• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمد بن حسین بیهقی (مقاله‌دوم)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





محمد بن حسین بیهقی (۳۸۵ ـ ۴۷۰ هـ.ق) مورخ، ادیب و شاعر برجسته‌ای بود.
او برای تحصیل به نیشابور رفت و سپس در دربار غزنویان به دبیری سلطان محمود، سلطان مسعود و دیگر فرمانروایان پرداخت.
او پس از برکناری از دیوان، به تألیف روی آورد و تاریخ بیهقی، اثری ارزشمند در تاریخ‌نگاری، از او بر جای مانده است. وی در سال ۴۷۰ (هجری قمری) درگذشت.
وی همچنین کتاب زینة الکتّاب را نگاشت.
ایشان در سال ۴۷۰ (هجری قمری) درگذشت.



ابوالفضل محمد بن حسین بیهقی در سال ۳۸۵ (هجری قمری) در روستای حارث آباد (از توابع بیهق) زاده شد و در همان‌جا پرورش یافت. برای کسب دانش به نیشابور رفت و مدارج علمی را پیمود. او در عصر خود فاضل، ادیب، شاعر و مورخ به شمار می‌آمد.



ابوالفضل ابتدا جانشین ابونصر بن مشکان منشی دربار سلطان محمود بن سبکتکین شد؛ سپس سمت دبیری دیوان سلطان محمد بن محمود، سلطان مسعود، سلطان مودود و سلطان فرّخ زاد را برعهده گرفت.
پس از مرگ سلطان فرّخ زاد به سبب بدخواهی مخالفان از دبیری معزول و خانه‌نشین گردید و به نوشتن کتاب پرداخت.
[۴] دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۱، ص۶۲۷ و ۶۲۸.




محمد تألیفاتی داشته که عبارتند از:
• تاریخ بیهقی؛
• زینة الکُتّاب.
گفته شده از وی اشعاری نیز بر جای مانده است.



سرانجام بیهقی در سال ۴۷۰ (هجری قمری) درگذشت.
(دیگر منابع:
[۱۲] صفا، ذبیح‌الله، تاریخ ادبیات در ایران، ج۲، ص۸۹۰ ـ ۸۹۲.
)

۱. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۳۷.    
۲. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۳۷.    
۳. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۳۷.    
۴. دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۱، ص۶۲۷ و ۶۲۸.
۵. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۱۷.    
۶. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۰۰.    
۷. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۳۷.    
۸. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۱۷.    
۹. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۶، ص۳۰.    
۱۰. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۳۷.    
۱۱. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۳۷.    
۱۲. صفا، ذبیح‌الله، تاریخ ادبیات در ایران، ج۲، ص۸۹۰ ـ ۸۹۲.



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد بن حسین بیهقی (مقاله‌دوم)»، ج۳، ص۳۰۵.






جعبه ابزار