة العامه، ج۱۶، ص۲۲۳.
[۶۶] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۶۲.    
[۶۷] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۴۲۴.    
[۶۸] ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۳۳۴.    
)


۱. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۵۴.    
۲. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، ج۱۵، ص۱۶۲.    
۳. ↑ قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیه فی طبقات الحنفیه، ج۲، ص۲۴.    
۴. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۴، ص۲۵۹.    
۵. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۱.    
۶. ↑ ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۴۳.    
۷. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۱۷.    
۸. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۶۲.    
۹. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۴۲۴.    
۱۰. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۳۳۴.    
۱۱. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۰، ص۵۲۹.    
۱۲. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۵۴.    
۱۳. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، ج۱۵، ص۱۶۲.    
۱۴. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۵۴.    
۱۵. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۴، ص۲۵۹.    
۱۶. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۱۷.    
۱۷. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۶۲.    
۱۸. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۴۲۴.    
۱۹. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۳۳۴.    
۲۰. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۵۴.    
۲۱. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، ج۱۵، ص۱۶۲.    
۲۲. ↑ قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیه فی طبقات الحنفیه، ج۲، ص۲۴.    
۲۳. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۴، ص۲۵۹.    
۲۴. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۱۷.    
۲۵. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۳۳۴.    
۲۶. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۵۴.    
۲۷. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، ج۱۵، ص۱۶۲.    
۲۸. ↑ قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیه فی طبقات الحنفیه، ج۲، ص۲۴.    
۲۹. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۴، ص۲۵۹.    
۳۰. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۱.    
۳۱. ↑ قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیه فی طبقات الحنفیه، ج۲، ص۲۵.    
۳۲. ↑ قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیه فی طبقات الحنفیه، ج۲، ص۲۵.    
۳۳. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۵۴.    
۳۴. ↑ ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۴۳.    
۳۵. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۵۴.    
۳۶. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۵۴.    
۳۷. ↑ قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیه فی طبقات الحنفیه، ج۲، ص۲۵.    
۳۸. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۵۴.    
۳۹. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، ج۱۵، ص۱۶۲.    
۴۰. ↑ قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیه فی طبقات الحنفیه، ج۲، ص۲۴.    
۴۱. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۴، ص۲۵۹.    
۴۲. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۱.    
۴۳. ↑ ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۴۳.    
۴۴. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۶۲.    
۴۵. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۴۲۴.    
۴۶. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۱.    
۴۷. ↑ قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیه فی طبقات الحنفیه، ج۲، ص۲۵.    
۴۸. ↑ ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۴۳.    
۴۹. ↑ ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۴۳.    
۵۰. ↑ قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیه فی طبقات الحنفیه، ج۲، ص۲۵.    
۵۱. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، ج۱۵، ص۱۶۲.    
۵۲. ↑ قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیه فی طبقات الحنفیه، ج۲، ص۲۵.    
۵۳. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره،، ج۴، ص۲۵۹.    
۵۴. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۱.    
۵۵. ↑ ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۴۳.    
۵۶. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۱۷.    
۵۷. ↑ قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیه فی طبقات الحنفیه، ج۲، ص۲۵.    
۵۸. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۵۴.    
۵۹. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۰.    
۶۰. ↑ ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۴۳.    
۶۱. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۶۲.    
۶۲. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۴۲۴.    
۶۳. ↑ لکنوی هندی، محمد عبدالحی، الفوائد البهیة فی تراجم الحنفیة، ص۱۵۷.
۶۴. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۱۷.    
۶۵. ↑ اعلمی حائری، محمدحسین، دایرة المعارف الشیعة العامه، ج۱۶، ص۲۲۳.
۶۶. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۶۲.    
۶۷. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۴۲۴.    
۶۸. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۳۳۴.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد بن احمد نسفی»، ج۳، ص۳۷۴.


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 414 (قمری) | شاعران حنفی قرن 5 (قمری) | شخصیت‌های حنفی قرن 5 (قمری) | علمای حنفی قرن 5 (قمری) | فقهای حنفی قرن 5 (قمری) | مؤلفان حنفی قرن 5 (قمری)
جعبه ابزار