محمد بن عبدویه کمرانی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
محمد بن عبدویه کمرانی (
۴۳۷ ـ
۵۲۵ هـ.ق) فقیه
شافعی، منسوب به جزیره کَمران در دریای سرخ و اهل
بغداد بود.
فقه را نزد ابواسحاق شیرازی فرا گرفت و دو اثر المهذب و النکت او را آموخت.
پس از مدتی به
یمن مهاجرت کرد و در شهرهای عدن و زبید اقامت گزید.
او علاوه بر فعالیتهای علمی، در تجارت نیز دستی داشت.
در پی غارت شهر زبید، به کَمران رفت و تا پایان عمر در آنجا ماند.
وی به فضل، تقوا و بخشش شهرت داشت و قبر او نزد مردم محل تبرک و توسل بود.
از شاگردانش، پسرش عبدالله بود که پیش از وی درگذشت.
اثر معروفش
الإرشاد در اصول فقه است.
ایشان در سال ۵۲۵ (هجری قمری) درگذشت.
محمد بن عبدویه بغدادی کَمَرانی عدنی فقیه
شافعی
و منسوب به کَمَران،
جزیرهای در دریای سرخ،
متعلق به یمن بود.
او در سال ۴۳۷ (هجری قمری) و ظاهرا در بغداد متولد شد
و پس از گذراندن دوران کودکی به تحصیل علم روی آورد.
محمد بن عبدویه فقه را در همانجا از
ابواسحاق شیرازی (م
۴۷۶ هـ.ق) آموخت.
ایشان دو کتاب المهذّب فی المذاهب و النُکت او را نزد وی فرا گرفت.
بغدادی شاگردانی داشته که از شاگردان او پسرش عبداللّه بود
که عالم به فقه، اصول و کلام بود؛ ولی قبل از پدر، در سال ۵۲۳ (هجری قمری) وفات کرد.
ابن عبدویه مدتی بعد به سوی یمن رفت
و برای چندی در عَدن ساکن شد؛
سپس به زَبید، شهری دیگر در یمن منتقل شد.
وی در کنار کارهای علمی به تجارت نیز میپرداخت و کارگزارانی داشت که با مال التجاره او به
حبشه،
هند،
مکه و
عدن مسافرت میکردند.
چنان که گفته شده، در جریان حمله و اشغال شهر زبید به دست مفضل بن ابیالبرکات و غارت اموال مردم این شهر، مال التجاره او نیز به غارت رفت.
از اینرو او به جزیره کمران رفت و تا آخر عمر در آنجا ماند.
عدنی مشهور به فضل، تقوا و احسان بود.
آوازه جود و دانش او باعث شده بود فقهای یمن از شهرهای گوناگون به سوی او روی آورند.
یافعی (م
۷۶۵ هـ.ق) به زیارت قبر او رفته
و مینویسد: مردمان صالح به زیارت قبر آن دو میروند
و به خاک قبر آنان تبرک میجویند.
یاقوت نیز از این خبر داده که مردم برای طلب باران به نزد قبر او میروند.
مردم گمان میکنند هنگام طوفانی شدن دریا و در خطر قرارگرفتن کشتیها، هرگاه مقداری از خاک قبر او را به دریا بریزند، دریا به اذن خدا آرام میگیرد.
محمد اثرش کتاب
الارشاد در اصول فقه است.
کمرانی با از دست دادن بیناییاش در اواخر عمر در سال ۵۲۵ (هجری قمری)
در کمران درگذشت
و در کنار پسرش دفن شد.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد بن عبدویه کمرانی»، ج۴، ص۳۷۷.