• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمد بن عبدالله خطیب اسکافی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: محمد بن عبدالله خطیب اسکافی


محمد بن عبدالله خطیب اسکافی (۴۲۰ هـ.ق) ادیب، لغوی، شاعر و کاتب بود.
او از اصحاب صاحب بن عباد و از خطبای ری محسوب می‌شد.
یاقوت او را خطيب قلعة فحرّیّه و ثعالبی نیز اشعاری از وی نقل کرده است.
آثار او شامل غلط العین، مبادی اللغه، لطف التدبیر فی سیاسات الملوک، نقد الشعر، درة التنزیل و غرة التأویل است.
ایشان در سال ۴۲۰ (هجری قمری) درگذشت.



ابوعبداللّه محمد بن عبداللّه معروف به خطیب اسکافی
[۱] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۲۱۱.    
[۲] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۶۴.    
[۳] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ۶۹۱.    
[۴] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۵، ص۳۶۶.    
[۵] سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۴۳۶.    
[۶] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۷۱.    
[۷] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ص۱۴۹.    
[۸] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۲۲۷.    
اهل اصفهان بود. از اصحاب و ملازمان صاحب بن عباد به شمار می‌رفت.
[۹] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۲۱۱.    
[۱۰] سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۴۳۶.    
[۱۱] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۷۱.    
[۱۲] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ص۱۴۹.    
[۱۳] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۲۲۷.    
[۱۴] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ص۱۴۹.    

ایشان ادیب، لغوی، شاعر، کاتب و از خطبای ری بود.
[۱۵] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۲۱۱.    
[۱۶] سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۴۳۶.    
[۱۷] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۷۱.    
[۱۸] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ص۱۴۹.    
[۱۹] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۲۲۷.    

یاقوت وی را خطیب قلعة فحرّیّه یاد کرده است.
[۲۰] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۵۴۹.    
[۲۱] سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۴۳۶.    

ثعالبی نیز اشعاری از وی نقل کرده است.
[۲۲] ثعالبی، ابومنصور، یتیمه الدهر، ج۵، ص۲۳۱.    



اسکافی دارای آثار زیر بوده است:
• غلط العین؛
[۲۳] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۶۴.    
[۲۴] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۵، ص۳۶۶.    
[۲۵] سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۴۳۷.    
[۲۶] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۷۱.    
[۲۷] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ص۱۵۰.    
[۲۸] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۲۲۷.    

• مبادی اللغه که مشهورترین اثر او بوده؛
[۲۹] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۲۱۱.    
[۳۰] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۶۴.    
[۳۱] سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۴۳۷.    
[۳۲] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۷۱.    
[۳۳] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ص۱۵۰.    
[۳۴] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۲۲۷.    

• العزه؛
[۳۵] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۲۲۷.    
[۳۶] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ص۱۵۰.    
[۳۷] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۷۱.    
[۳۸] سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۴۳۷.    

• لطف التدبیر فی سیاسات الملوک؛
[۳۹] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۲۱۱.    
[۴۰] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۶۴.    
[۴۱] سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۴۳۷.    
[۴۲] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۷۱.    
[۴۳] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۲۲۷.    
[۴۴] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ص۱۵۰.    

• نقد الشعر؛
[۴۵] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۲۱۱.    
[۴۶] سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۴۳۷.    
[۴۷] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۷۱.    
[۴۸] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ص۱۵۰.    
[۴۹] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۲۲۷.    

• شواهد کتاب سیبویه؛
[۵۰] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ص۱۵۰.    
[۵۱] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۷۱.    
[۵۲] سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۴۳۷.    
[۵۳] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۶۴.    
[۵۴] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۲۱۱.    

• درة التنزیل و غرة التأویل.
[۵۵] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۲۲۷.    
[۵۶] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ص۱۵۰.    
[۵۷] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۷۱.    
[۵۸] سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۴۳۷.    
[۵۹] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۲۱۱.    



ابوعبداللّه در سال ۴۲۰ (هجری قمری) درگذشت.
[۶۰] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۵۴۹.    
[۶۱] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۲۲۷.    
[۶۲] سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۴۳۶.    
[۶۳] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ۶۹۱.    
[۶۴] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۵، ص۳۶۶.    
[۶۵] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۶۴.    
[۶۶] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۲۱۱.    

(دیگر منابع:
[۶۷] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۲۱۱.    
[۶۸] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۶۴.    
[۶۹] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ۶۹۱.    
[۷۰] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۵، ص۳۶۶.    
[۷۱] سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۴۳۶.    
[۷۲] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۷۱.    
[۷۳] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ص۱۴۹.    
[۷۴] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۲۲۷.    
[۷۵] دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۲، ص۱۹۸۰.
[۷۶] سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۲، ۱، ص۱۶۹.
)


۱. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۲۱۱.    
۲. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۶۴.    
۳. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ۶۹۱.    
۴. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۵، ص۳۶۶.    
۵. ↑ سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۴۳۶.    
۶. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۷۱.    
۷. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ص۱۴۹.    
۸. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۲۲۷.    
۹. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۲۱۱.    
۱۰. ↑ سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۴۳۶.    
۱۱. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۷۱.    
۱۲. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ص۱۴۹.    
۱۳. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۲۲۷.    
۱۴. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ص۱۴۹.    
۱۵. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۲۱۱.    
۱۶. ↑ سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۴۳۶.    
۱۷. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۷۱.    
۱۸. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ص۱۴۹.    
۱۹. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۲۲۷.    
۲۰. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۵۴۹.    
۲۱. ↑ سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۴۳۶.    
۲۲. ↑ ثعالبی، ابومنصور، یتیمه الدهر، ج۵، ص۲۳۱.    
۲۳. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۶۴.    
۲۴. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۵، ص۳۶۶.    
۲۵. ↑ سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۴۳۷.    
۲۶. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۷۱.    
۲۷. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ص۱۵۰.    
۲۸. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۲۲۷.    
۲۹. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۲۱۱.    
۳۰. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۶۴.    
۳۱. ↑ سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۴۳۷.    
۳۲. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۷۱.    
۳۳. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ص۱۵۰.    
۳۴. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۲۲۷.    
۳۵. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۲۲۷.    
۳۶. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ص۱۵۰.    
۳۷. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۷۱.    
۳۸. ↑ سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۴۳۷.    
۳۹. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۲۱۱.    
۴۰. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۶۴.    
۴۱. ↑ سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۴۳۷.    
۴۲. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۷۱.    
۴۳. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۲۲۷.    
۴۴. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ص۱۵۰.    
۴۵. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۲۱۱.    
۴۶. ↑ سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۴۳۷.    
۴۷. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۷۱.    
۴۸. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ص۱۵۰.    
۴۹. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۲۲۷.    
۵۰. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ص۱۵۰.    
۵۱. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۷۱.    
۵۲. ↑ سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۴۳۷.    
۵۳. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۶۴.    
۵۴. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۲۱۱.    
۵۵. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۲۲۷.    
۵۶. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ص۱۵۰.    
۵۷. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۷۱.    
۵۸. ↑ سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۴۳۷.    
۵۹. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۲۱۱.    
۶۰. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۵۴۹.    
۶۱. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۲۲۷.    
۶۲. ↑ سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۴۳۶.    
۶۳. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ۶۹۱.    
۶۴. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۵، ص۳۶۶.    
۶۵. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۶۴.    
۶۶. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۲۱۱.    
۶۷. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۲۱۱.    
۶۸. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۶۴.    
۶۹. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ۶۹۱.    
۷۰. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۵، ص۳۶۶.    
۷۱. ↑ سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۴۳۶.    
۷۲. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۷۱.    
۷۳. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ص۱۴۹.    
۷۴. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۲۲۷.    
۷۵. ↑ دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۲، ص۱۹۸۰.
۷۶. ↑ سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۲، ۱، ص۱۶۹.


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد بن عبدالله خطیب اسکافی»، ج۳، ص۲۸۹.


رده‌های این صفحه : ادیبان قرن 5 (قمری) | درگذشتگان سال 420 (قمری) | شاعران قرن 5 (قمری) | شخصیت‌های قرن 5 (قمری) | علمای قرن پنجم | کاتبان قرن 5 (قمری) | لغویون قرن 5 (قمری) | مؤلفان قرن 5 (قمری)
جعبه ابزار