• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمد بن خلف لخمی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





محمد بن خلف لخمی (۵۱۲ ـ ۵۸۵ هـ.ق) ادیب، نحوی، لغوی و قاری اندلسی بود.
او از برجسته‌ترین شاگردان ابوالحسن شریح بن محمد در قرائت بود.
نزد استادانی همچون ابن رماک، ابن مسعود خشنی و ابومروان باجی تحصیل کرد.
ایشان به مدت حدود پنجاه سال در اندلس به تدریس علوم قرائت و ادبیات پرداخت.
شماری از رجال علمی نسل بعد، از جمله استادان ابن ابّار، از او روایت کرده‌اند.
از آثار وی می‌توان به شرح اشعار السِتة، شرح فصیح ثعلب، ألفات الوصل و القطع، مسائل فی آیات القرآن و أجوبة علی مسائل قرآنیة و نحویة اشاره نمود.
ایشان در حدود سال ۵۸۵ (هجری قمری) یا ۵۸۶ (هجری قمری) درگذشت.



ابوبکر محمد بن خلف بن محمد إشبیلی لخمی ادیب، نحوی، لغوی، قاری و از اهل اشبیلیه بود.
در سال ۵۱۲ (هجری قمری) متولد شد و پس از گذراندن دوران کودکی به تحصیل علوم دینی روی آورد.


ابوبکر از اساتید مختلفی بهره برده، که از استادان او ابوالحسن شریح بن محمد بود که قرائت را از او آموخت و از برجسته ترین شاگردان و اصحاب او گردید. از دیگر استادان او ابوالقاسم بن رماک، ابوبکر بن مسعود خُشَنی و ابومروان باجی است.


محمد بن خلف شاگردان و راویانی داشت که از آن میان می‌توان به افرادی همچون؛ ابوالحسن بن جابر بن دبّاج، ابوالخطاب بن خلیل، ابوجعفر قرطبی و علی بن محمد بلوی بلنسی اشاره نمود. برخی دیگر که از استادان ابن ابار (م ۶۵۸ هـ.ق) بوده‌اند نیز، از او روایت کرده‌اند.



لخمی حدود پنجاه سال بر کرسی تدریس تکیه داشت و در علم قرائت و ادبیات، کسی در این مدت مانند او نبود.


إشبیلی کتاب‌هایی تالیف کرده که آثارش به شرح ذیل است:
• شرح اشعار السته؛
• شرح فصیح ابوالعباس ثعلب در لغت؛
• ألفات الوصل و القطع؛
• مسائل فی آیات القرآن؛
• أجوبهٌ علی مسائل قرانیه و نحویه؛ که در جواب اهل طَنْجة نوشته است.


لخمی درنهایت در سال ۵۸۵ (هجری قمری) یا ۵۸۶ (هجری قمری) بدرود حیات گفت.



۱. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۶۱.    
۲. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاه، ج۱، ص۱۰۰.    
۳. ابن جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۱۳۷.    
۴. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۱۰۲.    
۵. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۸۵.    
۶. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۱۵.    
۷. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاه، ج۱، ص۱۰۰.    
۸. ابن جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۱۳۷.    
۹. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۱۰۲.    
۱۰. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۸۵.    
۱۱. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۸۵.    
۱۲. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۱۵.    
۱۳. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاه، ج۱، ص۱۰۰.    
۱۴. ابن جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۱۳۷.    
۱۵. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۱۰۲.    
۱۶. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۸۵.    
۱۷. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۱۵.    
۱۸. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۶۱.    
۱۹. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاه، ج۱، ص۱۰۰.    
۲۰. ابن جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۱۳۷.    
۲۱. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۱۰۲.    
۲۲. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۸۵.    
۲۳. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۱۵.    
۲۴. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۶۱.    
۲۵. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۸۵.    
۲۶. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۱۵.    
۲۷. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۶۱.    
۲۸. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاه، ج۱، ص۱۰۰.    
۲۹. ابن جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۱۳۷.    
۳۰. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۸۵.    
۳۱. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاه، ج۱، ص۱۰۰.    
۳۲. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۶۱.    
۳۳. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۶۱.    
۳۴. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۶۱.    
۳۵. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاه، ج۱، ص۱۰۰.    
۳۶. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاه، ج۱، ص۱۰۰.    
۳۷. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاه، ج۱، ص۱۰۰.    
۳۸. ابن جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۱۳۸.    
۳۹. ابن جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۱۳۸.    
۴۰. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۶۱.    
۴۱. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۶۱.    
۴۲. ابن جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۱۳۸.    
۴۳. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۱۵.    
۴۴. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۶۱.    
۴۵. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاه، ج۱، ص۱۰۰.    
۴۶. ابن جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۱۳۸.    
۴۷. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۱۰۲.    
۴۸. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۱۵.    
۴۹. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۶۱.    
۵۰. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاه، ج۱، ص۱۰۰.    
۵۱. ابن جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۱۳۸.    
۵۲. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۱۰۲.    
۵۳. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۱۵.    
۵۴. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۶۱.    
۵۵. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۱۵.    
۵۶. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملةلکتاب الصله، ج۲، ص۶۱.    
۵۷. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۱۰۲.    
۵۸. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۱۵.    
۵۹. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۶۱.    
۶۰. اسیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاه، ج۱، ص۱۰۰.    
۶۱. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۱۰۲.    
۶۲. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۶۱.    
۶۳. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاه، ج۱، ص۱۰۰.    
۶۴. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۶۱.    
۶۵. ابن جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۱۳۸.    
۶۶. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۱۵.    
۶۷. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۶۱.    
۶۸. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاه، ج۱، ص۱۰۱.    
۶۹. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۱۰۲.    
۷۰. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۸۵.    
۷۱. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۴۶.
۷۲. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۱۰۲.    
۷۳. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۸۵.    
۷۴. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۱۵.    



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد بن خلف لخمی»، ج۴، ص۳۷۹.






جعبه ابزار