• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمد بن علی جبلی (مقاله‌دوم)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





محمد بن علی جبلی۴۳۹ هـ.ق) شاعر و محدث شیعه اهل بغداد، که برای تحصیل حدیث به شام سفر کرد.
او از علمایی مانند ابوالحسین أخی تبوک و عبدالله لوهاب بن حسن کلابی حدیث آموخت.
ایشان در معره النعمان ابوالعلاء معری را مدح کرد و در پاسخ قصیده‌ای از معری دریافت نمود.
او دیوان شعری داشت و در علم لغت و نحو نیز مهارت داشت.
ایشان پس از بازگشت به بغداد بینایی خود را از دست داد و در ۲۹ ذیقعده ۴۳۹ (هجری قمری) درگذشت.



ابوالخطاب محمد بن علی بن محمد بن ابراهیم جَبُّلی شاعری از اهل بغداد بود که برای فراگیری علم حدیث به شام مسافرت کرد.
علمای رجال اهل سنت او را رافضی متعصب خوانده‌اند.
خطیب بغدادی درباره‌اش گفته است او محدثی شیعه، ادیب و شاعری فصیح‌الکلام و ملیح‌النظم است.
او زمانی که به شام رفت، در هنگامه ورود به شهر معره النعمان در اشعاری ابوالعلاء معری را مدح و ستایش نمود و ابوالعلا هم در جوابش قصیده‌ای گفت.
ایشان به لغت و نحو آشنایی داشت.


ابوالخطاب برای فراگیری علم حدیث در دمشق از ابوالحسین معروف به أخی تبوک و عبداللّه لوهاب بن حسن کلابی حدیث آموخت.



کسانی چون محمد بن علی بن احمد بن صالح و ابوبکر خطیب از جَبُّلی روایت کرده‌اند.



ابن علی دیوان شعری داشته است.



محمد بن علی زمانی که از سفر شام به بغداد مراجعت نمود، بینایی خویش را از دست داد و در شب دوشنبه ۲۹ ذیقعده سال ۴۳۹ (هجری قمری) در بغداد از دنیا رفت.

۱. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۷۸.    
۲. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۳۱۲.    
۳. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۲، ص۱۰۴.    
۴. صفدی، خلیل بن ابیک، الوافی بالوفیات، ج۴، ص۹۲.    
۵. ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۳، ص۶۵۷.    
۶. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۵، ص۳۰۳.    
۷. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۲۷۵.    
۸. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۷۸.    
۹. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۲، ص۱۰۴.    
۱۰. صفدی، خلیل بن ابیک، الوافی بالوفیات، ج۴، ص۹۲.    
۱۱. ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۳، ص۶۵۷.    
۱۲. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۵، ص۳۰۳.    
۱۳. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۲۷۵.    
۱۴. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۳، ص۱۹۵.    
۱۵. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۳۱۲.    
۱۶. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۲۷۵.    
۱۷. ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۸، ص۶۶.    
۱۸. ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۵۴، ص۳۸۰.    
۱۹. کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۳۸.    
۲۰. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۷۹.    
۲۱. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۳۱۲.    
۲۲. صفدی، خلیل بن ابیک، الوافی بالوفیات، ج۴، ص۹۲.    
۲۳. ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۳، ص۶۵۷.    
۲۴. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۵، ص۳۰۳.    
۲۵. ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۵۴، ص۳۸۰.    
۲۶. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام،ج۲۹، ص۴۷۸.    
۲۷. صفدی، خلیل بن ابیک، الوافی بالوفیات، ج۴، ص۹۲.    
۲۸. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۴، ص۱۷۰.    
۲۹. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۷۸.    
۳۰. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۳۱۲.    
۳۱. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۲، ص۱۰۴.    
۳۲. صفدی، خلیل بن ابیک، الوافی بالوفیات، ج۴، ص۹۲.    
۳۳. ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۳، ص۶۵۷.    
۳۴. اابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۵، ص۳۰۳.    
۳۵. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۲۷۵.    
۳۶. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۳، ص۱۹۵.    
۳۷. ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ص۲۵۸.    
۳۸. ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۸، ص۶۶.    
۳۹. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۳۱۲.    
۴۰. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۵، ص۳۰۳.    
۴۱. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۳، ص۱۹۵.    
۴۲. ابن ماکولا، علی بن هبة الله، الاکمال، ج۳، ص۲۲۷.    
۴۳. ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۵۴، ص۳۸۰.    
۴۴. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۷۸.    
۴۵. ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۳، ص۶۵۷.    
۴۶. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۵، ص۳۰۳.    
۴۷. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۳، ص۱۹۵.    
۴۸. ابن ماکولا، علی بن هبة الله، الاکمال، ج۳، ص۲۲۷.    
۴۹. ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۵۴، ص۳۸۰.    
۵۰. ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۵۴، ص۳۷۹.    
۵۱. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۵، ص۳۰۳.    
۵۲. ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۵۴، ص۳۷۹.    
۵۳. کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۳۸.    
۵۴. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۲۷۵.    
۵۵. ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۸، ص۶۶.    
۵۶. ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۵۴، ص۳۸۰.    
۵۷. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۳۱۲.    
۵۸. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۲۷۵.    
۵۹. ابن ماکولا، علی بن هبة الله، الاکمال، ج۳، ص۲۲۷.    
۶۰. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۴، ص۱۷۰.    
۶۱. ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۵۴، ص۳۸۰.    
۶۲. کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۳۸.    
۶۳. ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۵۴، ص۳۸۲.    
۶۴. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان،ج۲، ص۱۰۴.    
۶۵. صفدی، خلیل بن ابیک، الوافی بالوفیات، ج۴، ص۹۲.    
۶۶. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۵، ص۳۰۳.    
۶۷. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۳، ص۱۹۵.    
۶۸. ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ص۲۵۸.    
۶۹. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۴، ص۱۷۰.    
۷۰. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۳، ص۱۹۵.    
۷۱. ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ص۲۵۷.    
۷۲. ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۸، ص۶۶.    
۷۳. ابن ماکولا، علی بن هبة الله، الاکمال، ج۳، ص۲۲۷.    
۷۴. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۴۷۸.    
۷۵. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۳۱۲.    
۷۶. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۲، ص۱۰۴.    
۷۷. صفدی، خلیل بن ابیک، الوافی بالوفیات، ج۴، ص۹۲.    
۷۸. ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۳، ص۶۵۷.    
۷۹. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۵، ص۳۰۳.    
۸۰. ثعالی نیشابوری، عبدالملک، تتمة یتیمة الدهر، ج۵، ص۱۰۶.
۸۱. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۲۷۵.    



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد بن علی جبلی»، ج۳، ص۳۰۸.






جعبه ابزار