• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمد بن عبدالله نسوی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





محمد بن عبدالله نسوی (۳۷۸ ـ ۴۷۸ هـ.ق) فقیه برجسته شافعی، در علوم فقه، تفسیر، لغت و نحو تبحر داشت.
به دلیل تقوا، زهد و علم گسترده‌اش نزد پادشاهان سلجوقی و عباسی مورد اعتماد بود.
وی با لقب اقضی‌القضات، قضاوت خوارزم را بر عهده داشت و در کنار تدریس و فتوا، آثاری در فقه و تفسیر از خود برجای گذاشت.
ایشان در سال ۴۷۸ (هجری قمری) درگذشت.



ابوعمرو محمد بن عبداللّه لرحمن بن احمد نسوی در شهر نِسا خراسان در سال ۳۷۸ (هجری قمری) چشم به جهان گشود.
از فقیهان بزرگ شافعی بود.
ایشان به منظور جمع‌آوری حدیث به نقاط دیگری همچون دمشق، مکه مکرمه، جرجان و مصر سفر کرد.
برخی از ترجمه‌نویسان وی را یکی از بزرگان زمان خود در زمینه علم، دانش، زهد و تقوا توصیف کرده و بسیار ستوده‌اند.
او در دانش لغت، نحو، تفسیر نیز تبحر داشت و شعر می‌سرود و فتوا می‌داد و به زبان حدیث سخن می‌گفت.



ابوعمرو در زادگاهش تحصیل دانش فقه را آغاز کرد و آن را از قاضی حسن بن دامانی نسوی آموخت.
سپس به عراق مهاجرت نمود و به تحصیل ادامه داد. او از ابواسحاق اسفرایینی، ابومعمر مفضل بن اسماعیل اسماعیلی و دیگران روایت کرده است.


محمد بن عبداللّه شاگردانی داشته از جمله آن‌ها؛ ابوعبداللّه فراوی، اسماعیل بن صالح موذن و چندی دیگر از محدثان از او روایت کرده‌اند.



محمد نزد ملوک، سلاطین مقرب و مورد اعتماد پادشاهان سلجوقی بود.
وی از طرف قائم بامرالله پادشاه عباسی به قضاوت در خوارزم و اطرافش منصوب شد. از این‌رو به اقضی القضات ملقب و معروف شد.
او در خوارزم مدرسه‌ای ساخت و مقداری از باغات خود را در نسا برای احداث مدرسه وقف نمود.



از ابوعمرو نسوی آثاری برجای مانده که کتاب‌هایی در فقه و تفسیر می‌باشد.



نسوی سرانجام پس از عمری طولانی در سال ۴۷۸ (هجری قمری) درگذشت.



۱. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۱۷۵.    
۲. صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ص۷۴.    
۳. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۹۱.    
۴. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۱، ص۳۵۴.    
۵. ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۵۴، ص۷۳.    
۶. ابن منظور، محمد بن مکرم، مختصر تاریخ دمشق، ج۲۲، ص۳۴۶.    
۷. سیوطی، عبدالرحمن، طبقات المفسرین، ص۱۰۸.    
۸. النَّسَوِیُّ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۸، ص۴۷۷.    
۹. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۱۳۴.    
۱۰. صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ص۷۴.    
۱۱. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۱۷۵.    
۱۲. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۹۱.    
۱۳. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۹۱.    
۱۴. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۸، ص۴۷۷.    
۱۵. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۱۷۵.    
۱۶. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۹۱.    
۱۷. ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۵۴، ص۷۳.    
۱۸. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۱۷۶.    
۱۹. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۹۱.    
۲۰. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۱، ص۳۵۴.    
۲۱. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۸، ص۴۷۸.    
۲۲. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۱۳۴.    
۲۳. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۱۷۵.    
۲۴. صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ص۷۴.    
۲۵. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۱، ص۳۵۴.    
۲۶. سیوطی، عبدالرحمن، طبقات المفسرین، ص۱۰۸.    
۲۷. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۸، ص۴۷۸.    
۲۸. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۱۷۵.    
۲۹. صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ص۷۴.    
۳۰. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۱۷۶.    
۳۱. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۱، ص۳۵۴.    
۳۲. ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۵۴، ص۷۳.    
۳۳. سیوطی، عبدالرحمن، طبقات المفسرین، ص۱۰۸.    
۳۴. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۱، ص۳۵۴.    
۳۵. سیوطی، عبدالرحمن، طبقات المفسرین، ص۱۰۸.    
۳۶. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۱۷۶.    
۳۷. صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ص۷۴.    
۳۸. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۹۱.    
۳۹. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۱۷۵.    
۴۰. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۱۷۵.    
۴۱. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۹۱.    
۴۲. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۱، ص۳۵۵.    
۴۳. سیوطی، عبدالرحمن، طبقات المفسرین، ص۱۰۸.    
۴۴. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۸، ص۴۷۸.    
۴۵. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۱۷۵.    
۴۶. صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ص۷۴.    
۴۷. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۹۱.    
۴۸. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۱، ص۳۵۴.    
۴۹. سیوطی، عبدالرحمن، طبقات المفسرین، ص۱۰۸.    
۵۰. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۸، ص۴۷۷.    
۵۱. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۱۳۴.    
۵۲. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۱، ص۳۵۵.    
۵۳. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۱۷۵.    
۵۴. سیوطی، عبدالرحمن، طبقات المفسرین، ص۱۰۸.    
۵۵. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۱، ص۳۵۵.    
۵۶. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۱۷۵.    
۵۷. سیوطی، عبدالرحمن، طبقات المفسرین، ص۱۰۸.    
۵۸. صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ص۷۴.    
۵۹. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۱۷۷.    
۶۰. سیوطی، عبدالرحمن، طبقات المفسرین، ص۱۰۸.    
۶۱. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۸، ص۴۷۸.    
۶۲. ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۵۴، ص۷۳.    
۶۳. ابن منظور، محمد بن مکرم، مختصر تاریخ دمشق، ج۲۲، ص۳۴۶.    
۶۴. داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۲، ص ۱۸۱.
۶۵. سیوطی، عبدالرحمن، طبقات المفسرین، ص۱۰۸.    
۶۶. النَّسَوِیُّ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۸، ص۴۷۷.    
۶۷. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۱۳۴.    



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد بن عبدالله نسوی»، ج۳، ص۳۷۵.






جعبه ابزار