• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمد بن عبدالرحمان بخاری (مقاله‌دوم)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





محمد بن عبدالرحمان بخاری۵۴۶ هـ.ق) فقیه حنفی، مفسر و مدرس برجسته اهل ریغدمون در نزدیکی بخارا بود.
وی نزد علمای بزرگی چون ابونصر احمد ریغدمونی و قاضی عبیدالله دبوسی دانش آموخت.
او به عنوان شخصیتی فصیح، خوش‌معاشرت و محبوب میان مردم شناخته می‌شد.
شاگردان برجسته‌ای همچون شرف‌الدین عقیلی و علی بن ابی‌بکر مرغینانی (صاحب الهدایه) از ایشان بهره بردند.
از آثار مهم وی تفسیر علایی (در بیش از هزار جزء) و رساله محاسن الاسلام است.
او در جمادی‌الآخر سال ۵۴۶ (هجری قمری) درگذشت.



ابوعبداللّه محمد بن عبدالرحمان بن احمد بخاری علایی ریغدمونی فقیه حنفی مذهب،
[۹] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۳، ص۱۱۳.
منسوب به ریغدمون، روستایی در چهار فرسخی بخارا بود.
سمعانی او را منسوب به منطقه‌ای به نام علاء در بخارا دانسته و وی را مفسری فصیح، خوش معاشرت و مقبول نزد خاص و عام معرفی کرده است.
[۱۶] لکنوی هندی، محمد عبدالحی، فواید البهیه، ص۱۷۶.
بَغوی و به تبع آن لکنوی، شرح حال وی را در دو جا به اشتباه به عنوان دو شخص آورده است.
[۱۸] لکنوی هندی، محمد عبدالحی، فواید البهیه، ص۱۷۵- ۱۷۶.


علایی از استادانی چون ابونصر احمد بن عبدالرحمان ریغدمونی و قاضی عبیداللّه دبوسی (م ۴۳۰ هـ.ق) بهره گرفت.



ابوعبداللّه شاگردانی داشته که از جمله؛ شاگردانش شرف‌الدین عمر بن محمد عقیلی
[۱۹] قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۳، ص۲۱۴.
و علی بن ابی بکر مرغینانی (م ۵۹۳ هـ.ق) صاحب الهدایه که اجازه نقل حدیث از وی داشت، بودند.
[۲۱] لکنوی هندی، محمد عبدالحی، فواید البهیه، ص۱۷۵.


ریغدمونی کتاب‌هایی تالیف کرده که آثارش عبارت‌اند از:
• تفسیر علایی؛
[۲۳] لکنوی هندی، محمد عبدالحی، فواید البهیه، ص۱۷۶.
که گفته شده بیش از هزار جزء داشته است. • رسالة محاسن الاسلام.


بخاری در دوازدهم جمادی‌الآخر سال ۵۴۶ (هجری قمری) و به قولی در ۵۴۵ (هجری قمری) وفات یافت.
۱. قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۲، ص۷۶.    
۲. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۱۹۲.    
۳. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۴۵۴.    
۴. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۹۱.    
۵. ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۵۴.    
۶. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۴۵۸.    
۷. کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۰، ص۱۳۳.    
۸. سیوطی، عبدالرحمن، طبقات المفسرین، ص۱۰۸.    
۹. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۳، ص۱۱۳.
۱۰. ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۵۴.    
۱۱. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۴۵۸.    
۱۲. کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۰، ص۱۳۳.    
۱۳. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۹، ص۴۲۰.    
۱۴. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۹، ص۴۲۰.    
۱۵. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۳، ص۱۱۳.    
۱۶. لکنوی هندی، محمد عبدالحی، فواید البهیه، ص۱۷۶.
۱۷. سیوطی، عبدالرحمن، طبقات المفسرین، ص۱۰۸.    
۱۸. لکنوی هندی، محمد عبدالحی، فواید البهیه، ص۱۷۵- ۱۷۶.
۱۹. قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۳، ص۲۱۴.
۲۰. سیوطی، عبدالرحمن، طبقات المفسرین، ص۱۰۸.    
۲۱. لکنوی هندی، محمد عبدالحی، فواید البهیه، ص۱۷۵.
۲۲. قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۲، ص۷۶.    
۲۳. لکنوی هندی، محمد عبدالحی، فواید البهیه، ص۱۷۶.
۲۴. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۴۵۸.    
۲۵. سیوطی، عبدالرحمن، طبقات المفسرین، ص۱۰۸.    
۲۶. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۴۵۸.    
۲۷. ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۵۴.    
۲۸. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۹۱.    
۲۹. سیوطی، عبدالرحمن، طبقات المفسرین، ص۱۰۸.    
۳۰. سیوطی، عبدالرحمن، طبقات المفسرین، ص۱۰۸.    
۳۱. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۴۵۸.    
۳۲. ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۵۵.    
۳۳. کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۰، ص۱۳۳.    
۳۴. سیوطی، عبدالرحمن، طبقات المفسرین، ص۱۰۸.    
۳۵. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۱۹۲.    
۳۶. ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۵۴.    
۳۷. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۴۵۸.    
۳۸. کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۰، ص۱۳۳.    



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد بن عبدالرحمان بخاری»، ج۴، ص۲۹۲.






جعبه ابزار