• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمد بن جعفر کوفی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: محمد بن جعفر کوفی


محمد بن جعفر کوفی (۳۰۳ ـ ۴۰۲ هـ.ق) از علمای بزرگ قرن چهارم و پنجم (هجری قمری) بود.
وی در کوفه و بغداد از استادان بزرگی در حدیث، نحو و قرائت بهره برد و در قرائت عاصم و حمزه مهارت ویژه‌ای یافت.
او محدثی ثقه، نحوی، مورخ و قاری توانا بود و آثار متعددی در این علوم نگاشت.
از جمله شاگردان یا راویان او می‌توان به شیخ مفید، نجاشی و ابن شاذان قمی اشاره کرد.
ابن نجار که به احتمال زیاد شیعه بوده، نزدیک به صد سال عمر کرد.
وی کتاب‌هایی چون الاستدراک لما أغفله الخلیل، القراءات، تاریخ الکوفه و روضة الأخبار از او به‌جا مانده است.
ایشان در سال ۴۰۲ (هجری قمری) درگذشت.


ابوالحسن محمد بن جعفر بن محمد تمیمی کوفی مشهور به ابن نجار
[۱] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۵۴۳.    
[۲] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۴.    
[۳] ابن جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۱۱۱.    
[۴] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۸، ص۹۶.    
[۵] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۳۳.    
[۶] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۶۷.    
[۷] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۱۰۰.    
[۸] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲۰، ص۲۰۹.    
[۹] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۱، ص۳۴۷.    
[۱۰] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۶۹.    
[۱۱] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۳.    
[۱۲] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۸.    
[۱۳] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۳۰۲.    
[۱۴] افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، ص۳۱۴.    
[۱۵] امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۴۱.    
ولادت او را با اختلاف در سال ۳۰۳ (هجری قمری)
[۱۶] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۵۴۳.    
[۱۷] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۴.    
[۱۸] ابن جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۱۱۱.    
[۱۹] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۳، ص۲۸۳.    
[۲۰] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۳۴.    
[۲۱] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۶۷.    
[۲۲] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۱۰۱.    
[۲۳] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۶۹.    
[۲۴] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۴.    
و ۳۱۱ (هجری قمری)
[۲۵] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۴.    
[۲۶] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۶۹.    
[۲۷] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۸.    
و در کوفه می‌دانند.
[۲۸] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۵۴۳.    
[۲۹] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۴.    
[۳۰] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۳۳.    
[۳۱] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲۰، ص۲۰۹.    
[۳۲] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۶۹.    

او محدثی ثقه، عالمی نحوی و مورخ و قاری نیکو بود و در هر یک از این زمینه‌ها آثاری را نوشت.
[۳۳] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۴.    
[۳۴] ابن جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۱۱۱.    
[۳۵] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۳۴.    
[۳۶] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۶۷.    
[۳۷] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۱۰۱.    
[۳۸] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۴.    

وی در حدیث، نحو و قرائت تبحر داشت.
[۳۹] اابن جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۱۱۱.    
[۴۰] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۱، ص۳۴۷.    

ایشان به ویژه قرائت عاصم
[۴۱] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۴.    
[۴۲] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲۰، ص۲۰۹.    
و حمزه
[۴۳] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۴.    
را نزد مشایخ این علم فرا گرفته بود.


ابوالحسن از مشایخ کوفه و بغداد بهره برد و از میان استادان او باید از ابوبکر بن درید أزدی،
[۴۴] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۵۴۳.    
[۴۵] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۴.    
[۴۶] ابن جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۱۱۱.    
[۴۷] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۳۳.    
[۴۸] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۶۷.    
[۴۹] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۱۰۱.    
[۵۰] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۱، ص۳۴۷.    
[۵۱] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۶۹.    
[۵۲] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۳.    
نفطویه،
[۵۳] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۴.    
[۵۴] ابن جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۱۱۱.    
[۵۵] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۳۳.    
[۵۶] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۶۷.    
[۵۷] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۱۰۱.    
[۵۸] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۱، ص۳۴۷.    
[۵۹] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۶۹.    
محمد بن یحیی صولی،
[۶۰] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۵۴۳.    
[۶۱] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۴.    
[۶۲] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۳۳.    
[۶۳] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۱، ص۳۴۷.    
محمد بن حسین اشنانی،
[۶۴] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۵۴۳.    
[۶۵] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۴.    
[۶۶] ابن جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۱۱۱.    
[۶۷] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۳۳.    
[۶۸] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۱۰۱.    
[۶۹] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۳.    
محمد بن قاسم محاربی
[۷۰] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۵۴۳.    
[۷۱] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب،، ج۱۳، ص۳۳.    
و ابن عقده نام برد.
وی قرائت عاصم
[۷۲] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۴.    
و حمزه
[۷۳] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۴.    
را نزد مشایخ این علم فرا گرفته بود. استادان قرائت او حسن بن داود نقار،
[۷۴] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۴.    
[۷۵] ابن جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۱۱۱.    
[۷۶] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۶۷.    
[۷۷] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۱۰۰.    
محمد بن یونس نحوی و پدرش بودند.


محمد بن جعفر شاگردان و راویانی داشت که از آن میان می‌توان به افرادی همچون؛ حسن بن محمد بغدادی و ابوعلی عطار اشاره نمود که قرائت را از او آموختند.
[۷۸] ابن جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۱۱۱.    

از میان دانشمندان شیعه بزرگانی چون شیخ مفید، ابن شاذان قمی، ابوعبداللّه علوی و احمد بن علی نجاشی از شاگردان یا راویان او بوده‌اند.
[۷۹] مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۵، ص۳۴.
[۸۰] افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، ص۳۱۴.    
[۸۱] امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۴۱.    



درباره مذهب ابن نجار می‌توان گفت نجاشی از او با عناوین محمد بن جعفر ادیب یا مؤدب و ابوالحسن تمیمی نحوی یاد کرده است.
[۸۲] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۳، ص۲۸۳.    

همین نکته شیعه بودن او را تقویت می‌کند.


تمیمی کتاب‌هایی تألیف کرده که عبارتند از:
• الاستدراک لما اغفله الخلیل؛
[۸۳] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۸.    

• القرائات؛
[۸۴] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۵.    

• مختصر فی النحو؛
[۸۵] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۵.    
[۸۶] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۸.    
[۸۷] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۷۰.    

• الملح و النوادر؛
[۸۸] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۵.    
[۸۹] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۸.    
[۹۰] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۷۰.    

• التُّحف و الطُّرف؛
[۹۱] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۵.    
[۹۲] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۸.    

• الملح والمسار؛
[۹۳] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۵.    
[۹۴] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۸.    

• روضة الاخبار و نزهة الابصار؛
[۹۵] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۵.    
[۹۶] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۸.    

• تاریخ الکوفه.
[۹۷] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۵.    
[۹۸] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۳، ص۲۸۳.    
[۹۹] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۸.    
[۱۰۰] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۳۰۲.    
[۱۰۱] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۷۰.    
[۱۰۲] افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، ص۳۱۵.    
[۱۰۳] امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۴۱.    

آقا بزرگ تهرانی ضمن یادکرد از کتاب دیگر او با عنوان الدرة الثمینة فی تاریخ المدینه،
[۱۰۴] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۳، ص۲۸۳.    
[۱۰۵] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۸، ص۹۶.    
به این نکته توجه می‌دهد که مؤلف آن غیر از ابن نجار عامی مذهب است
[۱۰۶] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۸، ص۹۶.    
و در همان‌جا تاریخ مرگ او را در سال ۴۲۰ (هجری قمری) آورده که گویا با ۴۰۲ (هجری قمری) اشتباه شده است.
[۱۰۷] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۸، ص۹۶.    



کوفی در جمادی الاول
[۱۰۸] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۵۴۳.    
[۱۰۹] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۴.    
[۱۱۰] ابن جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۱۱۱.    
[۱۱۱] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۳۴.    
[۱۱۲] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۶۷.    
[۱۱۳] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۱۰۱.    
[۱۱۴] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۱، ص۳۴۷.    
[۱۱۵] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۷۰.    
[۱۱۶] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۴.    
سال ۴۰۲ (هجری قمری)
[۱۱۷] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۵۴۳.    
[۱۱۸] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۴.    
[۱۱۹] ابن جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۱۱۱.    
[۱۲۰] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۳، ص۲۸۳.    
[۱۲۱] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۳۰۲.    
[۱۲۲] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۱۰۱.    
[۱۲۳] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۷۰.    
در حالی که حدود صد سال عمر داشت در کوفه از دنیا رفت.
[۱۲۴] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۵۴۳.    
[۱۲۵] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۴.    
[۱۲۶] ابن جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۱۱۱.    
[۱۲۷] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۳۴.    
[۱۲۸] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۶۷.    
[۱۲۹] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۱۰۱.    

(دیگر منابع:
[۱۳۰] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۳۳.    
[۱۳۱] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۶۷.    
[۱۳۲] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۱۰۰.    
[۱۳۳] ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۴۲.    
[۱۳۴] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲۰، ص۲۰۹.    
[۱۳۵] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۱، ص۳۴۷.    
[۱۳۶] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۶۹.    
[۱۳۷] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۳.    
[۱۳۸] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۸.    
[۱۳۹] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۳۰۲.    
[۱۴۰] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۳، ص۲۸۲.    
[۱۴۱] افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، ص۳۱۴.    
[۱۴۲] امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۴۱.    
[۱۴۳] دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۱، ص۳۱۵.
)


۱. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۵۴۳.    
۲. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۴.    
۳. ↑ ابن جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۱۱۱.    
۴. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۸، ص۹۶.    
۵. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۳۳.    
۶. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۶۷.    
۷. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۱۰۰.    
۸. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲۰، ص۲۰۹.    
۹. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۱، ص۳۴۷.    
۱۰. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۶۹.    
۱۱. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۳.    
۱۲. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۸.    
۱۳. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۳۰۲.    
۱۴. ↑ افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، ص۳۱۴.    
۱۵. ↑ امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۴۱.    
۱۶. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۵۴۳.    
۱۷. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۴.    
۱۸. ↑ ابن جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۱۱۱.    
۱۹. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۳، ص۲۸۳.    
۲۰. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۳۴.    
۲۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۶۷.    
۲۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۱۰۱.    
۲۳. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۶۹.    
۲۴. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۴.    
۲۵. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۴.    
۲۶. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۶۹.    
۲۷. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۸.    
۲۸. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۵۴۳.    
۲۹. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۴.    
۳۰. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۳۳.    
۳۱. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲۰، ص۲۰۹.    
۳۲. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۶۹.    
۳۳. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۴.    
۳۴. ↑ ابن جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۱۱۱.    
۳۵. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۳۴.    
۳۶. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۶۷.    
۳۷. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۱۰۱.    
۳۸. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۴.    
۳۹. ↑ اابن جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۱۱۱.    
۴۰. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۱، ص۳۴۷.    
۴۱. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۴.    
۴۲. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲۰، ص۲۰۹.    
۴۳. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۴.    
۴۴. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۵۴۳.    
۴۵. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۴.    
۴۶. ↑ ابن جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۱۱۱.    
۴۷. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۳۳.    
۴۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۶۷.    
۴۹. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۱۰۱.    
۵۰. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۱، ص۳۴۷.    
۵۱. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۶۹.    
۵۲. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۳.    
۵۳. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۴.    
۵۴. ↑ ابن جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۱۱۱.    
۵۵. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۳۳.    
۵۶. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۶۷.    
۵۷. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۱۰۱.    
۵۸. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۱، ص۳۴۷.    
۵۹. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۶۹.    
۶۰. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۵۴۳.    
۶۱. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۴.    
۶۲. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۳۳.    
۶۳. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۱، ص۳۴۷.    
۶۴. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۵۴۳.    
۶۵. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۴.    
۶۶. ↑ ابن جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۱۱۱.    
۶۷. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۳۳.    
۶۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۱۰۱.    
۶۹. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۳.    
۷۰. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۵۴۳.    
۷۱. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب،، ج۱۳، ص۳۳.    
۷۲. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۴.    
۷۳. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۴.    
۷۴. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۴.    
۷۵. ↑ ابن جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۱۱۱.    
۷۶. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۶۷.    
۷۷. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۱۰۰.    
۷۸. ↑ ابن جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۱۱۱.    
۷۹. ↑ مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۵، ص۳۴.
۸۰. ↑ افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، ص۳۱۴.    
۸۱. ↑ امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۴۱.    
۸۲. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۳، ص۲۸۳.    
۸۳. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۸.    
۸۴. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۵.    
۸۵. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۵.    
۸۶. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۸.    
۸۷. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۷۰.    
۸۸. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۵.    
۸۹. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۸.    
۹۰. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۷۰.    
۹۱. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۵.    
۹۲. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۸.    
۹۳. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۵.    
۹۴. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۸.    
۹۵. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۵.    
۹۶. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۸.    
۹۷. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۵.    
۹۸. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۳، ص۲۸۳.    
۹۹. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۸.    
۱۰۰. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۳۰۲.    
۱۰۱. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۷۰.    
۱۰۲. ↑ افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، ص۳۱۵.    
۱۰۳. ↑ امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۴۱.    
۱۰۴. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۳، ص۲۸۳.    
۱۰۵. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۸، ص۹۶.    
۱۰۶. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۸، ص۹۶.    
۱۰۷. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۸، ص۹۶.    
۱۰۸. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۵۴۳.    
۱۰۹. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۴.    
۱۱۰. ↑ ابن جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۱۱۱.    
۱۱۱. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۳۴.    
۱۱۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۶۷.    
۱۱۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۱۰۱.    
۱۱۴. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۱، ص۳۴۷.    
۱۱۵. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۷۰.    
۱۱۶. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۴.    
۱۱۷. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۵۴۳.    
۱۱۸. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۴.    
۱۱۹. ↑ ابن جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۱۱۱.    
۱۲۰. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۳، ص۲۸۳.    
۱۲۱. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۳۰۲.    
۱۲۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۱۰۱.    
۱۲۳. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۷۰.    
۱۲۴. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۵۴۳.    
۱۲۵. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۴۷۴.    
۱۲۶. ↑ ابن جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۱۱۱.    
۱۲۷. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۳۴.    
۱۲۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۶۷.    
۱۲۹. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۱۰۱.    
۱۳۰. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۳۳.    
۱۳۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۶۷.    
۱۳۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۱۰۰.    
۱۳۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۴۲.    
۱۳۴. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲۰، ص۲۰۹.    
۱۳۵. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۱، ص۳۴۷.    
۱۳۶. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۶۹.    
۱۳۷. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۳.    
۱۳۸. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۸.    
۱۳۹. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۳۰۲.    
۱۴۰. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۳، ص۲۸۲.    
۱۴۱. ↑ افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، ص۳۱۴.    
۱۴۲. ↑ امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۴۱.    
۱۴۳. ↑ دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۱، ص۳۱۵.


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد بن جعفر کوفی»، ج۳، ص۳۶۵.


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 402 (قمری) | زادگان سال 303 (قمری) | زادگان سال 311 (قمری) | شخصیت‌های شیعه قرن 4 (قمری) | شخصیت‌های شیعه قرن 5 (قمری) | علمای شیعه قرن 4 (قمری) | علمای شیعه قرن 5 (قمری) | علمای علم قرائت قرن 4 (قمری) | علمای علم قرائت قرن 5 (قمری) | مؤلفان شیعه قرن 4 (قمری) | مؤلفان شیعه قرن 5 (قمری) | محدثان شیعه قرن 4 (قمری) | محدثان شیعه قرن 5 (قمری) | مورخان شیعه قرن 4 (قمری) | مورخان شیعه قرن 5 (قمری) | نحویان شیعه قرن 4 (قمری) | نحویان شیعه قرن 5 (قمری)
جعبه ابزار