محمد بن حسن معموری
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
محمد بن حسن معموری (م
۴۸۵ هـ.ق) یکی از فلاسفه، ریاضیدانان و ادیبان برجسته بود که در علومی چون نحو و ریاضیات مهارت خاصی داشت.
او همکار عمر خیام در رصد ملک شاهی بود.
آثاری مهم چون
التصریف،
النحو،
المخروطات و الهندسه و
الحلیل و الاثقال از او به جا مانده است.
پس از انتقال وزارت به تاجالملک، به
اصفهان رفت.
در جریان حوادث مربوط به
اسماعیلیه، به اشتباه متهم و در سال ۴۸۵ (هجری قمری) به قتل رسید.
محمد بن حسن معموری بیهقی تبار او از
بیهق (از نواحی
نیشابور) بود و خود او در آنجا متولد شد.
وی از فلاسفه و ریاضیدانان معروف،
فردی ادیب و آگاه به علم نحو بود.
او همردیف بنوموسی (احمد، محمد، حسن فرزندان موسی بن شاکر) در علم ریاضیات
و در علوم حکمت بینظیر بود.
وی همدست
عمر خیام در رصد ملک شاهی بود.
محمد بن حسن پس از اینکه نظامالملک (وزیر ملکشاه) به قتل رسید و وزارت به تاجالملک منتقل شد.
برای خدمتگزاری نزد تاج الملک به اصفهان رفت و تا زمان سلطان محمد فرزند ملکشاه در آنجا بود.
بیهقی آثاری تألیف کرده که عبارتاند از:
• التصریف؛
• النحو؛
• المخروطات و الهندسه؛
• شعر؛
• الحلیل و الاثقال.
معموری وقتی واقعه سوزاندن اسماعیلیه و اصحاب قلاع به وجود آمد و سلطان محمد نیز به این کار روی آورد.
او در زایجه طالع خود نگریست و آن را نحس دید.
لذا از خانه سلطان خارج شد و در خانه یکی از دوستانش پنهان شد.
هنگامی که مردم برای تماشای سوزاندن یکی از اصحاب قلاع به بامها رفته بودند، شخصی او را دیده و به خیال اینکه از اصحاب قلاع است، او را معرفی کرده است.
ناشناخته وی را در سال ۴۸۵ (هجری قمری) به قتل رساندند.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد بن حسن معموری»، ج۳، ص۳۷۱.